2.
3.
Εικόνα 1. Francois Mauriceau (1637-1709).
Εικόνα 2. Andre Levret (1703-1780).
Εικόνα 3. Η εφαρμογή του εμβρυουλκού Levret σε επόμενη κεφαλή, από το σύγγραμμα του Baudeloque.
Andre Levret (1703-1780)
και
Jean-Louis Baudeloque (1746-1810).
Δύο Γάλλοι ιατροί που σφράγισαν τη
Μαιευτική του 18ου αιώνα
Σέργιος Ι. Μανταλενάκης
Αλληλογραφία:
Σ.Ι. Μανταλενάκης
Λ. Μεγάλου Αλεξάνδρου 23
54640 Θεσσαλονίκη
Tel/Fax: +302310/814127
e-mail: sergmant@otenet.gr
Μετά τον Francois Μauriceau (1637-1709),(1) (εικόνα 1) εξέχουσα φυσιογνωμία
της ιατρικής και θεμελιωτής της σύγχρονης Μαιευτικής, ο Andre Levret (1703-
1780) (εικόνα 2) ήταν ένας από τους πιο γνωστούς μαιευτήρες της εποχής εκείνης,
και ασκούσε σημαντική επιρροή στην εξέλιξη της Μαιευτικής όχι μόνο στη Γαλλία,
αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η προσεκτική και πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη της
πυελικής κυρτότητας σε σχέση με τον εμβρυουλκό οδήγησε στην πρακτική του εφαρμογή
σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το 1748, ένα έτος αφότου η εργασία του παρουσιάστηκε
στην Ακαδημία των Επιστημών στο Παρίσι, ο εμβρυουλκός του Levret άρχισε να χρησιμοποιείται
στην πράξη. Το γεγονός αυτό προσέδωσε στον Levret μεγάλο επιστημονικό κύρος
και κοινωνική προβολή. Ανεξάρτητα από αυτόν, ο Smellie(2) στη Μ. Βρετανία ακολούθησε
την εφαρμογή της πυελικής καμπής στον εμβρυουλκό του λίγο αργότερα. Έτσι δημιουργούνται
οι προϋποθέσεις για να γίνει κατανοητή η σωστή ανατομική σχέση ανάμεσα στην
πύελο και τον εμβρυουλκό και έτσι να εκτελείται η εμβρυουλκία κατά καλύτερο
τρόπο τόσο στην Ευρώπη, όσο και στο νησί, δηλαδή στη Μ. Βρετανία. Ο εμβρυουλκός
του Levret με την πάροδο του χρόνου χρησιμοποιήθηκε ακόμη και σε εμβρυουλκίες
της επομένης κεφαλής επί ισχιακής προβολής (εικόνα 3). Ακόμη και στον χειρισμό
για την εξαγωγή της κεφαλής στην ισχιακή προβολή, που λίγο πολύ είναι πανάρχαιος,
προστέθηκε το όνομά του, και για να ικανοποιηθούν όλοι ονομάστηκε χειρισμός
Mauriceau-Levret-Veit- Smellie (εικόνα 4).
Ο Levret γεννήθηκε και σπούδασε στο Παρίσι. Ήταν γνωστό ότι είχε στη διάθεσή
του μεγάλο εισόδημα από τον πλούσιο προστάτη του. Αυτό του επέτρεψε να προβάλλεται
κοινωνικά και να κινείται άνετα στα υψηλά στρώματα της γαλλικής αριστοκρατίας.
Εκτός από άριστος μαιευτήρ ήταν και πεπειραμένος χειρουργός. Αυτό του έδινε
το δικαίωμα να υποστηρίζει την εκτέλεση καισαρικής τομής σε περιπτώσεις απόλυτης
δυσαναλογίας, με τη φοβερή διεγχειρητική και εγχειρητική θνησιμότητα της εποχής
εκείνης. Επίσης, έκανε αξιόλογες παρατηρήσεις για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση
του προδρομικού πλακούντα, ενώ ασχολήθηκε με επιτυχία με την εφεύρεση και την
κατασκευή ιατρικών εργαλείων. Ήταν μέλος της βασιλικής ακαδημίας των χειρουργών
στο Παρίσι. Υπήρξε γνωστός για την αυτοπεποίθησή του και το χιούμορ του. Περιγράφουμε
το εξής χαρακτηριστικό επεισόδιο που σκιαγραφεί τον χαρακτήρα του. Είχε κληθεί
και παραβρισκόταν στον τοκετό της διαδόχου του θρόνου της Γαλλίας και μητέρας
του μέλλοντα Βασιλιά Λουδοβίκου του ΧΙV. Μετά το επιτυχές πέρας του τοκετού,
η μέλλουσα Βασίλισσα της Γαλλίας του είπε ότι η εκεί παρουσία του θα του αποδώσει
στο μέλλον φήμη, δόξα και χρήματα. Και εκείνος απήντησε προσφυώς, ότι εάν δεν
τα είχε αυτά, ασφαλώς δεν θα είχε κληθεί, να είναι παρών εκεί.
1.
2.
3.
Εικόνα
1. Francois Mauriceau (1637-1709).
Εικόνα
2. Andre Levret (1703-1780).
Εικόνα 3. Η
εφαρμογή του εμβρυουλκού Levret σε επόμενη κεφαλή, από το σύγγραμμα του Baudeloque.
Ο Levret το 1751 δημοσίευσε
μια επιστημονική συγγραφή με τίτλο "Suite des observations sur les causes
et les accidents de plusieurs accouchements laborieux"(3) "Συνέχεια
παρατηρήσεων για τα αίτια των ατυχημάτων σε πολλούς εργώδεις τοκετούς".
Το 1753 εξέδωσε το σύγγραμμα " L΄Art des Accouchements"(4) "Η
τέχνη των Τοκετών". Στη δεύτερη έκδοση του προηγούμενου συγγράμματος το
1753, στον αρχικό τίτλο προσθέτει "...αποδεδειγμένες από τις αρχές της
Φυσικής και Μηχανικής". Εκεί παρουσιάζεται για πρώτη φορά η κλασική εικόνα
του πυελογεννητικού σωλήνα (εικόνα 5). Μεταξύ των υποστηρικτών των απόψεων του
Levret για τον πυελικό άξονα συγκαταλεγόταν και ο Γερμανός Georg Wilhelm Stein
(1731-1803) που δημοσίευσε τις απόψεις του πάνω σε αυτό το θέμα το 1770. Πρέπει
να αναφερθεί ότι ο Stein παρουσίασε το πρώτο εξελιγμένο μαιευτικό κρεβάτι της
εποχής εκείνης (εικόνα 6). Ήταν η πρώτη πρόοδος πάνω στο θέμα αυτό, μετά τη
μαιευτική καρέκλα που είχε παρουσιάσει ο Pare, που δεν ήταν κάτι διαφορετικό
από τον μαιευτικό δίφρο των αρχαίων ελλήνων ιατρών.
O άλλος διάσημος Γάλλος μαιευτήρας στον οποίο αναφερόμαστε είναι ο Jean-Louis
Baudeloque (1746-1810) (εικόνα 7), ο οποίος συνεχίζοντας την παράδοση των Levret
και Smellie ασχολήθηκε με την ανατομική εκτίμηση της γυναικείας πυέλου και του
πυελογεννητικού σωλήνα γενικότερα. Καθιέρωσε τη μέτρηση της εξωτερικής διαγώνιας
διαμέτρου της πυέλου και των άλλων εξωτερικών διαμέτρων της με ειδικό εργαλείο,
το πυελόμετρο, που σχεδίασε ο ίδιος (εικόνα 8). Η εξωτερική διαγώνιος διάμετρος
της πυέλου λεγόταν πριν μερικά χρόνια και διάμετρος του Βaudeloque προς τιμήν
του. Σε συνάρτηση με την εξωτερική διαγώνιο κάνοντας κολπική εξέταση εκτιμούσε
και την εσωτερική διαγώνιο της πυέλου, αν κατά την κολπική εξέταση ακουμπούσε
ο δείκτης το λεγόμενο ακρωτήριο των μαιευτήρων, δηλαδή στο όριο του 5ου οσφυϊκού
σπονδύλου με το ιερό οστό. Τότε η εσωτερική διαγώνιος θεωρείτο μικρή, άρα η
πύελος ήταν στενή και η εμφάνιση δυστοκίας πολύ πιθανή.
4.
5.
6.
Εικόνα
4. Χειρισμός Mauriceau-Levret-Veit-Smellie.
Εικόνα
5. Ο πυελογεννητικός σωλήνας, όπως εμφανίζεται στη δεύτερη έκδοση
του συγγράμματος Levret.\
Εικόνα
6. Το μαιευτικό κρεβάτι του Georg Wilhelm Stein (1731-1803), που
παρουσιάστηκε το 1770.
Ο Βaudeloque γεννήθηκε στο
χωριό Ηeilly της Πικαρδίας στη Γαλλία. Γιος χειρουργού ακολούθησε τον πατέρα
του στο Παρίσι, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να σπουδάσει ιατρική. Επικέντρωσε
το ενδιαφέρον του στους κλάδους της ανατομίας, της μαιευτικής και της χειρουργικής.
Σύντομα καθιερώθηκε τόσο στην άσκηση της ιδιωτικής ιατρικής, όσο και της ακαδημαϊκής.
Σε νεαρή ηλικία έγινε καθηγητής της μαιευτικής στο νοσοκομείο Charite στο Παρίσι
και το 1776 έγινε μέλος του Κολεγίου Χειρουργών. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση
και την αναδιοργάνωση των νοσοκομείων και των πανεπιστημίων και την κατάργηση
της Ιατρικής Σχολής και του Κολεγίου Χειρουργών διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή
Υγείας, η οποία αντικατέστησε τα προηγούμενα ιδρύματα, και διευθυντής στο Μαιευτήριο
του Παρισιού. Το Μαιευτήριο εξελίχθηκε σε σπουδαίο μαιευτικό κέντρο, με μεγάλο
αριθμό τοκετών (1700-2000) το χρόνο και μεγάλη σχολή μαιών με εκατόν πενήντα
σπουδάστριες. Η υπόληψή του είχε ανέβει τόσο πολύ, που τον έλεγαν o Grand Baudeloque.
Υπήρξε ιατρός της συζύγου του Ναπολέοντα αυτοκράτειρας Μαρίας -Λουΐζας και άλλων
εστεμμένων των ευρωπαϊκών αυλών και πολλών διασημοτήτων Ήταν εναντίον της συμφυσιοτομίας,
την οποία είχε προτείνει το 1777 ο επίσης Γάλλος Jean- Rene Sigault. Ήταν σαφώς
ταγμένος υπέρ της καισαρικής στις δύσκολες περιπτώσεις παραμορφωμένης πυέλου.
Επίσης, εφάρμοζε τους εμβρυουλκούς του Levret και αργότερα τους δικούς του,
στην επομένη κεφαλή της ισχιακής προβολής, όπως και ο Smellie. Αργότερα κατασκεύασε
και τον δικό του τύπο εμβρυουλκού.
Επίσης, ως καλός χειρουργός ασχολήθηκε με την εγχειρητική γυναικολογία και είχε
μεταξύ άλλων χειρουργήσει καρκίνους της μήτρας. Εξέδωσε αρχικά το 1775 το βιβλίο
"Οι πηγές της Μαιευτικής", "Les Origines de l΄Obstetrique".
Ακολούθησε το δίτομο σύγγραμμά του το 1781, με επανέκδοση το 1807, με τίτλο
"L΄art des Accouchements", " Η τέχνη των τοκετών"(5) (εικόνα
9). Το 1801 "Deux Memoires sur la cesarienne" "Δύο απομνημονεύματα
πάνω στην καισαρική". Παρά τη μεγάλη του δημοτικότητα φαίνεται ότι o Baudeloque
δεν ήταν ιδιαίτερα συμπαθής στους συναδέλφους του. Μάλιστα o ιατρός Sacombre
τον αποκαλούσε δημοσία δολοφόνο, όχι μόνο για τις απόψεις του υπέρ της καισαρικής,
αλλά και για έναν θάνατο που είχε επισυμβεί τρεις ημέρες μετά από καισαρική
που είχε κυριολεκτικά εκτελέσει ο Βaudeloque. Το γεγονός αυτό τον υποχρέωσε
να τον μηνύσει και τελικά η διαφορά τους να λυθεί στα δικαστήρια.
7. 
8.
9. 
Εικόνα
7. Jean-Louis Baudeloque (1746-1810).
Εικόνα
8. Η εξωτερική διαγώνιος της πυέλου ή διάμετρος του Baudeloque.
Εικόνα
9. To εσώφυλλο του πρώτου τόμου του συγγράμματος του Baudeloque.
Summary
Mantalenakis SI.
Two French physicians sealed Obstetrics in 18th century.
Hellen Obstet Gynecol 16(1):21-24, 2004
Francois Mauriceau was considered
as the founder of the new Obstetrics, after him Andre Levret (1703-1780) continued
the strong French tradition in the field of Obstetrics. He was one of the most
influential obstetricians of the 18th century. His careful study of the pelvis
led him to devise forceps with pelvic curve. William Smellie, on the other hand,
working independently in Great Britain conceived and designed as well the pelvic
curve. Levret advocated the earlier caesarean section in selected cases of absolute
dystocia. He made pertinent observations on the diagnosis and management of
placenta praevia. Andre Levret was born and educated in Paris. He moved in the
higher levels of Parisian society. He was an accomplished surgeon invented many
instruments. He was well known for his confidence and humour. The other famous
French obstetrician was Jean-Louis Baudeloque (1746-1810) emphasised the importance
of pelvic measurements and introduced his pervimeter for external measurement
of the pelvic diameters. He insisted of the importance of the external conjugate
diameter of the pelvis in the pelvimetry. The above diameter was named after
him and it was known as Baudeloques diameter. Jean - Louis Baudeloque was born
in the village Heilly in Picardie, France.
Ηe went to Paris for medical training and he was concentrated upon anatomy,
obstetrics and surgery. He quickly established himself in both academic and
private practice of obstetrics. He was appointed professor of obstetrics and
director of the Maternite in Paris and attended Napoleon΄ s wife empress Marie-Louise.
He spoke against symphysiotomy in the management of dystocia and advocated caesarean
section for selected cases of pelvic contraction.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Μανταλενάκης ΣΙ. Francois Mauriceau. Ο θεμελιωτής της σύγχρονης Μαιευτικής.
Ελληνική Μαιευτική & Γυναικολογία 1995; 7:27-30.
2. Μανταλενάκης ΣΙ. William Smellie & William Hunter. Δύο Βρετανοί πρωτοπόροι
στη Μαιευτική. Ελληνική Μαιευτική & Γυναικολογία 1995; 7:203-206.
3. Levret A. Suite des observations sur les causes et les accidents de plusieurs
accoushements laborieux. Paris: Delaguette, 1751.
4. Levret A. L΄ art des accoushements. Paris: Le Prieur, 1755.
5. Baudeloque JL. L΄ art des accoushements. Vol II. Paris. Mequignon, 1781.
