<<< Προηγούμενη ελίδα

H ΙATΡIKΗ ΕΥΘΥΝΗ

Εμμανουήλ Γραμματικάκης

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
οφείλω να συγχαρώ το Διοικητικό Συμβούλιο του Λητώ, που φέτος, και με την συμμετοχή εγκρίτων Δικαστών και Νομικών, αρχίζει το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα με ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως είναι της Ιατρικής Ευθύνης, που το περιεχόμενο του, είτε δεν διδάσκεται παντελώς στο Πανεπιστήμιο, είτε δεν μπορεί να διδαχθεί, αλλά που πρέπει ο γιατρός να γνωρίζει στην καθημερινή άσκηση του επαγγέλματος του. Η Ιατρική Ευθύνη απασχολούσε από την αρχαιότητα τις συντεταγμένες πολιτείες και η προσέγγιση της, υπήρξε διαφορετική στα διάφορα Δίκαια. Στον κώδικα του "Χαμουραμπί" το αρχαιότερο νομικό κείμενο αναφέρεται: "Αν ο ιατρός κάμει βαρείαν τομήν δια εργαλείων και φονεύσει τον πάσχοντα, τότε του αποκόπτονται οι χείρες."Στην Αιγυπτιακή Ιερά Βίβλο που συχνά αναφέρουν ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, και ο Ηρόδοτος αναφέρεται: "Οι ιατροί οφείλουν να ακολουθούν τους κανόνες της Ιατρικής Επιστήμης. Πράττοντας ούτω είναι απηλλαγμένοι πάσης καταδιώξεως. Παραβαίνοντες όμως αυτούς τιμωρούνται δια θανατικής ποινής". Στο Αρχαίο Ελληνικό Δίκαιο μάλλον επεκράτει η ανευθυνότης του ιατρού. Ο Αντιφών γράφει: ει δε ακόμη και υπό ιατρό απέθανε, ο μεν ιατρός ου φονεύς αυτού εστί, ο γαρ νόμος απολύει τον ιατρό. Ο Πλάτων δεν αποδέχεται ευθύνη του ιατρού, αν έπραξε καλωπίστως. Ο Μέγας Αλέξανδρος όμως τιμώρησε τον ιατρό Γλαύκο δια σταυρικού θανάτου, διότι τον θεώρησε υπεύθυνο για το θάνατο του φίλου του Ηφαιστίωνος.
Στο Ρωμαϊκό Δίκαιο τίθεται η αρχή της ιατρικής ευθύνης. Ο Ακουίλιος Νόμος γράφει: Για την τιμωρία του ιατρού αρκεί και ελαφρότατη αμέλεια ή και απειρία. Στο Γαλλικό Δίκαιο η πρώτη ποινή επεβλήθη το 1427 και ήτο απλή επίπληξη. Το 1832 παρουσιάζεται στη Γαλλία η πρώτη επιβολή, πέραν των ποινικών κυρώσεων, και της χρηματικής αποζημιώσεως και τίθεται η βάσης της αστικής ευθύνης, η οποία σήμερα έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις δεδομένου ότι, λίαν συντόμως, σύμφωνα με τη γνώμη εμπείρων ασφαλιστών, από το σύνολο αστικών αποζημιώσεων, ο ιατρικός κόσμος θα έχει το προνόμιο με την συμμετοχή του στο 70% των περιπτώσεων. Το πρόβλημα του malpractice σήμερα είναι γνωστό και το αντιμετωπίζουν όλοι οι γιατροί στις πολιτισμένες χώρες. Ήδη από τη δεκαετία του 70 έχει αρχίσει να γίνεται λόγος στην Αμερική για κρίση του malpractic, όρος που αντικατοπτρίζει πλήρως την κατάσταση αδιεξόδου που έχει περιέλθει το Νομικό Σύστημα στην Αμερική, μετά τη θεαματική αύξηση των δικών εις βάρος των γιατρών. Στην Ευρώπη παρατηρήθηκε μεν αύξηση των δικών αστικής ευθύνης, όμως μέχρι σήμερα το σύστημα δεν έχει οδηγηθεί σε κρίση. Στη χώρα μας μέχρι σήμερα τα πράγματα ήσαν καλλίτερα, διότι το μεγαλύτερο μέρος των δικών αφορούσε θέματα ποινικής ευθύνης. Καθημερινώς όμως το φαινόμενο παρουσιάζει αυξητική τάση, γεγονός που κατά τη γνώμη μου οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως: Συνεχής ενασχόληση των ΜΜΕ με θέματα ιατρικής ευθύνης, η δημιουργία εταιρειών παθόντων και η πλήρης Νομική Υποστήριξη του. Η ίδρυση δικηγορικών εταιρειών που διεκδικούν συνεχώς μεγαλύτερα ποσά προς αποζημίωση εργολαβικώς. Τίθεται λοιπόν επιτακτικά το ερώτημα Υπάρχει ιατρικό σφάλμα ; Διότι από την στιγμή που γίνει αποδεκτό το σφάλμα αυτομάτως προκύπτει η ιατρική ευθύνη. Ο πρόεδρος του Βρετανικού ιατρικού Συμβουλίου δηλώνει, ότι οι γιατροί είναι και αυτοί άνθρωποι και θα ήταν παράλογο να πιστέψουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν κάνουν λάθη. Το ερώτημα δεν είναι πως θα εξαφανισθεί το λάθος, αλλά πώς να ελαχιστοποιηθεί. Στον γιατρό λόγω των ειδικών συνθηκών της επαγγελματικής του ενασχόλησης πάντα υπάρχει ο κίνδυνος λάθους.
Ως ιατρικό σφάλμα στην Νομική επιστήμη χαρακτηρίζεται η συμπεριφορά του γιατρού, που υπολείπεται της επιβαλλομένης επιμέλειας που έπρεπε να καταβάλει στην συγκεκριμένη περίπτωση. Η συμπεριφορά αυτή αξιολογείται βάσει ενός ή περισσοτέρων προτύπων που πρέπει να τηρηθούν και είναι κοινώς αποδεκτά ως επιμέλεια του μέσου γιατρού. Είναι χρήσιμο να λεχθεί ότι σε κάθε περίπτωση δεν λαμβάνεται υπ' όψη ο κορυφαίος και άριστος γιατρός διότι τούτο θα ήταν άδικο. Στην αποδεδειγμένη αυτή περίπτωση στοιχειοθετείται λάθος και τίθεται αυτομάτως το θέμα της ιατρικής ευθύνης. Στο θέμα της ιατρικής ευθύνης διετυπώθησαν κατά καιρούς τρεις θεωρίες:
Α. Οι Ιατροί είναι απολύτως ανεύθυνοι πλην των περιπτώσεων που υπάρχει δόλος: Προς στήριξη της θεωρίας αυτής διατυπώθηκαν κατά καιρούς από εγκρίτους νομικούς διάφορες ερμηνείες και εισηγήσεις, που όμως δεν κατάφεραν να πείσουν, με αποτέλεσμα η θεωρία αυτή να εγκαταλειφθεί από νωρίς.
Β. Θεωρία περιορισμένης ευθύνης του ιατρού: Σύμφωνα με την άποψη αυτή η ευθύνη του γιατρού περιορίζεται μόνο σε περιστατικά που ενήργησε με βαριά αμέλεια, ενώ αντίθετα δεν είναι υπεύθυνος για ατυχήματα που προκλήθηκαν από μικρή αμέλεια. Επειδή όμως στο θέμα της διαβάθμισης της αμέλειας δε δόθηκε με τρόπο πειστικό σοβαρή επιστημονική τεκμηρίωση και η θεωρία αυτή τελικά εγκαταλείφθηκε.
Γ. Πλήρης Ιατρική Ευθύνη. Βάση της θεωρίας αυτής αποτελεί η παραδοχή, ότι ο ιατρός υπέχει ευθύνη για οποιαδήποτε πράξη του, ανεξάρτητα από τη βαρύτητα του κακού αποτελέσματος που προκάλεσε. Με την επικρατούσα αυτή σήμερα θεωρία, ο γιατρός δεν απολαμβάνει ουδενός προνομιακού καθεστώτος και οι πράξεις του υπόκεινται στον έλεγχο των Δικαστηρίων ως και οι πράξεις παντός άλλου πολίτου.

Η ιατρική ευθύνη τώρα επιμερίζεται ως εξής:
Α. Πειθαρχική Ευθύνη:
Πειθαρχική Ευθύνη για τον ιατρό σημαίνει επιβολή πειθαρχικής φύσεως κυρώσεως και επιβάλλεται από τα αρμόδια προς τούτο όργανα του Ιατρικού Σώματος και Ν.Π.Δ.Δ. όπως προβλέπονται από τις διατάξεις και τα καταστατικά των πειθαρχικών Συμβουλίων. Οι κυρώσεις αυτές είναι α) επίπληξη, β) χρηματικά πρόστιμα, γ) προσωρινή παύση του ιατρικού επαγγέλματος από ένα μήνα μέχρι τρία χρόνια.
B. Ποινική ευθύνη:
Ποινική ευθύνη του γιατρού χαρακτηρίζεται, όταν με τις πράξεις του ή τις παραλείψεις του παραβιάζονται μία η περισσότερες διατάξεις του ποινικού κώδικα. Συνήθως στηρίζεται στην ιατρική αμέλεια και τιμωρείται με φυλάκιση.
Γ. Αστική ευθύνη:
Αστική Ευθύνη του γιατρού χαρακτηρίζεται όταν με τις πράξεις ή τις παραλήψεις του παραβιάζονται μια ή περισσότερες διατάξεις, του αστικού κώδικα. Με τον καταλογισμό της αστικής ευθύνης, στον υπαίτιο γιατρό δημιουργείται από τον νόμο η υποχρέωση να ικανοποιήσει χρηματικά και να αποζημιώσει το άτομο που έπαθε από τις ενέργειες του. Το θέμα είναι τεράστιο και οδηγεί τις περισσότερες φορές το ιατρό σε πλήρη αδυναμία εκπληρώσεως της υποχρεώσεως του με συνέπεια να υποστεί πλήρη προσωπική και οικογενειακή καταστροφή. Στο θέμα της αστικής ευθύνης τα μηνύματα είναι δυσοίωνα, και τούτο διότι όπως προείπα: α)Τα Μ Μ Ε προς χάριν τηλεθέασης προβάλλουν καθημερινά μεμονωμένα περιστατικά χωρίς να έχουν προηγουμένως τεθεί σε αυστηρή επιστημονική κρίση. Στήνουν τηλεοπτικές δίκες και διασύρονται γιατροί και δυστυχώς πολλές φορές παρουσιάζονται και γιατροί στα παράθυρα να εκφέρουν απόψεις χωρίς να γνωρίζουν τα πραγματικά στοιχεία, β) Δημιουργία ενώσεων παθόντων υπό των γιατρών με πλήρη νόμιμη κάλυψη, γ ) Δημιουργία Δικηγορικών γραφείων που συνεχώς αυξάνονται και που αναλαμβάνουν εργολαβικώς κάθε πιθανού ιατρικού λάθους και διεκδίκηση υψηλών αποζημιώσεων, δ) Πολλάκις στις αίθουσες των Δικαστηρίων οι δικαστές, υπό το βάρος της κοινής γνώμης του συναισθήματος προς τον παθόντα (φανταστείτε ένα καροτσάκι με παράλυτο παιδί στη δικαστική αίθουσα), το φτωχό τον αδικηθέντα από την μια πλευρά ασθενή και από την άλλη μεριά τον ευημερούντα πλούσιο γιατρό που μπορεί να δώσει χρήματα επιδικάζουν αποζημιώσεις πολλάκις δυσβάστακτες. Η ιατρική ευθύνη του γιατρού διέπεται από τις αρχές. Υπέρτατος νόμος είναι η σωτηρία του ασθενούς. Υπέρτατος νόμος είναι η βούληση του ασθενούς. Στο φύλλο Ε. Κ 165/21-8-97 δημοσιεύθηκε η ίδρυση αυτοτελούς υπηρεσίας προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών. Νόμος 2519. Τα δικαιώματα αυτά αναφέρω επιγραμματικά:
- Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να ενημερώνετε για την κατάσταση της υγείας του.
- Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να μη υποβάλλετε σε φαρμακευτικές ή επεμβατικές πράξεις χωρίς πλήρη ενημέρωση και συγκατάθεση γραπτή.
- Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να τυγχάνει ευγενικής συμπεριφοράς από το γιατρό και το νοσηλευτικό προσωπικό.
- Ο ασθενής έχει το δικαίωμα το απορρήτου του ιατρικού του φακέλου, πλην της περιπτώσεως δικαστικής συνδρομής.
- Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να μη επιφορτίζεται με άσκοπες θεραπευτικές ή άλλες επεμβάσεις που του επιφορτίζουν έξοδα και ταλαιπωρία.
- Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να υποβάλεται στη σωστή θεραπευτική αγωγή έστω και με επέμβαση της δικαστικής αρχής, αν ο ίδιος δεν είναι σε θέση να αποφασίσει και αν οι συγγενείς για λόγους θρησκευτικούς, πολιτισμικούς ή άλλους την αρνούνται.
- Ο γιατρός έχει την υποχρέωση να ενημερώσει τον ασθενή για το είδος της θεραπείας ή της επεμβάσεως.
- Ο γιατρός έχει την υποχρέωση να ενημερώσει για τις βέβαιες συνέπειες που θα υπάρξουν (ακρωτηριασμός).
- Ο γιατρός έχει την υποχρέωση να ενημερώσει για τους κινδύνους που περικλείει η εκάστοτε ιατρική πράξη συγκεκριμένων και αστάθμητων που μπορεί να υπάρξουν ως επίσης και δια τις ενδεχόμενες επιπλοκές.
- Ο γιατρός έχει υποχρέωση στο πλαίσιο φυσικά του εφικτού, να προσδιορίσει τα αναμενόμενα εκ της επεμβάσεως αποτελέσματα.
- Ο γιατρός δικαιούται να διακόπτει την συνεργασία του με τον ασθενή, αλλά μόνο στην περίπτωση που ο ασθενής δεν κινδυνεύει άμεσα.
- Ο γιατρός έχει το δικαίωμα ν' αρνηθεί να αναλάβει ασθενή αλλά πάλι χωρίς να κινδυνεύει άμεσα η ζωή του.
- Ο γιατρός έχει το δικαίωμα ν' αρνηθεί την συνταγογράφηση φαρμάκων άλλου γιατρού, εφ' όσον ο ίδιος δεν είναι πεπεισμένος δια την αναγκαιότητα αυτών.
- Ο γιατρός έχει το δικαίωμα να αρνηθεί την έκδοση ανακριβών βεβαιώσεων και πιστοποιητικών, ως και να ενδώσει σε οποιαδήποτε παράνομη πράξη ή απαίτηση του ασθενούς ή των οικείων του.
- Ο γιατρός έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει την περίπτωση ασθενούς σε επιστημονικές ανακοινώσεις και μελέτες με την προϋπόθεση της διασφάλισης του ιατρικού απορρήτου.
Αυτά τα ολίγα περί γενικής ιατρικής ευθύνης. Λίγα λόγια τώρα για την ευθύνη του γυναικολόγου ως μέλος του ιατρικού σώματος. Ο γυναικολόγος καλύπτει την παρακολούθηση της εγκύου και την αποπεράτωση ενός τοκετού, ενέργειες που βοηθούν μια φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπου δια την εκπλήρωση του σκοπού της αναπαραγωγής. Σε ένα τοκετό παραδίδονται στα χέρια του γιατρού ταυτόχρονα δυο υγιείς υπάρξεις, που ταυτόχρονα συχνά αποτελούν επείγουσα αντιμετώπιση. Είναι γεγονός, ότι η αναμονή μιας γέννησης προσλαμβάνει την μορφή πανηγυρικού γεγονότος που συχνά συνοδεύεται από ψυχοσωματική έξαρση τόσο του ζευγαριού, όσο και του περιβάλλοντος του. Είναι ευνόητο λοιπόν ότι όταν η προσδοκία διαψεύδεται δημιουργούνται αντίθετα συναισθήματα για τον μαιευτήρα. Ακόμα είναι γεγονός πως τα Μαιευτικά περιστατικά, όχι σπάνια, έχουν σοβαρές και οξείες επιπλοκές με δραματικά συχνά επακόλουθα. Η αρχική υγεία της επιτόκου και του εμβρύου όταν ξαφνικά και αναπάντεχα εξελιχθούν σε θάνατο, εύκολα δημιουργούν τη δυσπιστία και την αντίδραση του περιβάλλοντος που δύσκολα μπορεί να κατανοήσει τους αντικειμενικούς λόγους αυτής της εξέλιξης. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες γυναικολογικές επεμβάσεις ελαφρές ή βαριές. Είναι φανερό λοιπόν ότι αν στην παραπάνω ευαισθητοποίηση του κοινού σε ανεπιθύμητα συμβάντα της εγκυμοσύνης ή της εγχείρησης προστεθεί και ο παράγοντας σφάλμα οδηγούμεθα συνήθως σε ποινική δίωξη και αστική διεκδίκηση. Το ιατρικό σφάλμα στο μαιευτήρα είναι αυξημένο λόγω της φύσεως της ειδικότητας. Τα περισσότερα περιστατικά του γυναικολόγου έχουν τον τύπο της αμέλειας, σε ελάχιστα δε περιστατικά θα ευσταθήσει η κατηγορία για πρόθεση. Για να χαρακτηριστεί μια πράξη ως αμελής πρέπει ως προλέχθη να αποδειχθεί ότι δεν έγινε σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης κατά το λεγόμενο lege artis, και ορισμένοι παράμετροι που έπρεπε να τηρηθούν και δεν τηρήθηκαν. Τέτοιοι παράμετροι είναι
Α. Καθήκον περίθαλψης εγκύου ή ασθενούς:
Η υποχρέωση της παροχής υπηρεσιών είναι η συμφωνία που κάνει ο γιατρός με την πελάτισσα του στο ιατρείο, και που αποδέχεται το αίτημα της δια εκτέλεση ενός φυσιολογικού τοκετού. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που το καθήκον του γιατρού δεν στηρίζεται μόνο στη συμβατική συμφωνία με την έγκυο, αλλά επιβάλλεται ρητά από τον νόμο. Τούτο (παράλειψη λυτρώσεως από κίνδυνο) σχετίζεται με οξέα περιστατικά (αποβολές, μητρορραγίες, προδρομικός πλακούς, αποκόλληση πλακούντα κλπ.)
Β. Πλημμελής διενέργεια της ιατρική πράξης:
Στην περίπτωση αυτή η υπαιτιότητα του γιατρού έγκειται στην έλλειψη της προσοχής και της σύνεσης, που όφειλε και μπορούσε να επιδείξει. Ως μέτρο για την οφειλόμενη προσοχή λαμβάνεται η προσοχή που καταβάλλει ο μέσος συνετός γιατρός όταν ευρίσκεται μπροστά σε παρόμοιες περιπτώσεις με τις οποίες βρέθηκε και ενήργησε ο κρινόμενος γιατρός. Πλημμελής συμπεριφορά σημαίνει και η παράλειψη πλήρους προγεννητικού ελέγχου. Πλημμελής συμπεριφορά σημαίνει και μια κακοτεχνία ή και παράλειψη ή χρησιμοποίηση μεθόδων που δεν είναι επιστημονικώς αποδεκτές και εδραιωμένες, διότι στην περίπτωση αυτή τα αρνητικά αποτελέσματα οδηγούν ασφαλώς στα δικαστήρια. Είναι επίσης απαραίτητο για το γιατρό να διαθέτει τις απαραίτητες σωματικές και ψυχικές ικανότητες και να έχει ικανή ιατρική εκπαίδευση και πλήρες ιατρικό αρχείο.
Γ. Ανεπιθύμητο αποτέλεσμα:
Αυτό συνιστά την ύπαρξη ενός βλαβερού αποτελέσματος συνεπεία της πράξεως του γιατρού. Αυτά συνήθως είναι: 1) Ανθρωποκτονία από αμέλεια της μητέρας ή του παιδιού, 2) Σωματικές βλάβες μητέρας ή παιδιού.
Δ. Αιτιώδης σύνδεση της πράξης του γιατρού με το αποτέλεσμα:
Το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, όπως αντιλαμβάνεσθε, δεν αρκεί μόνο του να στοιχειοθετήσει αμέλεια. Συνεπάγεται η πράξη του γιατρού να είναι πλημμελής και να μη έγινε lege artis. Έτσι δεν τίθεται ζήτημα αμέλειας για το γιατρό, εφ' όσον αποδειχθεί ότι οι ενέργειες του ήταν επιμελείς και ορθές, και το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα δεν οφείλεται στην πράξη του.
Ε. Έκδοση πιστοποιητικού:
Άλλης φύσεως ευθύνη του γιατρού μπορεί να στοιχειοθετηθεί στην περίπτωση που εξετάζεται στο ιατρείο του μια γυναίκα για να διαπιστώσει την κατάσταση του παρθενικού υμένα. Μια τέτοια εξέταση πρέπει να γίνετε μόνο κατόπιν της αβίαστου συγκατάθεσης της γυναίκας και της παρουσίας βοηθού. Η χορήγηση πιστοποιητικού δίδεται στην ίδια ή τον έχοντα την κατά νόμου επιμέλεια της (πατέρας, μητέρα, κηδεμόνας κλπ).
ΣΤ. Αυστηρή τήρηση ιατρικού απορρήτου.
Η διάρρηξη του ιατρικού απορρήτου θεωρείται πλημμέλημα και τιμωρείται από τον νόμο με φυλάκιση.

Άμυνα του γιατρού
Η απόδοση μομφής στο γιατρό είναι μια κατάσταση ποινικοποιημένη από την αρχή, διότι με την έκταση που παίρνει πολλάκις, του έχει ήδη επιβληθεί μια σοβαρή κύρωση που είναι ο διασυρμός, έστω και αν τελικά αποδειχθεί αθώος. Επιτακτική επομένως προβάλλει η ανάγκη αμυντικής προσπάθειας εις τρόπον ώστε αν του επιβληθεί μια αποδειγμένη κύρωση να μη είναι άδικη. Συνήθως η δίωξη κατά του γυναικολόγου γίνεται για ανθρωποκτονία εξ αμελείας της γυναίκας ή του παιδιού ή και των δύο. Επίσης για πρόκληση βλαβών σε ένα εκ των δύο ή και τους δύο, που επισύρουν διάφορες μορφές αναπηρίας προσωρινές ή μόνιμες. Η πρώτη πράξη που γίνεται κατά τη νομική διαδικασία είναι η διενέργεια ιατροδικαστικής εξέτασης από τους πραγματογνώμονες του Νόμου. Δια λόγους όμως ουσιαστικούς αλλά και ισότητας των διαδίκων προβάλλει η ανάγκη διορισμού και τεχνικού συμβούλου από πλευράς γιατρού. Βασική και ταυτόχρονα δικονομική άμυνα του γιατρού είναι η ορθή και εμπεριστατωμένη κατάθεση του, αφού λάβει εικοσιτετράωρη αναβολή για λεπτομερή σύνταξη του απολογητικού υπομνήματος. Επίσης η πρόταση μαρτύρων που έχουν αντίληψη ή γνώση του ερευνούμενου συμβάντος. Τα επιχειρήματα τώρα που μπορεί να προβάλλει ο γιατρός για την άμυνα του είναι:
1. Άρνηση της κατηγορίας:
Στο υπόμνημα του διατυπώνονται με σαφήνεια οι ισχυρισμοί του και οι αποδείξεις, ότι σφάλμα δικό του δεν υπάρχει και ότι η δυσάρεστη κατάληξη συνιστά συμβάν για το οποίο δεν ευθύνεται.
2. Ο επιμερισμός των πράξεων:
Είναι κρίσιμο και συχνά επικίνδυνο να υποστηριχθεί ότι για το ερευνούμενο σφάλμα η ευθύνη βαρύνει άλλο γιατρό, αν δεν υπάρχουν για τούτο σοβαρά αποδεικτικά στοιχεία.
3. Απόδειξη της πλήρους και επιμελημένης πράξης του:
Με αυτό πρέπει να αποδείξει, ότι έπραξε ότι όφειλε και ότι δυνατό χωρίς κανένα σφάλμα, κακοτεχνία, παράλειψη, παραμέληση κλπ. Η απόδειξη αυτών των ισχυρισμών του πρέπει φυσικά να είναι πλήρως επιστημονικά και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένες.
4.Σύγκρουση καθηκόντων:
Τούτο σημαίνει ότι από τα δύο αγαθά που κινδυνεύουν συγχωρείται η απώλεια του ενός. Τέτοιο πράγμα μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις που θυσιάζεται η μητέρα για να σωθεί το παιδί ή και αντίστροφα.
5. Σφάλμα του αρρώστου:
Δεν είναι λίγες φορές που η συνεργασία με τον άρρωστο είναι δύσκολη ή και ανέφικτη, όπως π.χ. διακοπή της συσταθείσης αγωγής, παράλειψη ιατρικών εντολών κλπ. Τούτο αποδεικνυόμενο και σχετιζόμενο με την ανεπιθύμητη πράξη απαλλάσσει ή ελαφρύνει ανάλογα το γιατρό.
6. Σφάλματα βοηθών ή συνεργατών:
Τα σφάλματα αυτά δεν απαλλάσσουν το γιατρό αν έγιναν κατόπιν ρητών ενεργειών και εντολών του. Μόνο αν οι παραπάνω, μέσα στα πλαίσια των καθηκόντων τους ενέργησαν αυτοβούλως και προεκλίθη δυσμενές αποτέλεσμα, η ευθύνη δε βαρύνει το γιατρό. Θέλω στο σημείο αυτό να τονίσω ότι σε Ιδιωτικές Νοσηλευτικές Μονάδες αν δεν ευθύνεται ποινικά ευθύνεται ουσιαστικά.
7. Σύναψη ασφαλιστικών συμβολαίων:
Μέσα στα μέσα άμυνας του γιατρού είναι και τα ασφαλιστικά συμβόλαια που θεωρώ ότι είναι απολύτως αναγκαία. Τι καλύπτει όμως το ασφαλιστικό συμβόλαιο; Τούτο προφανώς καλύπτει το λάθος που δεν είχε την πρόθεση να κάνει ο γιατρός, αλλά έγινε από αμέλεια ελαφρά ή βαριά. Ο 24/96 νέος ασφαλιστικός νόμος ξεκαθάρισε το θέμα επί τρόπον ώστε με το συμβόλαιο αστικής ευθύνης καλύπτεται και η ελαφρά και η βαριά αμέλεια. Επί πλέον το ασφαλιστήριο πρέπει να καλύπτει και τα δικαστικά έξοδα και δικηγορικά. Σήμερα στην ασφαλιστική αγορά υπάρχουν πολλά συμβόλαια και προγράμματα. Πολλά από αυτά παρέχουν τη δυνατότητα της αποζημίωσης προς τους ασθενείς, πριν ακόμη η υπόθεση φτάσει στις αίθουσες των δικαστηρίων. Σήμερα η άμυνα των γιατρών δεν μπορεί να είναι μόνο ατομική πρέπει να γίνει και συνολική. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες, παρά την απροθυμία μεγάλου μέρους του ιατρικού σώματος, τόσον από τους Ιατρικούς Συλλόγους όσο και από τις Επιστημονικές Ενώσεις για σύναψη ομαδικών συμβολαίων, όσο το δυνατόν σε καλύτερες τιμές, όμως δεν αρκούν. Χρειάζεται ενότητα, προσπάθεια, διεκδίκηση, αγώνας, ενημέρωση και ιδίως ευαισθητοποίηση των γιατρών, ιδίως των νέων, που αντιμετωπίζουν εντονότερα το πρωτόγνωρο για τη χώρα μας επερχόμενο κύμα δικών. Έχουμε μείνει αρκετά πίσω. Σήμερα στην ασφαλιστική αγορά πληρώνουμε τα μεγαλύτερα ασφάλιστρα, διότι θεωρούμεθα υψηλού κινδύνου. Υπάρχει διαφορά ασφάλισης των γιατρών από τους άλλους επαγγελματικούς κλάδους και πρέπει τόσο η πολιτεία, που σχεδόν πάντα νομοθετεί υπέρ του ασθενούς φοβούμενη το πολιτικό κόστος, όσο και οι ασφαλιστικές εταιρείες να το κατανοήσουν. Δεν μπορεί σήμερα στην Αμερική ιδίως, πολλοί γιατροί να εγκαταλείπουν την άσκηση του επαγγέλματος τους λόγω των υψηλών αποζημιώσεων και απαγορευτικών ασφαλίστρων. Όλα αυτά συνιστούν σοβαρό πρόβλημα και κίνδυνο με απρόβλεπτες συνέπειες για το Σύστημα Υγείας. Πρέπει νομίζω με σοβαρή πίεση και με κάθε νόμιμο μέσο τόσο οι ιατρικές μας ενώσεις όσο και οι συνδικαλιστικές μας οργανώσεις να πιέσουν αφάνταστα την πολιτεία να σκύψει επάνω στο σοβαρό αυτό ζήτημα. Πρέπει κατά τη γνώμη μου να συσταθούν επιτροπές με εκπροσώπους των συλλόγων και των επιστημονικών ενώσεων, εκπροσώπους του Νομικού Σώματος και των ασφαλιστικών εταιρειών με επίσημους εκπροσώπους της πολιτείας και να μελετήσουν το θέμα με τη δέουσα σοβαρότητα εις τρόπον ώστε:
Α ) Να ευαισθητοποιηθεί ο γιατρός και να έχει αυξημένη την επιμέλεια του στο πλαίσιο του ανθρωπίνως δυνατό.
Β ) Να προστατευθεί ο ασθενής Και σε περίπτωση αποδεδειγμένου ιατρικού σφάλματος να αποζημιώνεται σε λογικά επίπεδα, και να ορίζεται ο χρόνος παραγραφής του σφάλματος.
Γ ) Η εταιρεία που ασφαλίζει το γιατρό ή το νοσηλευτήριο αν γίνει απαίτηση να οφείλει άμεσα να τον καλύψει και να του παράσχει κάθε νόμιμη και δικαστική συνδρομή.
Δ ) Ίδρυση Εθνικής Υπηρεσίας Αποζημιώσεως Ιατρικών ατυχημάτων που πλαισιωμένοι με ειδικούς προς τούτο επιστήμονες να αναλαμβάνει τυχόν υποθέσεις.
Ε ) Ελάττωση του αριθμού των γιατρών, με οποιοδήποτε πολιτικό κόστος, εις τρόπον ώστε αφενός να μη δημιουργείτε ιατρικό προλεταριάτο με ότι αυτό συνεπάγεται, και αφ' ετέρου να γίνεται καλύτερη εκπαίδευση των ειδικευομένων.
ΣΤ ) Δυνατότητα όλων των γιατρών Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα στη δια βίου εκπαίδευση.
Ζ ) Δημιουργία εξειδικευμένων επιτροπών, οι οποίες θα εξετάζουν τις τυχόν διεκδικήσεις και να έρχονται συνεπίκουροι βοηθοί του ατυχήσαντος ιατρού. Όλα αυτά και οποιαδήποτε άλλα που θα προταθούν και θα συμφωνηθούν να γίνουν Νόμοι του Κράτους και σήμερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τούτο βέβαια δεν είναι εύκολο διότι στα διάφορα κράτη υπάρχει για το θέμα διαφορετική προσέγγιση νομική, ασφαλιστική, διαφορετική κουλτούρα και διαφορά αντιλήψεων και ευαισθησιών των λαών. Παρόλα ταύτα πιστεύω ότι θα βελτιωθούν τα πράγματα με πιέσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εις τρόπον ώστε οι μεν ασθενείς να απολαμβάνουν πλήρως των δικαιωμάτων τους, οι δε γιατροί να ασκούν το επάγγελμα τους με πιο αυξημένη επιμέλεια και ευθύνη, να νοιώθουν τη χαρά του θεραπευθέντος αρρώστου, αλλά και να είναι σίγουροι ότι σε περίπτωση ενός ανεπιθύμητου συμβάντος θα αντιμετωπιστούν δίκαια, τόσο από την πολιτεία όσο και από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Τούτο θα είναι το μεγαλύτερο όφελος που θα δώσει η πολιτεία στον ασθενή, διότι ο γιατρός που ενεργεί με άγχος και πίεση πολλάκις δεν ενεργεί σωστά και η πιθανότητα λάθους είναι μεγαλύτερη.

ΗΟΜΕPAGE