Οφέλη και επιπλοκές
της ορμονικής
αντισύλληψης
Κ.Ν. Χατζηγεωργίου
Α' Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική Αριστοτελείου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης
Γενικό Νοσοκομείο "ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ"
Αλληλογραφία:
Δρ. Κωνσταντίνος Χατζηγεωργίου
Π. Συνδίκα 4
54645 Θεσσαλονίκη
e-mail: chatzkon@auth.gr
Κατατέθηκε: 13/11/03
Εγκρίθηκε: 22/01/04
Περίληψη
Αν και η αντισυλληπτική προστασία που προσφέρει το "χάπι" αποτελεί
την κύρια ένδειξη χορήγησής του συνδυάζοντας ασφάλεια, υψηλή αποτελεσματικότητα
και αναστρέψιμη δράση, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η ύπαρξη πληθώρας άλλων πλεονεκτημάτων
από τη χρήση της ορμονικής αντισύλληψης. Παράλληλα, δεν μπορούν να αγνοηθούν
και οι επιπλοκές από τη χρήση της. Τα οφέλη της ορμονικής αντισύλληψης όμως
- πέρα από το μείζον πλεονέκτημα της αντισύλληψης καθ' αυτής - υπερτερούν κατά
πολύ των προβλημάτων που δημιουργούνται από τη χρήση τους. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται
τα μη αντισυλληπτικά πλεονεκτήματα και οι επιπλοκές -κυρίως- των αντισυλληπτικών
δισκίων με συνδυασμό οιστρογόνου και προγεσταγόνου.
Όροι ευρετηρίου: Ορμονική αντισύλληψη, αντισυλληπτικό δισκίο, οφέλη, επιπλοκές.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ορμονική αντισύλληψη (ΟΑ), με κύριο εκφραστή το αντισυλληπτικό δισκίο, αποτελεί
την πλέον προσφιλή μέθοδο αντισύλληψης, τουλάχιστον στις χώρες τις Δύσης.(1)
Στις ΗΠΑ μία στις έξι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας - δηλαδή 10 εκατομμύρια
γυναίκες - προτιμούν το "χάπι" ως μέθοδο αντισύλληψης.(2) Αυτή η μορφή
σκευάσματος για την από του στόματος χρήση πρωτοεμφανίστηκε το 1956 ως συνδυασμός
ενός συνθετικού οιστρογόνου και ενός συνθετικού προγεσταγόνου (combined pill).(3)
Η βασική δράση της ΟΑ έγκειται στην αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας. Ο μηχανισμός
επίτευξης της δράσης αυτής είναι η διαταραχή της έκκρισης της GnRH στον υποθάλαμο,
η καταστολή έκκρισης των FSH και LH, και κατά συνέπεια η αναστολή της ωρίμανσης
των ωοθυλακίων, αλλά και η αναχαίτιση της στεροειδογένεσης (οιστραδιόλη, τεστοστερόνη
και προγεστερόνη). Στην αντισυλληπτική προστασία όμως υπεισέρχονται και δράσεις
σε άλλα όργανα, δράσεις που οφείλονται κατά κύριο λόγο στο προγεσταγόνο: διαταραχή
της λειτουργικότητας των σαλπίγγων (κινητικότητα, σύνθεση της σαλπιγγικής βλέννης),
καταστολή της παραγωγικής φάσης του ενδομητρίου με πρώιμη εκκριτική μετατροπή,
αύξηση του ιξώδους της τραχηλικής βλέννας και δημιουργία "ωχρινικού περιβάλλοντος"
στα ωοθυλάκια.(4)
Αν και η αντισυλληπτική προστασία που προσφέρει το "χάπι" αποτελεί
την κύρια ένδειξη χορήγησής του συνδυάζοντας ασφάλεια, υψηλή αποτελεσματικότητα
και αναστρέψιμη δράση, στη διεθνή βιβλιογραφία εμφανίζονται όλο και συχνότερα
στοιχεία που αποδεικνύουν πληθώρα άλλων πλεονεκτημάτων από τη χρήση της ΟΑ.
Παράλληλα, εξακολουθούν να συλλέγονται στοιχεία για τις επιπλοκές που εμφανίζονται
από τη χρήση της. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν τα μη αντισυλληπτικά πλεονεκτήματα
και οι επιπλοκές -κυρίως- των αντισυλληπτικών δισκίων με τον συνδυασμό οιστρογόνου
και προγεσταγόνου.
ΟΦΕΛΗ
ΤΗΣ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ
Ρύθμιση του καταμήνιου κύκλου
Οι περισσότερες γυναίκες που λαμβάνουν ΟΑ παρουσιάζουν πιο σύντομες, πιο ελαφρές
και σε τακτά χρονικά διαστήματα εμμηνορρυσίες.(5) Άμεσο όφελος παρατηρείται
στα χαμηλότερα ποσοστά σιδηροπενικής αναιμίας, λόγω της μικρότερης απώλειας
αίματος που παρουσιάζουν οι γυναίκες αυτές.(6) Επιπλέον, για γυναίκες που επιθυμούν
να έχουν εμμηνορρυσία σε αραιότερα χρονικά διαστήματα, υπάρχει η δυνατότητα
λήψης τριών συνεχόμενων συσκευασιών 21 αντισυλληπτικών δισκίων (tricycling-τρεις
κύκλοι), και εν συνεχεία παύση επτά ημερών, ώστε να εμφανιστεί η αιμόρροια εξ
αποσύρσεως. Με τη μέθοδο αυτή κάποιες γυναίκες εμφανίζουν σε μικρότερο ποσοστό
συμπτώματα όπως κατάθλιψη ή κεφαλαλγίες. Αυτός ο τρόπος χορήγησης απαιτεί σε
κάθε περίπτωση τη χρήση μονοφασικών αντισυλληπτικών δισκίων, προκειμένου να
διασφαλιστεί ένα σταθερό επίπεδο ορμονών κατά τη διάρκεια του κύκλου.(7)
Επίσης, έχει αποδειχθεί πως οι γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά δισκία
παρουσιάζουν σε πολύ μικρότερα ποσοστά συμπτώματα δυσμηνόρροιας, εξαιτίας της
ελάττωσης των προσταγλανδινών.(8)
Μετά την αρχική επιλογή ενός αντισυλληπτικού δισκίου, εάν παρουσιαστεί αιμόρροια
στα πρώτα δέκα δισκία της συσκευασίας ή δεν εμφανιστεί στη διάρκεια της εβδομάδας
μη λήψης, η γυναίκα μπορεί να πάσχει από σχετική έλλειψη οιστρογόνων και σε
αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αυξηθεί η δόση του οιστρογόνου. Αντίθετα, εάν
η αιμόρροια εμφανιστεί μετά το δέκατο δισκίο, είναι πιθανή η σχετική έλλειψη
της προγεστερόνης, και συνεπώς θα πρέπει να αυξηθεί η δόση του προγεσταγόνου.(2)
Ελάττωση
της συχνότητας καρκίνου των ωοθηκών και του ενδομητρίου
Από μεγάλο αριθμό μελετών έχει αποδειχθεί η αρνητική συσχέτιση μεταξύ της χρήσης
"χαπιού" με συνδυασμό οιστρογόνου-προγεστερόνης και της εμφάνισης
καρκίνου των ωοθηκών. Σε μια μεγάλη ανασκοπική μελέτη που περιελάμβανε 2.197
γυναίκες ασθενείς και 8.893 γυναίκες στην ομάδα ελέγχου, φάνηκε ένας σχετικός
κίνδυνος της τάξης του 0,7 (όριο εμπιστοσύνης-CI 0,5-0,9) για την πιθανότητα
εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών μεταξύ γυναικών που λάμβαναν ΟΑ και γυναικών
που δεν έλαβαν ποτέ ΟΑ.(9)
Σε μια πρόσφατη εργασία αναφέρεται πως οι γυναίκες που έλαβαν ΟΑ για διάστημα
μικρότερο των τεσσάρων ετών παρουσίασαν ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου
των ωοθηκών κατά 30%, για χρήση μεταξύ πέντε και έντεκα ετών ελάττωση κατά 60%,
ενώ για χρήση άνω των 12 ετών η ελάττωση ήταν 80%.(10) Η πιθανή εξήγηση της
προστατευτικής αυτής δράσης βρίσκεται πιθανώς στην αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας
και βασίζεται στη θεωρία της "ακατάπαυστης" ωοθυλακιορρηξίας (incessant
ovulation).(11) Σύμφωνα με αυτή, οι συνεχείς ρήξεις και οι τραυματισμοί της
επιφάνειας των ωοθηκών ακολουθούνται από τη διαρκή αναγέννηση των επιθηλιακών
κυττάρων, τα οποία κατά τη διεργασία αυτή υφίστανται σε κάποια στιγμή κακοήθη
εξαλλαγή. Είναι γνωστό πως τα κύτταρα σε φάση διαίρεσης είναι πιο ευάλωτα σε
μεταλλαξιογόνους παράγοντες από τα κύτταρα που βρίσκονται σε φάση ηρεμίας. Η
παρατήρηση πως στις κότες, η συχνότητα καρκίνου των ωοθηκών στα ενήλικα πτηνά
πλησιάζει το 100% είναι εντυπωσιακή. Οι κότες εμφανίζουν ωορρηξία περίπου στις
10 από τις 12 ημέρες!(12)
Σε ό,τι αφορά στον καρκίνο του ενδομητρίου, διάφορες εργασίες έχουν δείξει πως
η πιθανότητα εμφάνισης αυτού του νεοπλάσματος ελαττώνεται κατά 50-60%.(2,8)
Φαίνεται πως η προστατευτική αυτή δράση οφείλεται κατά κύριο λόγο στο προγεσταγόνο
παρά στο οιστρογόνο, ως αντιρρόπηση στον οιστρογονικό ερεθισμό του ενδομητρίου.(13)
Προστασία
έναντι της πυελικής φλεγμονώδους νόσου
Οι γυναίκες που χρησιμοποιούν ΟΑ παρουσιάζουν 10-70% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης
πυελικής φλεγμονώδους νόσου, αλλά ελαττώνουν και τη σοβαρότητά της, εάν τελικά
προσβληθούν.(2,13) Υπάρχουν δύο μηχανισμοί που εμπλέκονται πιθανώς σε αυτό.
Ένας είναι ότι η παχύρρευστη τραχηλική βλέννη (που οφείλεται όπως ανεφέρθη παραπάνω
στο προγεσταγόνο) σε συνδυασμό με τα λευκοκύτταρα που περιέχει καθίσταται αδιαπέραστη
για τα βακτηρίδια, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο είναι αδιαπέραστη και για
τα σπερματοζωάρια.(13) Ο δεύτερος είναι πως η παρατεταμένη τραχηλική εκτοπία
λόγω της ΟΑ, μαζί με την ελαττωμένη ροή αίματος κατά την εμμηνορρυσία, αποτελούν
έναν επιπλέον φραγμό.(2)
Ελάττωση
της συχνότητας των καλοήθων παθήσεων του μαστού
Σε στατιστικές αναλύσεις έχει φανεί πως η χρήση της ΟΑ προστατεύει σε κάποιο
βαθμό από την ανάπτυξη καλοήθων παθήσεων του μαστού, ιδιαίτερα της ινοκυστικής
νόσου και του ινοαδενώματος, μέχρι και κατά 50%. Και αυτή η προστατευτική δράση
φαίνεται να οφείλεται στο προγεσταγόνο, και κατά συνέπεια δεν είναι τόσο υψηλή
στα σύγχρονα σκευάσματα χαμηλής δοσολογίας.(13,14)
Ακμή - Υπερτρίχωση
Εξαιτίας της διπλής δράσης των συνδυασμένων από του στόματος αντισυλληπτικών
να αυξάνουν την SHBG (sex hormone-binding globulin) και να καταστέλλουν την
παραγωγή ανδρογόνων από τις ωοθήκες, παρατηρείται ελάττωση της ακμής και της
υπερτρίχωσης, συνήθως μετά από χρήση τριών έως έξι μηνών.(13)
Ορθοκολικός
καρκίνος
Στη μεγαλύτερη μελέτη που έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα, η οποία συμπεριλάμβανε
1.232 γυναίκες με ορθοκολικό καρκίνο, φάνηκε αρνητική συσχέτιση μεταξύ της χρήσης
της ΟΑ και της εμφάνισης ορθοκολικού καρκίνου. Η αρνητική συσχέτιση ήταν εντονότερη
με την πρόσφατη χρήση και το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα συνολικής χρήσης ΟΑ.(15)
Η παρατήρηση όμως αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί από προοπτικές μελέτες, ούτε έχει
ξεκαθαριστεί ο προστατευτικός μηχανισμός δράσης.
Οστική
πυκνότητα - οστεοπόρωση
Γνωρίζουμε πως η σχετική ένδεια των οιστρογόνων αποτελεί τον πλέον σημαντικό
παράγοντα που οδηγεί στην απώλεια οστικής μάζας στη μετεμμηνοπαυσιακή ηλικία.(2)
Επειδή τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία παρέχουν σταθερή ποσότητα οιστρογόνων,
τα φάρμακα αυτά φαίνεται να ασκούν προστατευτική δράση. Σε μια πολύ σημαντική
εργασία που δημοσιεύθηκε σχετικά πρόσφατα, φάνηκε πως η χρήση της ΟΑ οδηγεί
στην ελάττωση των καταγμάτων στο ισχίο κατά 25% στη μετεμμηνοπαυσιακή ηλικία,
ενώ γυναίκες που λάμβαναν 50mcg αιθυνυλοιστραδιόλης παρουσίαζαν ελάττωση της
τάξης του 44%. Από την ίδια εργασία φάνηκε πως η προστατευτική δράση εμφανίζεται
κυρίως στις γυναίκες που χρησιμοποίησαν συνδυασμένα από του στόματος αντισυλληπτικά
μετά την ηλικία των 40 ετών (ελάττωση κατά 33% του κινδύνου κατάγματος).(16)
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
ΤΗΣ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ
Φλεβική θρομβοεμβολική νόσος
Η αιθυνυλοιστραδιόλη προάγει την πήξη του αίματος εξαιτίας της αλλοίωσης των
επιπέδων των παραγόντων πήξης του αίματος, αλλά και της αλλοίωσης της λειτουργικότητας
των αιμοπεταλίων. Η αποκατάσταση των παραγόντων πήξης επισυμβαίνει σε 4 εβδομάδες
από τη διακοπή της ΟΑ.(13) Παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση των εν τω βάθει
φλεβών αποτελούν η μεγαλύτερη ηλικία, η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό
θρόμβωσης, οι μείζονες χειρουργικές επεμβάσεις και η μετάλλαξη του παράγοντα
V Leiden. Ασθενείς με μετάλλαξη του παράγοντα αυτού εμφανίζουν μέχρι και επτά
φορές υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης θρόμβωσης, πιθανότητα που αυξάνεται κατά
35 φορές με την ταυτόχρονη χρήση αντισυλληπτικών. Συνεπώς, σε γυναίκες που έχουν
τεκμηριωμένο ιστορικό εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης χωρίς συγκεκριμένη αιτία
ή σε συνδυασμό με κύηση συστήνεται να αποφεύγουν τη χρήση των από του στόματος
αντισυλληπτικών.(17)
Στεφανιαία
νόσος
Η παρατήρηση πως η χρήση των αντισυλληπτικών συνοδευόταν με αυξημένο ποσοστό
εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων οδήγησε στην ελάττωση της ποσότητας οιστρογόνου
που περιέχουν. Η αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου
ουσιαστικά αποδίδεται στον συνδυασμό χρήσης της ΟΑ με άλλους επιβαρυντικούς
παράγοντες. Η πιθανότητα εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου είναι τρεις φορές
υψηλότερη στις γυναίκες που χρησιμοποιούν ΟΑ απ' ό,τι σε εκείνες που δεν χρησιμοποιούν,
ενώ είναι δέκα φορές υψηλότερη στις μανιώδεις καπνίστριες απ' ό,τι στις γυναίκες
που δεν κάπνισαν ποτέ.(17,18) Όπως είναι αναμενόμενο, τον υψηλότερο κίνδυνο
διατρέχουν οι καπνίστριες με υπέρταση που χρησιμοποιούν ΟΑ, και ειδικότερα εκείνες
με ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών. Αξίζει όμως να σημειωθεί πως ο κίνδυνος ελαττώνεται
όσο ελαττώνεται η περιεκτικότητα της αιθυνυλοιστραδιόλης.(8)
Εγκεφαλικό
επεισόδιο (ισχαιμικό-αιμορραγικό)
Εξαιτίας της σπανιότητας του εγκεφαλικού επεισοδίου στις γυναίκες (περίπου 5/100.000),
είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο η ΟΑ επηρεάζει την εμφάνισή του.
Οι περισσότερες μελέτες περιλαμβάνουν μικρό αριθμό ασθενών και δεν λαμβάνουν
υπόψη όλους τους πιθανούς επιβαρυντικούς παράγοντες. Φαίνεται όμως πως η πιθανότητα
προσβολής αυξάνεται τόσο σε καπνίστριες όσο και σε γυναίκες με υπέρταση.(13)
Ιδιαίτερα οι γυναίκες που εμφανίζουν ημικρανίες, όπως αυτές με εστιακά νευρολογικά
συμπτώματα, μη εντοπισμένη ημικρανία ή ηλικία άνω των 35 ετών καλό θα ήταν να
αποφεύγουν τη χρήση συνδυασμένης από του στόματος αντισύλληψης.(19)
Καρκίνος
του μαστού
Η συσχέτιση της χρήσης ΟΑ και της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του μαστού αποτελεί
ένα ακόμη πεδίο αντικρουόμενων απόψεων.(4) Από τη μία πλευρά έχουμε την κλασσική
πλέον μετα-ανάλυση της Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer,
στην οποία αναλύθηκαν 54 μελέτες από 25 χώρες που περιλάμβαναν συνολικά 53.297
γυναίκες.(20) Στην εν λόγω μελέτη φάνηκε πως κατά τη χρήση της ΟΑ η σχετική
πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι 1,24 και μετά τη διακοπή του
"χαπιού" η πιθανότητα ελαττώνεται, ενώ εξαφανίζεται μετά από 10 έτη.
Παράλληλα όμως φάνηκε πως οι καρκίνοι που εμφανίζονται κατά τη χρήση της ΟΑ
είναι μικρότερου σταδίου. Το γεγονός αποδόθηκε είτε στο ότι η ΟΑ προάγει την
ανάπτυξη των προϋπαρχόντων μικροσκοπικών νεοπλασμάτων στον μαστό, είτε στην
πρώιμη ανακάλυψη εξαιτίας της στενότερης παρακολούθησης.
Από την άλλη πλευρά, πολύ πρόσφατα δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine
μια καλά σχεδιασμένη μελέτη, στην οποία φάνηκε πως σε γυναίκες ηλικίας 35 και
64 ετών η χρήση ΟΑ είτε τώρα είτε στο παρελθόν δεν παρουσιάζει στατιστικώς σημαντική
συσχέτιση με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.(21)
Σε ό,τι αφορά σε γυναίκες με μετάλλαξη BRCA 1 ή BRCA 2, η χρήση της ΟΑ θα πρέπει
να σταθμίσει τον (σαφώς) ελαττωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών και
τον (πιθανό) αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.(17)
Καρκίνος
του τραχήλου της μήτρας
Και στον καρκίνο του τραχήλου, η (μη) συσχέτιση με τη χρήση της ΟΑ δεν έχει
αποσαφηνιστεί. Ίσως να υπάρχει θετική συσχέτιση όταν συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες
όπως κάπνισμα, σεξουαλική συμπεριφορά ή προσβολή από τον ιό HPV. Πάντως προς
το παρόν δεν συστήνεται αύξηση του αριθμού των λήψεων επιχρισμάτων Παπανικολάου
στις γυναίκες που χρησιμοποιούν ΟΑ.(13) Θα πρέπει όμως να υπενθυμιστεί, σε αντιδιαστολή,
η σαφής ελάττωση της συχνότητας εμφάνισης άλλων καρκίνων, όπως των ωοθηκών και
του ενδομητρίου κατά τη χρήση της ΟΑ.(17)
Ηπατοκυτταρικό
αδένωμα - Ηπατοκυτταρικός
καρκίνος
Η χρήση της ΟΑ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης (καλοήθους) ηπατοκυτταρικού αδενώματος
σε 3 νέες περιπτώσεις ανά 100.000 χρήστριες ΟΑ κατ' έτος, καθώς η νόσος είναι
ούτως ή άλλως σπάνια.(22) Η συσχέτιση με την εμφάνιση του πρωτοπαθούς καρκίνου
του ήπατος δεν είναι αποσαφηνισμένη.(13)
Υπέρταση
Η χρήση της ΟΑ μπορεί να αυξήσει τόσο τη συστολική όσο και τη διαστολική αρτηριακή
πίεση έως και 2mmHg, αλλά η αύξηση αυτή συνήθως παραμένει εντός των φυσιολογικών
ορίων. Παρατηρείται υποχώρηση με τη διακοπή του φαρμάκου, ενώ επιβαρυντικοί
παράγοντες είναι η παχυσαρκία και το θετικό οικογενειακό ιστορικό.(13)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συνοψίζοντας, θα πρέπει να διαπιστώσουμε πως τα οφέλη της ορμονικής αντισύλληψης
- πέρα από το μείζον πλεονέκτημα της αντισύλληψης καθ' αυτής - υπερτερούν κατά
πολύ των προβλημάτων που δημιουργούνται από τη χρήση τους. Δυστυχώς, και ιδιαίτερα
στον ελληνικό χώρο, υπερθεματίζονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης οι (πιθανές)
επιπλοκές, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να έχουν μια ελλιπή εικόνα για την ορμονική
αντισύλληψη. Στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να συστηθεί ορμονική αντισύλληψη,
υπάρχει ικανός αριθμός άλλων αξιόπιστων αντισυλληπτικών μεθόδων. Είναι καθήκον
των ιατρών να αντιστρέψουν την εικόνα αυτή, καταρρίπτοντας τους μύθους που έχουν
δημιουργηθεί, έτσι ώστε να μπορέσουμε να πλησιάσουμε τα επίπεδα των ευρωπαίων
εταίρων μας. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως σε σχετικά πρόσφατη ανακοίνωση του
Γερμανικού Ιδρύματος Παγκόσμιου πληθυσμού (Deutsche Stiftung Weltbevolkerung),
στις 31 Ιουλίου 2002, στο Ανόβερο, ποσοστό 59% των γυναικών με μόνιμη σχέση
στη Γερμανία χρησιμοποιεί το αντισυλληπτικό δισκίο! Ελπίζουμε πως το άρθρο αυτό
θα βοηθήσει προς την κατεύθυνση αυτή.
Summary
Hatzigeorgiou K
Βenefits and risks of hormonal contraception
Hellen Obstet Gynecol 16(2):196-200, 2004
The main indication for contraceptive pill prescription is its contraceptive activity, which combines security, high efficacy and reversibility. In addition, there is a lot of evidence which points to numerous non-contraceptive benefits of hormonal contraception. At the same time, we can not neglect the potential risks of hormonal contraception. Overall, and beyond the contraceptive advantages, the benefits greatly outweigh the risks. The present article provides an update on the benefits and risks associated with oral contraceptives, especially with combined oral contraceptives containing both synthetic estrogen and progestogen.
Key words: hormonal contraception, oral contra-ceptive pill, benefits, risks.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Βαβίλης Δ. Αντισύλληψη. Στο: Βασικές γνώσεις Μαιευτικής και Γυναικολογίας
(εκδ. Ι.Ν.Μπόντης). Θεσσαλονίκη, University Studio Press 2002:229-241.
2. Borgelt-Hansen L. Oral contraceptives: an update on health benefits and risks.
J Am Pharm Assoc 2001; 41(6):875-886.
3. Lewis TLT, Chamberlain GVP (eds). Contra-ception and Sterilization. In: Gynaecology
by Ten Teachers, 15th edition. London, Melbourne, Auckland: Edward Arnold (a
division of Hodder and Stoughton) 1993:232-243.
4. Feige A, Rempen A, Wurfel W, Caffier H, Jawny J (eds.). Kontrazeption. In:
Frauenheilkunde. Munchen, Wien, Baltimore: Urban und Schwar-zenberg 1997:151-180.
5. Brown S, Vessey M, Stratton I. The influence of method of contraception and
cigarette smoking on menstrual patterns. British Journal of Obstetrics and Gynaecology
1988; 95:905-910.
6. Larsson G, Milsom I, Lindstedt G, Rybo G. The influence of a low-dose combined
oral contra-ceptive on menstrual blood loss and iron status. Contraception 1992;
46:327-334.
7. Schwartz JL, Creinin MD, Pymar HC. The trimonthly combination oral contraceptive
regimen: is it cost effective? Contraception 1999; 60:263-267.
8. Sherif K. Benefits and risks of oral contraceptives. Am J Obstet Gynecol
1999; 180:343-348.
9. Whittlemore AS, Harris R, Intyre J (Collab. Ovarian Cancer Group). Characteristics
relating to ovarian cancer risk: collaborative analysis of 12 case-control studies.
Am J Epidemiol 1992; 136:1184-1203.
10. Ness RB, Grisso JA, Klapper J, Schlesselman JJ, Silberzweig S, Vergona R,
et al. Risk of ovarian cancer in relation to estrogen and progestin dose and
use characteristics of oral contraceptives. SHARE Study Group. Steroid Hormones
and Reproductions. Am J Epidemiol 2000; 152(3):233-241.
11. Fathalla M. Incessant ovulation - A factor in ovarian neoplasia? Lancet
1971; 2:163.
12. Mutch DG, Williams S. Biology of epithelial ovarian cancer. Clin Obstet
Gynecol 1994; 37:406-422.
13. D'Souza RE, Guillebaud J. Risks and benefits of oral contraceptive pills.
Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2002; 16(2):133-154.
14. Σέγκου ΧΓ, Μανιά ΝΘ. Ορμονική αντισύλληψη (Κεφ. XIII). Στο: Γυναικολογική
Ενδοκρινολογία. Αθήνα, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας 1992:435-468.
15. Fernandez E, La Vecchia C, Franceschi S, Braga C, Talamini R, Negri E, Parazzini
F. Oral contraceptive use and risk of colorectal cancer. Epidemiology 1998;
9(3):295-300.
16. Michaelsson K, Baron JA, Farahmand BY, Persson I, Ljunghall S. Oral-contraceptive
use and risk of hip fracture: a case-control study. Lancet 1999; 353(9163):1481-1484.
17. Batur P, Elder J, Mayer M. Update on contraception: Benefits and risks of
the new formulations. Cleve Clin J Med 2003; 70 (8):681-2, 685-6, 688-690.
18. Schwingl PJ, Ory HW, Visness CM. Estimates of the risk of cardio-vascular
death attributable to low-dose oral contraceptives in the United States. Am
J Obstet Gynecol 1999; 180:241-249.
19. Becker WJ. Use of oral contraceptives in patients with migraine. Neurology
1999; 53(Suppl):S19-S25.
20. Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer. Breast cancer
and hormonal contraceptives: collaborative reanalysis of individual data on
53.297 women with breast cancer and 100.239 women without breast cancer from
54 epidemiological studies. Lancet 1996; 347:1713-1727.
21. Marchbanks PA, McDonald JA, Wilson HG, Folger SG, Mandel MG, Daling JR.
et al. Oral contraceptives and the risk of breast cancer. N Engl J Med 2002;
346(26):2025-2032.
22. Rosenburg L. The risk of liver neoplasia in relation to combined oral contraceptive
use. Contraception 1991; 43:643-652.
