<<< Προηγούμενη σελίδα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
κ. κ. ΧΡIΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ "Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΠΟΨΗ"
EIΣ ΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ
ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (18-12-04)

Έλλογιμώτατε Καθηγητά Κύριε Κρεατσά
Πρόεδρε της Ελληνικής Μαιευτικής καί Γυναικολογικής Εταιρείας,
Έλλογιμώτατοι Κυρίες καί Κύριοι Εταίροι,

Εισαγωγή
Ευχαριστώ θερμώς όλους εσάς, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίον της Ελληνικής Μαιευτικής Εταιρείας, τα οποία ομόφωνα αποφασίσατε να με προσκαλέσετε να ομιλήσω στην πρώτη σας συνεδρίαση, πρόσκληση, την όποια ευχαρίστως αποδέχθηκα. Σήμερα θα έλεγα ότι είσθε ως επιστήμονες οι έχοντας τίς περισσότερες ευθύνες για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ή επιστήμη σας πλέον έχει συζευχθεί με την τεχνολογία, με εντυπωσιακά αποτέλεσματα αλλά καί πολλούς διαφαινόμενους κινδύνους, όπως τους προσδιορίζετε εσείς οι ίδιοι οι επιστήμονες, αλλά καί οι άλλοι παράγοντες της κοινωνίας. Μέχρι τώρα είχαμε την τεχνολογία να επιδρά στο περιβάλλον καί να το μεταβάλει επί τα χείρω. Σήμερα αποδεχόμαστε το κακό πού διαπράξαμε σε βάρος του περιβάλλοντος, αλλά χωρίς να υπάρχει αλλαγή στη σκέψη μας, εμείς θα τη λέγαμε αύτη την αλλαγή "μετάνοια", επιχειρούμε, διατηρούντες την ίδια λογική, να επιδιορθώσουμε τα κακώς έχοντα, χωρίς να επιτυγχάνουμε κάτι το ιδιαίτερο μέχρι σήμερα. Ελπίζουμε ότι ή ειλικρινής εφαρμογή της συμφωνίας του Κυότο από όλα τα κράτη του κόσμου θα οδηγήσει σε καλύτερο μέλλον την ανθρωπότητα, ως προς το περιβάλλον. Αλλά το σημαντικό για την ανθρωπότητα είναι το πώς θα έξελιχθεί το δικό της μέλλον.
Διότι το να βλέπει ό άνθρωπος εξουσιαστικά το περιβάλλον του, προκαλεί σέ αυτόν και στις επόμενες γενιές σοβαρό πρόβλημα άλλα είναι πολύ σοβαρότερο το να αισθάνεται εξουσιαστικά έναντι του συνανθρώπου του και μάλιστα εκείνου ό όποιος είναι χωρίς φωνή, χωρίς δυνατότητα αντίστασης. Ό Άγγλος φιλόσοφος Τζόναθ Γκλόβερ προλογίζει αναφορά του προς την Εύρωπαϊκή Επιτροπή επί των νέων αναπαραγωγικών τεχνολογιών παρατηρώντας μεταξύ άλλων: "Ο βαθύς διχασμός επί των σημερινών προόδων είναι μερικώς περι του εαν είναι αποδεκτές από εμάς τους ίδιους. Ή ανησυχία μου είναι ότι βαδίζομε ως υπνοβάτες προς ένα κόσμο τον όποιο λίγοι από εμάς έχουμε επιλέξει", Glover, "Ethics of New Reproductive Technologies: p.20). Καί ό καθηγητης Ηθικής καί Δεοντολογίας στη Ίατρική Σχολή της Ουάσινγκτον Aλβερτ Τζονσον τονίζει έπ' αυτού ότι μία από τίς αξίες πού υπηρετούν οί βιοηθικοί προβληματισμοί είναι να μείνει ό οδοιπόρος άνθρωπος της ιστορίας εν έγρηγόρσει, ώστε να ταξιδέψει σωστά στο μέλλον πού του προετοιμάζουν οι αναπαραγωγικές καί γενετικές επιστήμες. (Αlbert R.Jonsen "Τhe birth of Βιοethics" p.313). Θα μου επιτρέπατε νά πώ ότι αυτός είναι καί ό σκοπός τής Εκκλησίας, με όλο τον σεβασμό προς την Επιστήμη και τις Επιτυχίες της και όλη την αγάπη μας προς τους ερευνητές επιστήμονες.

Τα περί ζωής
Από την αρχή οφείλω για μιαν ακόμη φορά να δηλώσω ότι ως Χριστιανοί πιστεύουμε στον απόλυτο σεβασμό του ανθρώπου, όποιος κι αν είναι, σε οποία κατάσταση κι αν βρίσκεται, ό, τι κι αν πιστεύει. Υπέρτατος Νομός της Εκκλησίας είναι ή Αγάπη προς κάθε συνάνθρωπο καί ιδιαίτερα σε αυτούς πού δεν είναι σαν κι εμάς.
Ή αυτογνωσία καί ή αρετή οδηγούν η θα έπρεπε να οδηγούν τουλάχιστον στην αντίληψη του πεπερασμένου της αντίληψης μας. Ζούμε σε ένα πλανήτη ενός απλανούς αστέρα, με όλους τους άλλους απλανείς πολύ μακριά καί με ένα στερέωμα, όπως απλοϊκά το ονομάζουμε, πού ίλιγγια ο ειδικός επιστήμων οταν επιχειρεί να το προσεγγίσει. Το γιατί βρισκόμαστε εδώ, γιατί γεννηθήκαμε, γιατί πεθαίνουμε, γιατί ενώ υλικά είμαστε περατοί ως προς τίς διαστάσεις έχουμε μυαλό πού μπορεί να σκέπτεται καί να αναπολεί το άπειρο δεν έχει λογική απάντηση. Γραφεί ο μέγας Πατήρ της Εκκλησίας Αγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος: "Εάν προς έμαυτόν βλέψω καί πάσαν την άνθρωπίνην φύσιν καί σύμπηξιν, τις η μίξις ημών; τις ή κίνησις; πώς το άθάνατον τω θνητώ ουνεκράθη; πώς κατω ρέω καί άνω φέρομαι; πώς ψυχή περιγράφεται; πώς ζωήν δίδωσι καί πάθους μεταλαμβάνει;... καί έτι πρό τούτων, τίς ή πρώτη πλάσις ημών καί σύστασις εν τω της φύσεως έργαστηρίω;... καί τις ήγαγεν επί τάς πρώτας πηγάς και του ζην άφορμάς αυτομάτως; πώς σιτίοις μεν σώμα, λόγω δε ψυχή τρέφεται; (Λόγος κη΄, ΒΕΠΕΣ, 59, 230). Καί ό Αγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μάς πιστοποιεί ότι "δεν μπορεί ή λογική να μας πεί πώς δημιουργηθήκαμε καί πώς ενωθήκαμε θνητοί με τους επουράνιους" (ΒΕΠΕΣ, 62, 147).
Ή ζωή είναι λοιπόν ένα μυστήριο, πού θέλει από όλους μας ιδιαίτερο σεβασμο. Σήμερα κι εμείς δεχόμαστε ότι ό κίνδυνος είναι μεγάλος ή ανθρωπότητα να γίνει δούλη της τεχνολογίας, την οποία υποτίθεται ότι εξουσιάζει και χειρίζεται. Όταν στις αρχές του 20ού αιώνα είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ή τεχνολογία έγραψε ό Ρώσος φιλόσοφος Νικόλαος Μπερντιάγεφ: "Ό άνθρωπος πιστεύει στα θαύματα της επιστήμης καί της τεχνολογίας μια καί δεν πιστεύει σε τίποτε άλλο. Ο άπανθρωπισμός λοιπόν πρώτα από όλα είναι ή μηχανοποίηση της ανθρώπινης ζωής, ή υποταγή στην τεχνική, ή μεταμόρφωση του ανθρώπου σε μηχανή" (Νικ. Μπερντιαγεφ, "Το πεπρωμένο του ανθρώπου στον σύγχρονο κόσμο", μετ. Ευτ. Β. Γιούλτση, Έκδ. Πουρναρά Θεσσαλονίκη, 1980, σελ. 90).
Αν μετατρέψουμε τον άνθρωπο από δημιούργημα κατ' εικόνα και ομοίωση του Θεού σε έμβια μηχανή, χωρίς σκοπό ζωής, τότε όλα είναι δυνατό να επιτρέπονται. Ό Πρωταγόρας είχε διδάξει "χρημάτων πάντων άνθρωπος μέτρον, τών μέν όντων ώς εστί, των δ' ούκ όντων ώς ούκ εστίν" (απ. Β1 στην έκδ. Ντιλς - Κράντζ). Δηλαδή θα λέγαμε ότι είναι ό προπομπός τών σημερινών ύλιστων. Την απάντηση την πήρε από τον Πλάτωνα αργότερα στο έργο του "Νόμοί". Γράφει σχετικά στον πρόλογο της έκδοσης του έργου αυτού ό Κ.Δ. Γεωργούλης για τη σκέψη του Πλάτωνα: "Χρέος των ανθρώπων, οι οποίοι θέλουν να γίνουν ευδαίμονες, είναι να ακολουθούν τον Θεόν μέ ταπεινότητα και κοσμιότητα, προσπαθούντες να καταστούν όμοιοι με αυτόν. Διότι ό Θεός είναι το μέτρον των πάντων των όντων καί όχι ό άνθρωπος. Εις το ση μείον τούτο ό Πλάτων δια του στόματος του Αθηναίου αντιστρέφει τη γνωστή πρόταση του σοφιστού Πρωταγόρου, ό οποίος δίδασκε ότι μέτρο όλων των όντων είναι ό άνθρωπος". (Κ.Δ. Γεωργούλη, Πρόλογος στους "Νόμους" του Πλάτωνος, τ. 328, έκδ. Πάπυρος, Μαρούσι, 1975, σελ. 25).
Φυσικά οί Πατέρες της Εκκλησίας μας δίδασκαν και όλοι οι Χριστιανοί πιστεύουμε ότι ό Θεός είναι ό Δημιουργός του Σύμπαντος καί του ανθρώπου και οποιος αποκτά οίκείωση μαζί του αποκτά το μείζον στη ζωή του. Γράφει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς: "Ούκούν το μέγιστον καί κορυφαιότατον των προς την ζωήν μαθημάτων από της αρχής έγκαταθέσθαι τη ψυχή δεί γνώναι τον Θεόν τον αίώνιον καί δοτήρα αιωνίων καί πρώτον καί ύπέρτατον καί ένα καί αγαθόν Θεον κτήσασθαι δια γνώσεως καί καταλήψεως. Αύτη γαρ άτρεπτος κοιι ασάλευτος αρχή καί κρηπίς ζωής, επιστήμη Θεού του όντως όντος καί τα όντα τουτέστι τα αιώνια δωρουμένου... Ή μεν γαρ τούτου άγνοια θάνατος εστίν, ή δε έπιγνωσις αυτού καν οικείωσις και προς αυτόν αγάπη και εξ ομοιωσις μόνη ζωή" p.g. 9, 612.
Ή μη αναγνώριση της ιερότητας της ζωής οδηγεί σε δυσάρεστες καταστάσεις. Διότι τότε κυριαρχεί ό εγωισμός, ή λογική του ισχυρού, τότε δεσμεύεται ο νους από τα πάθη καί ή επιστήμη καί τεχνολογία μπορούν να καταλήξουν μάστιγα για την ανθρωπότητα, Χωρίς αγάπη στον Θεό καί σεβασμό στην ιερότητα της ζωής κυριαρχεί πολλές φορές, θα μου επιτρέψετε να το πώ, ή απανθρωπιά. Σήμερα καί με τα μέσα πού διαθέτει ή επιστήμη καί ή τεχνολογία έχει αρχίσει.να κυριαρχεί ή ευγονική αντίληψη για τη ζωή και την κοινωνία. Ή άποψη του κατόχου του Νόμπελ Ιατρικής Φράνσις Κρίκ "κανένα νεογέννητο παιδί δεν θα έπρεπε να αναγνωρίζεται ως ανθρώπινο πριν περάσει ορισμένα τεστ για τα γενετικά του χαρίσματα... Αν αποτύχει σ' αυτά τα τεστ, χάνει το δικαίωμα στη ζωή" (Τεστάρτ Ζακ, "Ή επιθυμία του γονιδίου", εκδ. "Κάτοπτρο", Αθήνα 1992, σελ. 195) είναι χαρακτηριστική. Δυστυχώς γυρίζουμε στην εποχή του Καιάδα της αρχαίας Σπάρτης. Δηλαδή κατά την άποψη του διακεκριμένου έπιστημονα κανένα από τα παιδιά των παραολυμπιακών αγώνων που εκ γεννητής είχαν από κάποιο πρόβλημα υγείας δεν θα έπρεπε να είναι στη ζωή. Σήμερα μάλλον φαίνεται μακρινή αυτή ή άποψη να καθιερωθεί επισήμως, δόξα τω Θεώ. Αλλά οι προγενετικοί έλεγχοι γενικεύονται καί συνεχώς καί νέα στοιχεία για την πορεία της ζωής της κοινωνίας καί ή τάση είναι προς τα εκεί. Τα πράγματα γίνονται περιπλοκότερα αν ή γονιδιακή εξέταση λ.χ. δείξει ότι το έμβρυο μπορεί να εξελιχθεί σε άνθρωπο με κληρονομική επιβάρυνση ως προς μίαν αύθεντία, άλλά πού δεν είναι γνωστό αν καί πότε θα εμφανιστεί.
Θα ρωτήσει κάποιος είναι κακό να γνωρίζουν οί γονείς ότι το παιδί πού θα γεννηθεί θα έχει το σύνδρομο ντάουν ή μεσογειακή αναιμία; όχι θα άπαντούσε κανείς λογικά. Αλλά ή ίδια ή κοινωνία θα έπρεπε να έχει βιώσει έτσι τη ζωή, ώστε οι γονείς στην ελεύθερη τους επιλογή να μπορούν να επιλέξουν τη δοκιμασία καί το σταυρό από την απαλλαγή. Να έχει διδάξει η κοινωνία - δεν έξαιρώ την ευθύνη της Εκκλησίας - ότι ό Σταυρός δίνει νόημα στη ζωή και όχι ή προσπάθεια να απαλλαγούμε από κάθε τι που μας στενοχωρεί και που το θεωρούμε βάρος σε μια ανέμελη ζωή. Και νά πω και κάτι άπό τήν πείρα μου ως κληρικού. Δεν υπάρχει ανέμελη ζωή. Καί θα σας πώ ένα παράδειγμα γνωστό και όχι της χώρας μας. Τα μέσης ηλικίας ζευγάρια στή Γαλλία συνηθίζουν να αφήνουν γονείς και παιδιά στην τύχη τους για να ζουν ανέμελα καί φάνηκε αυτό ως τραγωδία της γαλλικής κοινωνίας κατά τον περυσινό εκεί καύσωνα όταν ζευγάρια δεν εμφανίστηκαν καθόλου για να κηδέψουν τους νεκρούς γονείς του, ή στην καλύτερη περίπτωση απέστειλαν από την εξοχή τα έξοδα της κηδείας. Αυτά για να μη χαλάσουν τίς διακοπές καί την ανέμελη ζωή τους. Όμως σύμφωνα μέ τα επίσημα στοιχεία οι τάσεις αυτοκτονίας έχουν σημαντικά αυξηθεί στη Γαλλία καί το 60% περίπου των νέων 18-24 ετών είναι χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Διερωτώμαι αν αυτή είναι ανέμελη ζωή, ή ζωή χωρίς ελπίδα, χωρίς περιεχόμενο.

Ή αρχή της ζωής
Καί από τη ζωή, πού επαναλαμβάνω ότι για μας είναι ίερή καί της πρέπει ό κάθε σεβασμός να δούμε την αρχή της. Διότι επί των δικαιωμάτων το υγιούς και πλήρους άνθρωπου στη ζωή υπάρχουν οι Θεμελιώδεις διατάξεις των δικαιωμάτων του πού ομιλούν απερίφραστα. Υπάρχει καί ή Οικουμενική Διακήρυξη της ΟΥΝΕΣΚΟ για το ανθρώπινο γονιδίωμα καί τα δικαιώματα του άνθρωπου.
Για εμάς τους Χριστιανούς ό άνθρωπος αρχίζει τη ζωή του με τη σύλληψη του στη μήτρα της μητέρας του. Οι σύζυγοι καί μελλοντικοί γονείς γίνονται εκείνη την ώρα συνδημιουργοί του Θεού καί αναλαμβάνουν τίς ευθύνες τους έναντι του παιδιού τους. Είναι ή κορύφωση του ερωτά τους. Από εκείνη την ώρα της συλλήψεως ξεκινά γι' αυτούς την πορεία της ζωής του. Καί από εκείνη την ώρα αλλάζει καί ή ζωή του ζευγαριού. Το νεαρό ζευγάρι γίνεται πιο υπεύθυνο, πιο αγωνιστικό. Όλοι σας είσθε μάρτυρες της Χαράς, της Αγωνίας, της Λαχτάρας των μελλοντικών γονέων, Όλοι σας έχετε ακούσει να λένε με κρυφή υπερηφάνεια "το ακούμε...", ή τη μητέρα να δηλώνει "πολύ ζωηρό είναι, όλο κλωτσάει...". Καί ή Αγία Γραφή περιγράφει τη σκηνή ότι όταν ή Παναγία μας πήγε στη εξαδέλφη της Ελισάβετ για να της πει το χαρμόσυνο γεγονός ότι θα γεννούσε τον Σωτήρα μας Ίησοϋ Χριστό τότε "σκίρτησε το βρέφος στην κοιλιά της", πού ήταν ό Ιωάννης ό Πρόδρομος.
Ή αρχή της ζωής δεν μπαίνει για εμάς σε διαπραγμάτευση. Δεν μπαίνουμε στη λογική της επιστήμης πότε λέγεται "έμβρυο", πότε "γενετικό υλικό" και πότε στα αγγλικά fetus", πότε τα κύτταρα του εμβρύου είναι αδιαφοροποίητα καί, ποτέ τα κύρια όργανα του σώματος έχουν σχηματισθεί. Όλα αυτά εμείς τα βλέπουμε ως μιαν εξέλιξη του ανθρώπου στη μήτρα της μητέρας του, όπως βλέπουμε την εξέλιξη του όταν γεννηθεί καί εως τον θάνατο του.
Το έμβρυο για εμάς δεν είναι αυτό πού θεωρούσε στην αρχαιότητα ο Γαληνός, καί το διακηρύσσουν σήμερα για άλλους προς τον Γαληνό λόγoυς οι φεμινίστριες, δηλαδή ως μέρος του γυναικείου σώματος καί δεν χωρίζουμε τη ζωη του μέσα στη μήτρα της μητέρας του σε περιόδους. Αυτό έχει σκοπούς ωφελιμιστικούς καί εξυπηρέτησης επιχειρηματικών ή άλλων σκοπών. Αυτό γίνεται για να προωθηθούν νομίμως οι φόνοι εμβρύων είτε υπό τη μορφή των εκτρώσεων, είτε υπό τη μορφή έπ' αυτών πειραμάτων. Διότι θα μου επιτρέψετε να πω ότι καί τα λεγόμενα ότι πρέπει να θυσιάζονται κατηγορίες εμβρύων για θεραπευτική έρευνα εμπεριέχουν τον οικονομικό παράγοντα καί απλώς επιχειρείται να βρεθούν τρόποι για να μην προκαλούνται αντιδράσεις. Τέτοιες κατηγορίες είναι λ.χ. τα έμβρυα τα όποια έχουν γονιμοποιηθεί in vitro, έχουν καταψυχθεί καί ή περίοδος για την οποία έχει συμφωνηθεί να παραμείνουν κατεψυγμένα έχει παρέλθει καί δεν έχουν έμψυτευθεί καί ακόμη τα έμβρυα πού δημιουργούνται in vitro δεν είναι μια χημική αντίδραση από την όποια προκύπτει ένα αποτέλεσμα, αλλά πρόκειται για δημιουργία ζωής. Οταν οι γαμέτες είναι ανεξάρτητοι αλλήλων δεν είναι τίποτα, αλλά όταν επέλθει ή γονιμοποίηση έχετε εν δυνάμει έναν άνθρωπο, με όλα τα συστατικά του και τις επιπτώσεις πού προκαλούν τα αποτελέσματα του πειραματισμού.
Με τη μη αναγνώριση της ιερότητας του εμβρύου από την ώρα της σύλληψης μπαίνουμε σε διαδικασία διατυπώσεως κανόνων καί απαγορεύσεων, που εξαρτώνται από τις κοινωνίες πού διατυπώνονται, από τις πιέσεις πυύ δέχονται αυτοί πού τις κυβερνούν καί από την ανθεκτικότητα τους στις πιέσεις αυτές. Βλέπουμε δε πώς οι κοινωνίες πού σήμερα ανθίστανται σε κάποιες επιδιώξεις οικονομικών παραγόντων αύριο τις αποδέχονται. Είναι η θεωρία του Πρωταγόρα, ότι μέτρο είναι "ό χωρίς Θεό άνθρωπος καί όλα επομένως σχετικά καί οί αρχές καί οί αξίες μεταλλάσσονται ανάλογα με τα ήθη πού κυριαρχούν σε κάθε εποχή καί σε κάθε κοινωνία".

Τα ηθικά προβλήματα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Ή μη αποδοχή γενικών αξιών πού διέπουν τη ζωή μας καί ή παραδοχή πώς οί κανόνες της εξαρτώνται από τα εκάστοτε επικρατούντα συμφέροντα καί την επιβαλλόμενη ηθική προκαλούν ηθικά προβλήματα. Καί έρχομαι τώρα στο θέμα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Είναι αλήθεια ότι έσεις όλοι αντιμετωπίζετε καθημερινά προβλήματα πού σας θέτουν οι γονείς πού δεν μπορούν να κάνουν παιδιά καί το θέλουν πολύ. Τα ζευγάρια αυτά είναι έτοιμα να ξοδέψουν όσα κι όσα για να πραγματοποιήσουν την επιθυμία τους και να πράξουν ό,τι τους ζητήσετε. Τι κάνετε λοιπόν; φυσικά δεν περιμένετε από εμένα να σας βάλω Κανόνα καί να γίνω ή συνείδηση σας. Σάς εξήγησα την ιερότητα της ζωής, την αρχή της ζωής, τον σεβασμό, στο έμβρυο, στο κάθε έμβρυο, όπως κι αν προέκυψε, τώρα οφείλω να σας πω δυο λόγια για την ιερότητα του γάμου, πριν σας πώς για το πώς εμείς αντιμετωπίζουμε πνευματικά την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Όπως γνωρίζετε ό γάμος για την Εκκλησία είναι μυστήριο μέγα, διότι άπό την αγάπη καί τον έρωτα δύο ανθρώπων προκύπτουν τα νέα μέλη της κοινωνίας, των οποίων την ευθύνη έχουν οί γονείς. Ή άποιεροποίηση της ζωής οδηγεί και στην άποιεροποίηση του γάμου, γεγονότος πού θα έπρεπε να είναι μοναδικό στή ζωή του ανθρώπου καί όχι ένα από τα πολλά επεισόδια της ζωής του. Ο δεσμός του γάμου είναι ιερός καί αιώνιος, ή αγάπη οδηγεί στο να ζεί ο ένας για τον άλλο, να διορθώνει ό ένας τον άλλο, να λαχταρά ό ένας τον άλλο, να δημιουργηθεί μια πνευματικά καί ηθικά υγιής οικογένεια, με παιδιά πού να είναι άξια μέλη της κοινωνίας. Γι' αυτό καί οί γονείς οφείλουν να ζουν μαζί με τα παιδιά τους καί να φροντίζουν οί ίδιοι για την αγωγή τους, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν από τη σύγχρονη ζωή. Ή μητρότητα καί ή πατρότητα είναι από τις μέγιστες χαρές πού μπορεί να έχει ό άνθρωπος. Ακόμα καί ή συνάντηση του έγγαμου ζευγαριού έχει ιερό χαρακτήρα, ως κύριο μέρος της αρμονίας στη συζυγική ζωή, ως κένωση του ενός προς τον άλλο, Δεν είναι ένα παιχνίδι πού όταν το βαρεθεί ό νέος ή ή νέα το αφήνει, ούτε ή ευκαιριακή αγορά ενός ρούχου μίας χρήσεως. Είναι σφραγίδα ζωής. Εξομολογούμαι ότι στενοχωρούμαι πολύ όταν στο γραφείο διαζυγίων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής βλέπω να προσέρχονται νέοι άνθρωποι, παντρεμένοι για δύο ή τρία χρόνια και να ζητούν να χωρίσουν. Αισθάνομαι ότι κι εμείς ως Εκκλησία έχουμε ευθύνη πού οι νέοι καί οι νέες που οδηγούνται στο διαζύγιο έκαμαν ένα γάμο χωρίς να είχαν προηγουμένως αντιληφθεί τη σοβαρότητα της πράξης τους, την ευθύνη για το έργο που ανελάμβαναν, τίς αντοχές πού έπρεπε να έχουν, την ωριμότητα της αγάπης τους προς τύ έτερο τους ήμισυ, την υπομονή καί την επιμονή στους πρώτους καμιά φορά αναπόφευκτους κραδασμούς. Καί πρέπει να σας πώς ότι έχουμε μια αύξηση στα διαζύγια ανησυχητική.
Κι έρχομαι τώρα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Ό γάμος ως μυστήριο επιστεγάζεται με την τεκνοποιία. Κι αν οι γονείς δεν κάνουν με το φυσιολογικό τρόπο παιδιά κι έρθουν σε εσάς θα τους πήτε το τι προβλέπουν οι νομοί, το τι έχει επιτύχει ή επιστήμη, το ποιες δυνατότητες καί ποιες πιθανότητες έχουν, το τι θα κοστίσει ή θεραπεία, ίσως καί κάποια ακόμη πού μου διαφεύγουν. Τώρα θα σας πω εγώ τί θα τους έλεγα στην εξομολόγηση. Καί μια παρένθεση εδώ. Η Εκκλησία έχει τους Ιερούς Κανόνες κι έχει την Εξομολόγηση καί προ πάντων όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι ουδείς προστρέχων προς τον Ιησού Χριστό καί την Παναγία μας καί μητέρα όλων μας "κατησχυμένος εκπορεύεται". Κι εμείς, ως κληρικοί, δεν μπορούμε παρά να δείχνουμε αγάπη προς κάθε άνθρωπο, ό, τι κι αν έχει πράξει στη ζωή του καί να τον συγχωρούμε εφόσον μας το ζητάει. Απο το πετραχήλι του έξομολόγου ό κάθε άνθρωπος φεύγει ανακουφισμένος.
Το πρώτο πού θα ρωτούσα τους γονείς πού δεν μπορούν να κάνουν με φυσιολογικό τρόπο παιδιά θα σας παραξενέψει, αλλά θα ήταν αν μπορούν να υποστούν αυτή τη δοκιμασία, το καταλαβαίνω καί γι' αυτό θά τους ρωτούσα αν μπορούν να την αντιμετωπίσουν. Γνωρίζω τέτοιους γονείς πού αφιερώθηκαν σε έργα ευπορίας, αγάπησαν τα παιδιά του κόσμου, τρέχουν σε ορφανοτροφεία και γηροκομεία καί προσφέρουν τίς υπηρεσίες τους.
Επειδή όμως τα περισσότερα ζευγάρια θέλουν να αποκτήσουν παιδί το δεύτερο θα ήταν ή ερώτηση μου αν έχουν εξαντλήσει τίς δυνατότητας της επιστήμης για να αποκτήσουν δικά τους παιδιά με την υποβοηθούμενη ομόλογη αναπαραγωγή δια σπερματέγχυσης. Αυτό θα τους εξηγούσα ότι θα έπρεπα να γίνει με τρόπο τέτοιο, ώστε να αποφευχθεί να υπάρξουν πλεονάζοντα έμβρυα, που θά χρησιμοποιούντο για άλλους σκοπούς ή θα καταστρέφονταν, κάτι που η Εκκλησία δεν μπορεί να το δεχθεί. Στήν περίπτωση αύτη έρχεται ή ιατρική επιστήμη να βοηθήσει χωρίς να προκαλούνται ηθικά διλήμματα.
Το τρίτο πού θα τους έλεγα καί ταυτόχρονα θά τους συμβούλευα θα ήταν μέ νόμιμο τρόπο να υιοθετήσουν ένα ή περισσότερα παιδιά. Ή δυστυχία είναι τόση καί το εμπόριο των βρεφών εξελίσσεται σε μάστιγα πού μια νόμιμη καί σωστή υιοθεσία συμβάλλει στο να εξελιχθεί σωστά ή οικογένεια, αλλά καί ή κοινωνία, Στήν περίπτωση αυτή θα μπορούσε να πει κάποιος ότι θά ήταν αποδεκτή καί η "υιοθεσία" στη μήτρα της μητέρας ενός εμβρύου από αυτά πού πλεονάζουν και θα πάνε αλλιώς για καταστροφή καί πού οι πραγματικοί γονείς θα μείνουν για πάντα άγνωστοι, ώστε ουδέποτε θα αναζητηθεί από αυτούς.
Τό τέταρτο θα ήταν να τους εξηγούσα τα ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από έτερόλογες γονιμοποιήσεις και από φιλοξενία του εμβρύου σε τρίτη γυναίκα. Τις έτερόλογες γονιμοποιήσεις τίς άρνούμεθα γιατί πέραν του ότι τα παιδιά πού θα προκύψουν δεν προέρχονται από τήν φυσιολογική εξέλιξη του έρωτος και της σεξουαλικής συνεύρεσης του αντρογύνου, αλλά άσεξουαλικα, καί για τα ίδια τα παιδιά πού τελικά θα προκύψουν θα είναι άγνωστων γονέων με άγνωστες επιπτώσεις στη ζωή τους τη μελλοντική, τόσο από άποψη υγείας, όσο και από ψυχολογική άποψη. Όσον αφορά στη φιλοξενία της ετερόλογης ή καί ομόλογης γονιμοποίησης σε ξένη μήτρα εκεί προκαλούνται αλλά προβλήματα, όπως λ.χ. δεσμού μεταξύ της ξενίστριας μητέρας και του έμβρύου καί άλλα σοβαρά νομικά ζητήματα, πού δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε. Όταν μάλιστα αντιλαμβανόμουν ότι πρόκειται για γυναίκα πλούσια που θέλει να δανεισθεί επί πληρωμή τη μήτρα μιας φτωχής γυναίκας για να κάνει παίδι, επειδή δεν θέλει να χαλάσει τη σιλουέτα της καί δεν επιθυμεί να έχει την ταλαιπωρία της εγκυμοσύνης καί της γέννας εκεί θα ήμουν πολύ αυστηρός, διότι το παίδι θα το αποκτήσει χωρίς να έχει κανένα δεσμό μαζί του καί ο ωφελιμισμός καί ό εγωκεντρισμός της θα είχε σοβαρή επίπτωση στο παιδί της κάτι πού δεν θα είχε το ηθικό δικαίωμα να τό πράξει.
Φυσικά δεν συζητούμε ως Εκκλησία τίς περιπτώσεις των γυναικών που θέλουν να αποκτήσουν παιδί εκτός γάμου. Φυσικά δεν μιλώ για τίς περιπτώσεις πού πρόν τιμήν τους οί γυναίκες κρατούν το παιδί πού απέκτησαν μετά από δεσμό και όταν τους εγκατέλειψε ό σύζυγος ή αυτός με τον όποιο είχαν δεσμό. Όμιλω για τίς γυναίκες εκείνες πού εκ πεποιθήσεως θέλουν να έχουν ελεύθερους δεσμούς καί να αισθάνονται, όπως λένε, ελεύθερες καί να κάνουν παιδί με την πρόθεση να το έχουν παρέα χωρίς να γνωρίζει το ίδιο ποιος είναι ό πατέρας του, άλλα καί ό πατέρας του ότι απέκτησε παιδί... Είναι εγωιστικές περίπτωσεις, αφού δεν ερωτήθηκε τό παιδί αν τίς αποδέχεται καί άν αποδέχεται να μεγαλώσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πού αρέσει στη μητέρα του. Είναι αυτό τονίζουν πολλοί παιδοψυχολόγοι, ότι αλλιώς μεγαλώνει το παίδι σε μια εδραιωμένη στην αγάπη, στις αξίες της ζωής και στην ενότητα των μελών της οικογένεια καί αλλιώς σε ένα περιβάλλον εγωιστικό πού του επιβλήθηκε. Ακόμη δεν είναι αποδεκτό από την Εκκλησία να αποκτήσουν με οποιονδήποτε τρόπο παίδι ομοφυλόφιλοι, αφού καί πάλι δεν θα έχει ερωτηθεί αυτό αν αποδέχεται τη μεγάλωμα του εκτός φυσιολογικής οικογενειακής κατάστασης. Ούτε αποτελούν οικογένεια οι ομοφυλόφιλοι, όταν συγκατοικούν. Ή οικογένεια έχει μια γνωστή σύνθεση καί ένα συγκεκριμένο προορισμό.
Βλέπετε οι δυνατότητες πού σήμερα δίνει ή γενετική μηχανική προκαλούν όλα αυτά τα διλήμματα καί προβλήματα, πού πάντως είναι καί προβλήματα της κοινωνίας, όπως εξελίσσεται, μιας κοινωνίας υλιστικής, ωφελιμιστικής, σκληρής, εμπαθούς, παρακμιακής.

Επίλογος - Συμπέρασμα
Συγκεντρώνοντας τίς ποιμαντικές σκέψεις μου επί των εξελίξεων της γενετικής επιστήμης καί τεχνολογίας θα ήθελα να τονίσω καί πάλι ότι χαιρόμαστε για τίς επιτυχίες σας καί για όσα πράττετε για να βελτιωθεί ή ζωή των ανθρώπων καί να ζουν με καλύτερη υγεία. Οι επιφυλάξεις και οι αντιρρήσεις μας υπάρχουν εκεί πού παραβιάζονται οί Αρχές καί οί Αξίες της Ηθικής, εκεί πού θίγονται τα ανθρώπινα δικαιώματα του εμβρύου, εκεί που κυρίως ή ζωή θεωρείται ένα μηχανιστικό αποτέλεσμα, με άγνωστες συνέπειες για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Για να αποφασίσετε λοιπόν το πώς οφείλει να πορευθεί ή επιστήμη και η τεχνολογία έχοντας τίς τεράστιες δυνατότητες πρέπει να αποφασίσετε τι είναι, τι θεωρείτε ότι είναι ο άνθρωπος. Είναι αυτό πού περιγράφει ό Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος "ό μικρός και μέγας, ό ταπεινός καί υψηλός, ό θνητός και αθάνατος, ό επίγειος καί ουράνιος; είναι εκείνα μετά του κάτω κόσμου καί αυτά με τον Θεό; εκείνα με τη σάρκα καί αυτά με το πνεύμα; "για να καταλήξει: "Χριστώ" συνταφήναι με δει, Χριστώ συναναστήναι, συγκληρονομήσαι Χριστω υίόν Θεού, Θεόν αυτόν". Είμαστε αυτό, με την μοναδικότητα, την αύτεξουσιότητα, την υπευθυνότητα καί ελευθερία μας, την άξια σεβασμού προσωπικότητα μας ή είμαατε κάποιο έμβιο μηχάνημα πού μπορεί να άγεται καί να φέρεται από τους ισχυρούς της γης, εν ονόματι κάποιων αμφίβολων κερδών;
Υπάρχει, σήμερα ή ατομική βόμβα πού μπορεί να προκάλεσα μαζική καταστροφή καί οι Μεγάλες Δυνάμεις ορθώς ελέγχουν την κατάσταση για να μην υπάρξει κάποιο ατύχημα, ή για να μην πέσει σε χέρια κάποιου πού θα το χρησιμοποιήσει σε βάρος της ανθρωπότητας. Ή γενετική μηχανική μοιάζει με ατομική βόμβα καί θέλει ιδιαίτερη προσοχή ή χρήση της. Όσο αυξάνονται οι δυνατότητες της τεχνολογίας καί για να μην υπάρξουν πιθανότητες αυτή να χρησιμοποιηθεί για το κακό των ανθρώπων, τόσο χρειάζεται μεγαλύτερη ωριμότητα, αρετή καί ήθος στη χρήση της.

Αγαπητοί μου,
Στά 1932, ό Άλντους Χάξλεΐ έγραψε το κλασικό βιβλίο του "Θαύμαστος καινούριος κόσμος". Ήταν μεταξύ των δύο πολέμων. Το 1946, στον πρόλογο της νέας εκδόσεως του βιβλίου του, ό Χάξλεϊ πρόβλεψε ότι οι επιστήμες πού ασχολούνται με τον άνθρωπο θα φέρουν μια έκ βάθρων αλλαγή στον κόσμο. Κατά την άποψη του ή διάσπαση του ατόμου είναι σπουδαίο σημείο στην ανθρωπινή ιστορία, μέχρι, όπως ό ίδιος γράφει, να τιναχθούμε όλοι στον αέρα και να τελειώσει ή ιστορία μια για πάντα. Δεν είναι όμως το πάν, κατά την άποψη του, διότι ή υποδούλωση των ανθρώπων δεν θα έρθει απ' έξω, αλλά από την ψυχή καί τη σάρκα τους. Στην εξέλιξη αύτη της ηθικής καί διανοητικής υποδούλωσης του ανθρώπου λέγει ό Χάξλεϊ ότι δεν πρέπει να υπάρχει ο Θεός. Οι ισχυροί της γης, στη μελλοντική - εφιαλτική αποχή, πάντα κατά τον Χάξλει κατέληξαν στο συμπέρασμα καί σκέπτονται: "Θεός καί μηχανές στο συμπέρασμα δεν κολλάνε με τίποτα. Κάναμε την επιλογή μας. Διάλεξαμε τις μηχανές, την ιατρική καί την παγκόσμια ευτυχία... ο πολιτισμός πλέον δεν έχει ανάγκη από αυταπάρνηση από αγνότητα, από ηρωισμούς καί ευγένειες, .. όταν το άτομο σκέπτεται ή κοινωνία πού θέλουμε φθίνει... Στην κοινωνία τη δίκη μας οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι. Έχουν ό, τι θελήσουν καί δεν ζητούν ποτέ αυτό πού δεν μπορούν να πάρουν. Είναι σιγουρεμένοι, έχουν άνεση, δεν αρρωσταίνουν ποτέ, δεν φοβούνται τον θάνατο, δεν ξέρουν ευτυχώς τι θα πει πάθος και γηρατειά. Δεν έχουν την μανία της πατρότητας ή της μητρότητα, Ούτε γυναίκες, ούτε παιδιά ούτε εραστές έχουν για να ανοιχτούν. Είναι τόσο καλά προγραμματισμένοι πού πολύ δύσκολα 0ά ξέφευγαν από το ρυθμό τους", μετ. Αλ Χάξλεϊ "Θαυμαστός καινούριος κόσμος", μετ. Έλ. Κυπραίου, Έλλην. Έκδ. "Κάκτος", Αθήνα, 1980, τα τελευταία σημεία από σελ. 181).
Αυτά ό Χάξλεϊ το 1932. Μήπως πρέπει να προσέξουμε όλοι για να μην φτάσυμε στην κόλαση αύτη της ζωής;
Αγαπητοί μου "Στώμεν καλώς". Σάς ευχαριστώ.

ΗΟΜΕPAGE