ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ
Bιβλιογραφική Eνημέρωση
Γυναικολογική Oγκολογία
Eπιμέλεια : Π. Παναγόπουλος, A. Oικονόμου Σχόλιο: Θ. Aγοραστός
[1]Α Prognostic Factors
IV Epithelial Ovarian Cancer: A Multicenter Retrospective Study
Jun-Inchi Akahira, Hiroyuki Yoshikawa, Yοshio Shimizu, Ryuichiro Tsunematsu,
Toshio Hirakawa, Hiroyuki Kuramoto, Kenji Shiromizu, Kazuo Kuzuya,
Toshiharu Kamura, Yοshihiro Kikuchi, Shoji Kodama, Kaichiro Yamamoto, and Shinji
Sato
Gynecologic Oncology 81, 398 -403 (2001) April
O σκοπός της παρούσης πολυκεντρικής αναδρομικής μελέτης ήταν ο προσδιορισμός
των προγνωστικών παραγόντων για το στάδιο 4 του επιθηλιακού καρκίνου των ωοθηκών,
ο οποίος είναι μάλλον σπάνιος (15%) αλλά έχει φτωχά αποτελέσματα ως προς τη
μακροχρόνια επιβίωση. Tο Nοέμβριο του 1999, 24 Iαπωνικά ιδρύματα έλαβαν ερωτηματολόγια
που αφορούσαν τους ασθενείς με επιθηλιακό καρκίνο των ωοθηκών σταδίου 4. Tα
κριτήρια εισαγωγής στη μελέτη περιελάμβαναν όλους τους ασθενείς με επιθηλιακό
καρκίνο των ωοθηκών σταδίου 4 οι οποίοι είχαν επιβεβαιωθεί χειρουργικά και αντιμετωπιστεί
αρχικά σε κάθε ίδρυμα μεταξύ Iανουαρίου 1990 και Δεκεμβρίου 1997. Tα στοιχεία
περιελάμβαναν την ηλικία, τον ιστολογικό τόπο, το σημείο της μετάστασης, τα
προεγχειρητικά επίπεδα CA-125, την κυτταρομειωτική επέμβαση, την υπολειπόμενη
νόσο, και την ανταπόκριση στην πρωτογενή χημειοθεραπεία. Συμπεριλήφθηκαν 225
ασθενείς με μέση ηλικία τα 54 έτη. Tο συνηθέστερο σημείο εξωπεριτοναϊκής νόσου
ήταν η κακοήθης υπεζωκοτική διήθηση (39,6%). Tο 31,1% των ασθενών υπέστησαν
την επιθυμητή κυτταρομείωση (απουσία μακροσκοπικού όγκου >2 cm). Oι περισσότεροι
ασθενείς έλαβαν κατά την πρωτογενή χημειοθεραπεία σχήματα που σαν βάση είχαν
την πλατίνα. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση ο ιστολογικός τύπος (τα ορώδη και
ενδομητριωειδή καρκινώματα ανταποκρίνονται πολύ καλύτερα στη μετεγχειρητική
χημειοθεραπεία) και η υπολειπόμενη νόσος μετά την κυτταρομειωτική επέμβαση αποδείχτηκαν
ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες του αποτελέσματος. H συνολική μέση επιβίωση
ήταν 20 μήνες με ποσοστό πενταετούς επιβίωσης 19,2% (32 μήνες για ασθενείς με
επιθημητή κυτταρομείωση, σε σύγκριση με τους 16 μήνες για ασθενείς που η κυτταρομείωση
δεν ήταν εφικτή σε επιθυμητά επίπεδα).
Σχόλιο
Παρόμοιες μελέτες, πολυκεντρικές και κατ' επέκταση με μεγάλο αριθμό
ασθενών, όπου αξιολογείται η θεραπευτική πρακτική με βάση το σημαντικότερο ισως
κριτήριο, που είναι η επιβίωση, έχουν πάντα ιδιαίτερη βαρύτητα. Δεν είναι βέβαια
σαφές, αν οι θεραπευτικές μονάδες, οι οποίες συμμετείχαν στην ιαπωνική αυτή
μελέτη, μπορούν να θεωρηθούν όλες εξειδικευμένα κέντρα γυναικολογικής ογκολογίας
ή όχι. Παρ' όλα αυτά το αξίωμα της δυνατόν πληρέστερης κυτταρομείωσης ως της
πλέον αποτελεσματικής χειρουργικής αντιμετώπισης του προχωρημένου καρκίνου των
ωοθηκών, και η αξιολόγηση του χειρουργικού αποτελέσματος ως προς την επιτυχία
αυτής καθΥ εαυτής της κυτταρομείωσης, εξισορροπεί κατά το μάλλον τις αναπόφευκτες
διαφορές μεταξύ των διαφόρων θεραπευτικών μονάδων. H μελέτη επιβεβαιώνει από
μακρού βεβαιωμένες πεποιθήσεις ως προς την σημαντικότητα των διαφόρων προγνωστικών
παραγόντων, αποδεικνύοντας τον ιστολογικό τύπο του όγκου και την έκταση της
υπολειπόμενης νόσου ως τους πλέον σημαντικούς παράγοντες. Θ. A.
Secondary Cytoreductive
Surgery Epithelial Ovarian Cancer
Eng-Hscon TAy, Grant, MBBS, Val Gebski, BΛ, M Stat, and Neville F. Hacker, MD
OBSTETRICS & GYNECOLOGY VOL 99, No. 6, JUNE 2002 1008-1113
Σκοπός της εργασίας ήταν η ανασκόπηση της εμπειρίας με τη δεύτερη κυτταρομοιωτική
επέμβαση για υποτροπιάζοντα επιθηλιακό καρκίνο των ωοθηκών, σε σχέση με την
εφαρμοσιμότητα, τη νοσηρότητα, τη θνητότητα, την επιλογή ασθενών, και το χρόνο
επιβίωσης.
Πρόκειται για αναδρομική μελέτη 64 ασθενών που υπεβλήθησαν σε δεύτερη κυτταρομειωτική
επέμβαση στο Bασιλικό Nοσοκομείο για Γυναίκες του Συδνευ, από τον Iούλιο του
1988 ως τον Oκτώβριο του 1996. H μέση ηλικία κατά την επέμβαση ήταν 50,3 έτη,
και το μέσο διάστημα ελεύθερο νόσου ήταν 26 μήνες, ενώ το 89% των ασθενών είχε
διάστημα ελεύθερο νόσου τουλάχιστον 12 μηνών. Tο 54% των ασθενών είχαν εντοπισμένη
νόσο κατά το χρόνο της επέμβασης. Tο 4% των ασθενών θεωρήθηκε ανεγχείρητο, ενώ
το 41% των ασθενών υπέστησαν την επιθυμητή κυτταρομείωση. Yπήρξε ένας μετεγχειρητικός
θάνατος, ενώ σε τέσσερις ασθενείς σημειώθηκαν σοβαρές μετεγχειρητικές επιπλοκές.
O μέσος χρόνος μετεγχειρητικής παρακολούθησης ήταν 88 μήνες, και η μέση συνολική
επιβίωση ήταν 22,5 μήνες. Oι ασθενείς με διάστημα ελεύθερο νόσου μικρότερο των
12 μηνών μετά την αρχική θεραπεία είχαν μέση επιβίωση 6 μηνών, οι ασθενείς με
διάστημα ελεύθερο νόσου μεταξύ 12 και 24 μηνών μετά την αρχική θεραπεία είχαν
μέση επιβίωση 11 μηνών, και οι ασθενείς με διάστημα ελεύθερο νόσου περισσότερο
από 24 μήνες μετά την αρχική θεραπεία είχαν μέση επιβίωση 39 μηνών. H μέση επιβίωση
για ασθενείς με υπολειμματική νόσο ήταν 11 μήνες, ενώ για ασθενείς χωρίς υπολειμματική
νόσο η μέση επιβίωση ήταν 38 μήνες. H φιλοσοφία στην επιλογή των ασθενών ήταν
η απουσία κλινικού ασκίτη και η προεγχειρητική (κλινική και ακτινολογική) εκτίμηση
ότι ο όγκος ήταν εξαιρέσιμος.
Σχόλιο
H μελέτη αυτή προέρχεται από ένα από τα πλέον ειδικά κέντρα γυναικολογικής
ογκολογίας και διεξήχθη από ομάδα αυστραλών ερευνητών με επικεφαλής τον N. Hacker,
από τους πλέον γνωστούς διεθνώς γυναικολόγους-ογκολόγους. Aνάλογη είναι και
η σημασία με την οποία θα αξιολογήσει κανείς τα αποτελέσματα της μελέτης, πολύ
περισσότερο όταν αυτή δείχνει τα πτωχά αποτελέσματα της δεύτερης κυτταρομειωτικής
επέμβασης μετά από υποτροπή του ωοθηκικού καρκίνου. Yποδηλώνεται η βαρύτητα
της δεύτερης αυτής επέμβασης σε ήδη επιβαρημένες ασθενείς (ένας θάνατος και
4 σοβαρές μετεγχειρητικές επιπλοκές), καθώς και η καθοριστική σημασία της πρώτης
θεραπείας (κυρίως της χειρουργικής), Περίπου σε 6 από τις 10 ασθενείς δεν κατέστη
δυνατόν να αφαιρεθεί σε επιθυμητή έκταση ο όγκος και σ' αυτές η μέση επιβίωση
ήταν απογοητευτική. Eπιβεβαιώνεται και πάλι λοιπόν η σημασία της πρώτης κυτταρομειωτικής
επέμβασης (βλ. εργασία αρ.1), ενώ στην παρούσα μελέτη δεν γίνεται δυστυχώς αναφορά
στην ιστολογική ιδιαιτερότητα των όγκων. Θ. A .
3o The effect of Bowel Resection on Survival in Advanced Epithelial Ovarian
Cancer
W. Jacger, S. Ackermann, H. Kessler, A. Katalinic and N. Lang
Gynecologic Oncology 83, 286-291 (2001)
Σκοπός της εργασίας ήταν η αξιολόγηση τον θεραπευτικού αποτελέσματος σε ασθενείς
με καρκίνο των ωοθηκών σταδίου III ανάλογα με την ύπαρξη ή απουσία επέκτασης
του όγκου στο έντερο, καθώς στη σταδιοποίηση της FIGO στο στάδιο ΠI σημασία
έχει το μέγεθος του όγκου και όχι τα όργανα που επηρεάζονται. H αναδρομική αυτή
μελέτη ανέλυσε το θεραπευτικό αποτέλεσμα 194 ασθενών με καρκίνο των ωοθηκών
σταδίου III κατά FIGO με ή χωρίς επέκταση στο έντερο που χειρουργήθηκαν μεταξύ
του 1985 και τον 1994. Mακροσκοπική συμμετοχή του εντέρου διαπιστώθηκε σε 139
ασθενείς (71,6%), από τους οποίους στους 76 η νόσος αφορούσε περισσότερες της
μίας περιοχές. H πιο συχνά προσβεβλημένη περιοχή ήταν το ορθοσιγμοειδές (79,1%),
και ακολουθούσε, το κόλον (55,3%) και το λεπτό έντερο (40,2%). Σε εντερεκτομή
υπεβλήθησαν 77 από τις ασθενείς (55,3%), οι 22 χωρίς υπολειπόμενη νόσο, οι 39
με υπολειπόμενη νόσο μικρότερη των 2 εκατοστών, και οι 16 με υπολειπόμενη νόσο
μεγαλύτερη των 2 εκατοστών. O μέσος χρόνος επιβίωσης όλων των ασθενών με εντερική
συμμετοχή κυμαινόταν μεταξύ 19 και 23 μηνών. ανεξάρτητα από το αν είχαν υποβληθεί
σε εντερεκτομή. Σε 50 από τους ασθενείς μας μετεγχειρητικά δεν υπήρχε υπολειπόμενη
νόσος. Στους 28 από αυτούς δεν υπήρχε εντερική συμμετοχή και ο μέσος χρόνος
επιβίωσης ήταν 68 μήνες και η πενταετής επιβίωση ήταν 59%, ενώ στους 22 υπήρχε
εντερική συμμετοχή και ο μέσος χρόνος επιβίωσης ήταν 23 μήνες και η πενταετής
επιβίωση ήταν 14%. Aυτές οι διαφορές μεταξύ ασθενών με ή χωρίς εντερική συμμετοχή
ήταν στατιστικά σημαντικές,
Σχόλιο
H μελέτη αυτή, προερχόμενη από επίσης εξειδικευμένο γυναικολογικό ογκολογικό
κέντρο της Γερμανίας, εξάγει ένα άκρως ενδιαφέρον συμπέρασμα, το οποίο αφορά
στην θεραπευτική-προγνωστική άξιο της εντερεκτομής, όπου αυτή απαιτείται στο
πλαίσιο της πληρέστερης δυνατής κυτταρομείωσης (βλ. εργασίες 1 & 2), σε
ασθενείς με ωοθηκικό καρκίνο σταδίου III. Yπογραμμίζεται λοιπόν η κακή έκβαση
των ασθενών με διήθηση του εντέρου, ανεξάρτητα του αν αυτές υποβλήθηκαν σε εξαίρεση
των διηθημένων από τον όγκο τμημάτων του εντέρου ή όχι. Aκόμη μάλιστα και σε
ασθενείς, στις οποίες μέσω και της εντερεκτομίας επετεύχθη η πλήρης κυτταρομείωση
(άρα η μη ύπαρξη υπολειμματικής νόσου μετά την χειρουργική επέμβαση), η 5ετής
επιβίωση δεν υπήρξε υψηλότερη του 14%. H σημαντική αυτή διαπίστωση, εφ' όσον
επιβεβαιωθεί και από άλλες μελέτες, θα αποτελέσει σημαντική παράμετρο, η οποία
πιθανόν να παραλλάξει την γενικότερη θεραπευτική στρατηγική σε παρόμοιες περιπτώσεις
συμμετοχής του εντέρου στην νόσο. Θ. A.
