ΑΠO ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Το τεύχος αυτό του ΔΕΛΤΙOΥ, που κρατάτε στα χέρια σας, είναι το πρώτο
τεύχος του 50ου τόμου. Τούτο σημαίνει ότι το ΔΕΛΤΙO έχει 49 χρόνια αδιάλειπτης
έκδοσης και παρουσίας στον ελληνικό ιατρικό τύπο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει
άλλο ελληνικό ιατρικό έντυπο που να έχει τόσο μακρόχρονη και συνεχή έκδοση.
Το «ΔΕΛΤΙO» πρωτοεκδόθηκε το 1954, ως ένα επιπρόσθετο μέσο εκπαίδευσης των Ελλήνων παιδιάτρων, από τον αείμνηστο καθηγητή Κ. Χωρέμη, ο οποίος ήταν και ο πρώτος διευθυντής σύνταξης. Την σκυτάλη για τα επόμενα 27 χρόνια παρέλαβε ο καθηγητής κ. Ν. Ματσανιώτης. Κατά τα 27 αυτά χρόνια το ΔΕΛΤΙO «ενηλικιώθηκε», έγινε πιο σύγχρονο, με ποικιλία θεμάτων και με αυστηρές Συντακτικές Επιτροπές, οι οποίες αρκετές φορές απέρριπταν, ενώ πολύ συχνότερα διόρθωναν από την αρχή έως το τέλος τα κείμενα που υποβάλλονταν για δημοσίευση. Άξιοι συνεχιστές της προσπάθειας για την έκδοση του Δελτίου είναι ο καθηγητής κ. Χ. Καττάμης , η καθηγήτρια κ. Αικ. Μεταξωτού και τώρα ο καθηγητής κ. Γ. Χρούσος.
ΚαθΥ όλο το διάστημα της έκδοσης του ΔΕΛΤΙOΥ, μεγάλα ονόματα παιδιάτρων λάμπρυναν τις Συντακτικές Επιτροπές και εργάστηκαν ακούραστα ως γραμματείς σύνταξης (Χ. Κασίμος, Κ. Δανελάτου, Κ. Μαύρου , Χ. Τσεγκή κ.ά.). Πρέπει να σημειωθεί ότι το ΔΕΛΤΙO κατά καιρούς πέρασε πολύ δύσκολες στιγμές. Η κακοδαιμονία αυτή δεν είναι γνώρισμα μόνο του ΔΕΛΤΙOΥ, αλλά αφορά γενικότερα σε όλο τον ελληνικό ιατρικό τύπο, καθώς αξιόλογες και με πολυετή παράδοση ιατρικές εκδόσεις αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Η κρίση αυτή έχει πολλές αιτίες, όπως έχει ήδη αναλυθεί κάποια άλλη φορά. Η σημαντικότερη από αυτές, κατά τη γνώμη του γράφοντος, είναι ότι οι εκδότες σχεδόν όλων των ιατρικών περιοδικών είναι επιστημονικές ενώσεις ή επιστημονικές εταιρείες με πενιχρά οικονομικά μέσα και χωρίς σταθερό σώμα συνδρομητών. Αποτέλεσμα: οικονομική δυσπραγία με όλα τα επακόλουθα. Παρά ταύτα, το ΔΕΛΤΙO, χάρη στο κουράγιο και το ζήλο της μεγάλης πλειοψηφίας των μελών της κλινικής, κατάφερνε να ξεπερνάει πολλά από τα προβλήματα αυτά.
Το κυριότερο κίνητρο για τη συνέχιση της προσπάθειας αποτελεί η διαπίστωση ότι, παρά το γεγονός ότι όλοι σχεδόν οι ειδικευόμενοι και οι παιδίατροι της χώρας διαβάζουν αγγλικά και είναι εξοικειωμένοι με την αγγλική βιβλιογραφία, η κύρια πηγή ενημέρωσής τους είναι τα ελληνικά ιατρικά έντυπα και το ΔΕΛΤΙO αποτελεί μια σημαντική τέτοια πηγή. Εξ άλλου, η ύλη του ΔΕΛΤΙOΥ καλύπτει όλο το φάσμα των παιδιατρικών νοσημάτων και των ειδικών προβλημάτων που παρουσιάζουν τα παιδιά στη χώρα μας.
Είναι γνωστό ότι σε κάθε επετειακή εκδήλωση η αναδρομή στο παρελθόν είναι όχι μόνο απαραίτητη, αλλά και πολλαπλά χρήσιμη. Από την αναδρομή αυτή στα περιεχόμενα του ΔΕΛΤΙOΥ στα 49 χρόνια της ζωής του, ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί να έχει μια σαφή εικόνα των ειδικών προβλημάτων που παρουσίαζαν τα ελληνόπουλα και απασχολούσαν κατά καιρούς τον Έλληνα παιδίατρο. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι στο πρώτο τεύχος του 1ου τόμου (Μάιος Π Ιούνιος 1954) από τις 9 δημοσιευμένες εργασίες οι 4 αφορούσαν σε θέματα σχετικά με τη φυματίωση. Στο 2ο τόμο (1955) πολλά άρθρα αναφέρονταν σε νοσήματα που δεν έχει δει ποτέ του ο σημερινός παιδίατρος, π.χ. στο 3ο τεύχος υπάρχει εκτεταμένη αναφορά στην επιδημία της πολυομυελίτιδας, που είχε εκδηλωθεί στη χώρα μας τα δύο προηγούμενα χρόνια (1953-54), ενώ στο ίδιο τεύχος αναφέρεται η εμπειρία από τη θεραπευτική αντιμετώπιση της διφθερίτιδας. Αρκετά χρόνια αργότερα (τόμος 9ος, 1962) υπάρχει άρθρο με τίτλο «Επί 9 περιπτώσεων τετάνου των νεογνών».
Τέλος, πολύ ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά στοιχεία για την κίνηση της Κλινικής (και εμμέσως για τα κυριότερα προβλήματα υγείας των ελληνοπαίδων της εποχής) βρίσκουμε στον 4ο τόμο (Μάρτιος - Απρίλιος 1957), στον οποίο αναλύεται η κίνηση της κλινικής για τη δεκαετία 1946-1955. Αναγράφεται λοιπόν: «κ τών 29.659 συνολικώς νοσηλευθέντων σθενών, 11.812, ¦τοι πλέον το 1/3 αφεώρον είς λοιμώδη νοσήματα» και παρά κάτω: «^H γενική θνητότης έκ λοιμωδών νόσων κατά τήν διαρρεύσασα 10ετίαν νήλθεν είς 3.63%, τό μεγαλύτερον μως ποσοστόν θανάτων βαρύνει τήν διφθερίτιδα». Εντύπωση προκαλεί επίσης ο μεγάλος αριθμός των παιδιών που πάσχουν από φυματιώδη μηνιγγίτιδα, ο οποίος αριθμός «νήλθεν ε¨ς 996, ποσοστόν περ αντιπροσωπεύει 3% περίπου πό το συνόλου τών νοσηλευθέντων σθενών. ^Η γενική θνητότης τς νόσου εναι 35,08%».
Πάντως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ήδη από τα πρώτα χρόνια της έκδοσής του το περιοδικό φιλοξενούσε και άρθρα που αναφέρονται (θα έλεγε κανείς προφητικά) σε σπάνια νοσήματα για την εποχή, τα οποία όμως αργότερα δημιούργησαν σημαντικά προβλήματα. Έτσι, ήδη στον 1ο τόμο (1954) άρθρο των Θ. Ιωαννίδη και Ν. Ματσανιώτη παρουσιάζει τις τότε κρατούσες αντιλήψεις για την παθογένεια της οπισθοφακικής ινοπλασίας (όπως λεγόταν τότε η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας), η οποία χρόνια αργότερα δημιούργησε αλλά και σήμερα δημιουργεί προβλήματα όχι μόνο στους ασθενείς αλλά και στους γιατρούς, με την εμπλοκή τους σε δικαστικούς αγώνες (βλέπε και τις πρόσφατες παραπομπές συναδέλφων από τη Θεσσαλονίκη στη δικαιοσύνη).
Από το 1972 το περιοδικό γίνεται πιο σύγχρονο. Η ύλη του κατατάσσεται πλέον με τη μορφή που έχουν τα σύγχρονα περιοδικά: Ανασκοπήσεις, πειραματικές εργασίες, περιγραφή περιπτώσεων κ.λπ. Το 1977 προστίθεται ένα κομμάτι με ενδιαφέροντα νέα από την κλινική που επιμελείται η κ. Ελένη Βαλάσση - Αδάμ και υπογράφει ως Ε.Β.Α.
Στη δεκαετία του 80 προστίθενται άρθρα που αφορούν στο γενικότερο προβληματισμό του παιδίατρου αλλά και του κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου, σε κοινωνικά θέματα που έχουν σχέση με την υγεία. Σημαντικά τέτοια άρθρα: Ιατρογενής νοσηρότητα στα παιδιά (1986, 33:215). Είναι πραγματικά παραστρατημένος ο σημερινός νέος; (1987, 34:77) και πολλά άλλα. Σημειώνεται ότι μέχρι το 1990 το σχήμα του περιοδικού είναι μικρό, «παιδικό». Από τον 40ο τόμο με πρωτοβουλία του καθηγητού κ. Καττάμη και του τότε αναπληρωτή διευθυντή σύνταξης καθηγητού κ. Α. Κωνσταντόπουλου το σχήμα όπως και το εξώφυλλο του ΔΕΛΤΙOΥ αλλάζουν και παίρνουν τη σημερινή γνωστή μορφή.
Στα επόμενα χρόνια το περιοδικό πλουτίζεται και με άλλες στήλες. Μία από τις πιο αγαπητές, που διαβάζεται απΥ όλους όσους παίρνουν το ΔΕΛΤΙO είναι η στήλη «...Μεταξύ μας» με μόνιμο σχεδόν αρθρογράφο τον αγέραστο και πάντα γλαφυρό Δημήτρη Ζουμπουλάκη. Τέλος, μια πολύ σωστή ιδέα που προκάλεσε ευμενή σχόλια από τους αναγνώστες ήταν η καθιέρωση της στήλης: «Θεραπευτικά πρωτόκολλα» που αφορούν σε επείγουσες καταστάσεις. Σκοπός της στήλης αυτής είναι ο παιδίατρος να έχει γρήγορα στη διάθεσή του όσα μπορεί και πρέπει να κάνει για να αντιμετωπίσει μια επείγουσα περίπτωση. Και επειδή όσο μεγαλώνει κανείς του αρέσει να γυρίζει στα παλιά, έτσι και το ΔΕΛΤΙO, τώρα που «πενηνταρίζει», θέλει να θυμηθεί τα παλιά και καθιερώνει στήλη με τίτλο από την «Ιστορία της Παιδιατρικής», στην οποία ο αναγνώστης θα βρίσκει πληροφορίες για τους πρωτοπόρους της παιδιατρικής στον Ελλαδικό χώρο. Πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι παρά την ηλικία του το ΔΕΛΤΙO παραμένει νέο και ανοικτό σε κάθε καινοτόμο ιδέα και σε κάθε τεχνολογική πρόοδο. Έτσι, το ΔΕΛΤΙO έχει μπει στο ΙΝΤΕRΝΕΤ όπου μπορείτε να το αναζητήσετε στη διεύθυνση:www. iatrikionline.gr (Για πληροφορίες απευθυνθείτε στις εκδόσεις ΚΑΥΚΑΣ τηλ. 2106777590 Κα. Μαρία Μηττά).
Όλοι όσοι εργαζόμαστε στο ΔΕΛΤΙO πιστεύουμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την έκδοσή του, με τους ίδιους βασικούς προσανατολισμούς της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και τους ίδιους αποδέκτες τους παιδίατρους σε όλη τη χώρα. Η ευθύνη είναι μεγάλη όσο και η παράδοση των 49 χρόνων που έχει πίσω του το ΔΕΛΤΙO.
Δ. Αναγνωστάκης
Αναπληρωτής Διευθυντής Σύνταξης
