H øùñßáóç óÞìåñá
Âåâáéüôçôåò êáé åñùôçìáôéêÜ
ÌÝñïò BÕ
ÅÐÉÌÅËÅÉÁ: Ð.Ã. ÓÔÁÕÑOÐOÕËOÓ
Áí. Ä/íôÞò Ã' Äåñìáôoëoãéêoý ÔìÞìáôoò,
Íoóoêoìåßo «Á. Óõããñüò»
Óôo ðñoçãoýìåío Üñèño åß÷áìå áíáðôýîåé ëåðôoìåñåéáêÜ ôo ñüëo ôùí äéáöüñùí öëåãìoíùäþí êõôôÜñùí ôá oðoßá åìðëÝêoíôáé óôoí ðáèoãåíåôéêü ìç÷áíéóìü ðñüêëçóçò ôçò øùñéáóéêÞò âëÜâçò. Óôo â' ìÝñoò áõôÞò ôçò åíüôçôáò êáé ìå âÜóç ôçí êõêëoóðoñßíç, öÜñìáêo åñãáëåßo óôç ó÷åôéêÞ Ýñåõíá ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, èá ãßíåé áðüðåéñá óýíäåóçò ôçò èåñáðåõôéêÞò áãùãÞò ìå ôoõò ìç÷áíéóìoýò äçìéoõñãßáò ôùí øùñéáóéêþí äåñìáôéêþí âëáâþí.
Ç øùñßáóç èåùñåßôáé ìßá ÷ñüíéá öëåãìoíþäçò äåñìáôoðÜèåéá ç oðoßá ðñoóâÜëëåé ðåñßðoõ ôo 2% ôoõ ãåíéêoý ðëçèõóìoý. Ç ðéo óõíÞèçò ìoñöÞ ôçò íüóoõ åßíáé ç êáôÜ ðëÜêáò øùñßáóç (ðÜíù áðü ôo 90% ôùí ðåñéóôáôéêþí), åíþ ìðoñåß íá áðáíôçèåß êáé óå Üëëåò ìoñöÝò, ð.÷. ùò öëõêôáéíþäçò, åñõèñoäåñìéêÞ, óôáãoíoåéäÞò Þ áñèñoðáèçôéêÞ.
Ç êoéíÞ ÷ñüíéá êáôÜ ðëÜêáò øùñßáóç (psoriasis vulgaris), ÷áñáêôçñßæåôáé áðü åêóåóçìáóìÝíç ðÜ÷õíóç ôçò åðéäåñìßäáò êáé áðoëÝðéóç, áëëÜ êáé ìåéùìÝíç öëåãìoíþäç åéêüíá óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò ìoñöÝò ôçò íüóoõ (óôáãoíoåéäÞò). Ëüãù ôùí åìöáíþí åðéäåñìéäéêþí áëëáãþí èåùñoýíôáí óôo ðáñåëèüí üôé ôo áßôéo ôçò øùñßáóçò åßíáé o áõîçìÝíoò ðoëëáðëáóéáóìüò ôùí åðéäåñìéäéêþí êõôôÜñùí (o êýêëoò æùÞò ôùí oðoßùí ìåéþíåôáé ðåñßðoõ 8 öoñÝò óå ó÷Ýóç ìå ôo õãéÝò äÝñìá).
ÓÞìåñá ùóôüóo, ìåôÜ áðü 100 ðåñßðoõ ÷ñüíéá áöüôoõ o âñåôáíüò Äåñìáôoëüãoò K. Crocker Ýèåóå ôo åñþôçìá áí ç åðéäåñìéêÞ õðåñðëáóßá åßíáé ðñùôoãåíÝò Þ äåõôåñoãåíÝò ãåãoíüò [1], öáßíåôáé íá õðÜñ÷åé êoéíÞ oìoëoãßá üôé áõôÞ åßíáé áðoôÝëåóìá öëåãìoíÞò ðoõ oöåßëåôáé óôá åíåñãoðoéçìÝíá Ô-ëåìöoêýôôáñá ðoõ äéçèoýí ôçí åðéäåñìßäá.
¸ôóé, ðáñÜ ôo ãåãoíüò üôé ôo ðñùôoãåíÝò áíôéãoíéêü åñÝèéóìá ðáñáìÝíåé Üãíùóôo, ç ðáèoãÝíåéá ôçò íüóoõ åßíáé ðëÝoí Üññçêôá óõíäåäåìÝíç ìå ìßá Ô-êõôôáñoåîáñôþìåíç öëåãìoíþäç äéáäéêáóßá óôo äÝñìá, ç oðoßá oäçãþíôáò óå áõîçìÝío turn-over ôùí åðéäåñìéäéêþí êõôôÜñùí êáé óå óõíäõáóìü ìå áõîçìÝíç áããåéoãÝíåóç, ðñoêáëåß ôçí øùñßáóç [2].
O êåíôñéêüò ñüëoò ôoõ Ô-êõôôÜñoõ Ý÷åé áðoäåé÷èåß êáé äéáóôáõñùèåß áðü ðoëëÝò ðçãÝò oé oðoßåò ðåñéëáìâÜíoõí åñãáóôçñéáêÝò ìåëÝôåò (áíoóoúóôo÷çìéêÝò ìåëÝôåò Ý÷oõí äåßîåé ôçí åðéêñÜôçóç CD4+ Ô-êõôôÜñùí óôo äÝñìá êáé CD8+ óôçí åðéäåñìßäá [3]), êëéíéêÝò ðáñáôçñÞóåéò (ìåôÜäoóç ôçò øùñßáóçò ìå ìåôáìüó÷åõóç ìõåëoý ôùí oóôþí [4]) Þ èåñáðåõôéêü áðoôÝëåóìá óõíåðåßá ÷ñÞóçò Ô-óôo÷åõìÝíçò èåñáðåßáò (êõêëoóðoñßíç) [5].
Ç åõáéóèçôoðoßçóç, äéáöoñoðoßçóç êáé ðoëëáðëáóéáóìüò ôùí Ô-êõôôÜñùí èåùñoýíôáé êáôÜ óõíÝðåéá óçìåßá êëåéäéÜ óôçí ðáèoöõóéoëoãßá ôçò øùñßáóçò. Ôo áíôéãoíoðáñoõóéáóôéêü êýôôáño (ÁÑC, åí ðñoêåéìÝíù êýôôáño Langerhans, Þ äåíäñéôéêü êýôôáño ôoõ ÷oñßoõ), áöoý ðáñáëÜâåé êáé åðåîåñãáóèåß ôo áíôéãüío, ìåôáíáóôåýåé óôoõò åðé÷þñéoõò ëåìöáäÝíåò üðoõ ôo ðáñoõóéÜæåé ìÝóù ìoñßùí ôoõ ìåßæoíoò óõóôÞìáôoò éóôoóõìâáôüôçôáò (ÌÇC) óôá Ô-êýôôáñá.
Ç áñ÷éêÞ áëëçëåðßäñáóç ìåôáîý Ô-êõôôÜñoõ êáé áíôéãoíoðáñoõóéáóôéêoý, âáóßæåôáé óôç äéÝãåñóç ôoõ áíôéãoíéêoý õðoäo÷Ýá ôùí Ô-êõôôÜñùí (ÔCR) ìÝóù áíáãíþñéóçò åíüò áíôéãoíéêoý ðåðôéäßoõ, ôo oðoßo ðáñoõóéÜæåôáé äåóìåõìÝío ìå ìüñéo ôoõ ìåßæoíoò óõóôÞìáôoò éóôoóõìâáôüôçôáò ôÜîåùò II (äéáöoñoðoéþíôáò ôo Ô-êýôôáño ðñoò Ô âoçèçôéêü (CD4+) ëåìöoêýôôáño) Þ ìå ìüñéo ôoõ ìåßæoíoò óõóôÞìáôoò éóôoóõìâáôüôçôáò ôÜîåùò É (äéáöoñoðoéþíôáò ôo Ô-êýôôáño ðñoò Ô êõôôáñoôoîéêü (CD8+) ëåìöoêýôôáño). Ç ðñoóêüëëçóç ìåôáîý ôùí äýo êõôôÜñùí äéáôçñåßôáé, óôo äéÜóôçìá ðoõ áðáéôåßôáé ãéá ôç «äåéãìáôoëçøßá» ôùí ðåðôéäßùí ðoõ åêöñÜæoíôáé óôçí åðéöÜíåéá ôùí áíôéãoíoðáñoõóéáóôéêþí êõôôÜñùí, áðü ôá LFA-1 êáé ICAM-1.
Ç áíáãíþñéóç ôoõ áíôéãoíéêoý ðåðôéäßoõ oäçãåß óôçí ðáñáãùãÞ ðoéêßëùí âéo÷çìéêþí óçìÜôùí ôá oðoßá åðÜãoõí ôç óýíèåóç ôoõ áããåëéoöüñoõ RÍÁ (m-RÍÁ) áðáñáßôçôoõ ãéá ôç ìåôáãñáöÞ ãoíéäßùí êõôôáñoêéíþí üðùò ôçò ÉL-2 áëëÜ êáé ôçò á-áëýóoõ ôoõ õðoäo÷Ýá ôçò ðoõ Ý÷oõí êáèoñéóôéêü ñüëo óôçí ðåñáéôÝñù áíoóéáêÞ áðüêñéóç. Óôçí åíåñãoðoßçóç ôoõ Ô-ëåìöoêõôôÜñoõ óçìáíôéêü ñüëo ðáßæoõí êáé Üëëá óõíäéåãåñôéêÜ «ìoíoðÜôéá» üðùò ôá CD2/LFA-3, CD28/B7 êáé CD40/CD40L, ôá oðoßá áðoôåëoýí êáé ðñüóöáôoõò èåñáðåõôéêoýò óôü÷oõò ìoíoêëùíéêþí áíôéóùìÜôùí ìå ìÝôñéá ùóôüóo èåñáðåõôéêÜ áðoôåëÝóìáôá, áöoý ðéèáíÜ ôo ìðëoêÜñéóìá åíüò ìüío åî' áõôþí, äåí åßíáé áñêåôü ãéá ôçí ðëÞñç áíáóôoëÞ ôçò áíoóéáêÞò áðüêñéóçò.
Ôá ðáñáãüìåíá CD4+ Ô-ëåìöoêýôôáñá åßíáé áõôÜ ôá oðoßá èá åíåñãoðoéÞóoõí óôç óõíÝ÷åéá ôá åðéäåñìéäéêÜ Ô-êýôôáñá ìÝóù Ýêëõóçò êõôôáñoêéíþí êáé åßíáé áõôÜ ðoõ åßíáé áðáñáßôçôá ãéá ôç äéáéþíéóç ôçò øùñéáóéêÞò äåñìáôéêÞò âëÜâçò.
ÐáñÜëëçëá, óçìáíôéêü üìùò ñüëo ðáßæoõí êáé ðáñÜãoíôåò oé oðoßoé åõíooýí ôçí áããåéoãÝíåóç áíáäéáôÜóóoíôáò ôo áããåéáêü äßêôõo. Óçìáíôéêüò ôÝôoéoò ðáñÜãoíôáò åßíáé o áõîçôéêüò ðáñÜãoíôáò ôoõ áããåéáêoý åíäoèçëßoõ (VEGF)6 o oðoßoò áðåëåõèåñþíåôáé ôoðéêÜ.
Êáé óôçí åðéäåñìßäá üìùò, ôá ôoðéêÜ êýôôáñá, áí êáé äõíçôéêÜ ìç áíoóéáêÜ, èåùñåßôáé üôé ìðoñoýí íá ðáñoõóéÜóoõí áíôéãüío, ùò «åñáóéôÝ÷íåò» ìÜëëoí ðáñÜ «åðáããåëìáôßåò» áíôéãoíoðáñoõóéáóôÝò, åíþ ìðoñoýí íá åêêñßíoõí ìåóoëáâçôÝò üðùò ç IL-8, ðoõ áóêåß ÷çìåéoôáêôéêÞ äñÜóç óôá ðoëõìoñöoðýñçíá oõäåôåñüöéëá êýôôáñá êáé ç IL-6, ðoõ áóêåß ìéôùôéêÞ äñÜóç óôá åðéäåñìéäéêÜ êýôôáñá [2]. Ôá åðéäåñìéäéêÜ êýôôáñá äéáèÝôoõí åðßóçò êõêëoöéëßíåò (oé oðoßåò ìðoñoýí íá óõíäÝoíôáé ìå êõêëoóðoñßíç êáé Ý÷åé áðoäåé÷èåß in vitro üôé åðéôõã÷Üíoíôáé óõãêåíôñþóåéò CsA éêáíÝò íá áíáóôåßëoõí ôoí õðåñðoëëáðëáóéáóìü ôoõò).
Ç ìåãÜëç åîÝëéîç óôçí áðoóáöÞíéóç ôçò ðáèoãÝíåéáò ôçò øùñßáóçò, ìáò âoÞèçóå íá êáôáíoÞóoõìå êáëýôåñá óå ðoéá óçìåßá åðåíÝâáéíáí oé êëáóéêÝò èåñáðåõôéêÝò ðñoóåããßóåéò (áíÜëoãá âéôáìßíçò D, ñåôéíoåéäÞ, ÑUVA), åíþ oäÞãçóå êáé óôçí áõîáíüìåíç ÷ñçóéìoðoßçóç óêåõáóìÜôùí ìå áéôéoëoãéêü ôñüðo äñÜóçò (êõêëoóðoñßíç).
Ç ôåëåõôáßá ìÜëéóôá ÷ñÞæåé éäéáßôåñçò áíáöoñÜò ìéá êáé åßíáé ìßá êáô' åîo÷Þí Ô-óôo÷åõìÝíç èåñáðåßá, ôçò oðoßáò o áêñéâÞò ìç÷áíéóìüò äñÜóçò óôçí øùñßáóç åêôõëßóóåôáé ÷ñoíéêÜ ìáæß ìå ôçí êáôáíüçóç ôùí áíoóoëoãéêþí ìç÷áíéóìþí ôçò øùñßáóçò. Ç áíáóêüðçóç ôoõ ôñüðoõ äñÜóçò ôçò èá ìáò âoçèÞóåé íá äéåéóäýóoõìå âáèýôåñá óôçí áíoóoðáèoãÝíåéá ôçò íüóoõ.
Ç êõêëoóðoñßíç åßíáé Ýíá ëéðüöéëo êõêëéêü åíäåêáðåðôßäéo ìå åêëåêôéêÞ áíoóoôñoðoðoéçôéêÞ äñÜóç (äåí åßíáé ìõåëoôoîéêÞ Þ êõôôáñoôoîéêÞ). ÌåôÜ ôçí áðoññüöçóÞ ôçò áðü ôoí oñãáíéóìü, ç êõêëoóðoñßíç óõíäÝåôáé ìå ôçí êõêëoöéëßíç óôo êõôôáñüðëáóìá ôoõ Ô-êõôôÜñoõ. Ôo óýìðëåãìá êõêëoöéëßíçò-êõêëoóðoñßíçò ðoõ ó÷çìáôßæåôáé, áíáóôÝëëåé ôç äñÜóç ôçò êáëóéíåõñßíçò, ìßáò åîáñôþìåíçò áðü ôï áóâÝóôéo öùóöáôÜóçò. Åìðoäßæåôáé Ýôóé ç êáëóéíåõñßíç íá áðoöùóöùñõëéþóåé ôoí Ðõñçíéêü ÐáñÜãoíôá ôùí ÅíåñãoðoéçìÝíùí Ô-ÊõôôÜñùí (Nuclear Factor of Activated T cells - NFAT) áíáóôÝëëoíôáò Ýôóé ôç ìåôÜâáóÞ ôoõ óôoí ðõñÞíá ôoõ Ô-ëåìöoêõôôÜñoõ. Ç Ýëëåéøç áõôoý ôoõ ðáñÜãoíôá oäçãåß óå áäõíáìßá ìåôáãñáöÞò ãoíéäßùí ìéáò óåéñÜò êõôôáñoêéíþí ðoõ ñõèìßæoíôáé áðü áõôüí [7].
O ÍÑÁÔ ñõèìßæåé ôç ìåôáãñáöÞ ìéáò oìÜäáò êõôôáñoêéíþí, ìåôáîý ôùí oðoßùí êåíôñéêü ñüëo ãéá ôçí åíåñãoðoßçóç ôùí Ô-ëåìöoêõôôÜñùí êáé êáô' åðÝêôáóç ôçí ðåñáéôÝñù áíÜðôõîç ôçò áíoóéáêÞò áðÜíôçóçò, êáôÝ÷åé ç IL-2. ÐñÜãìáôé, ìåôÜ áðü èåñáðåßá ìå êõêëoóðoñßíç ôá åðßðåäÜ ôçò ìåéþíoíôáé8. ÐÝñá üìùò áðü ôçí IL-2, ç êõêëoóðoñßíç áíáóôÝëëåé ôç ìåôáãñáöÞ ìéáò óåéñÜò êõôôáñoêéíþí ðoõ Ý÷oõí åðßóçò óçìáíôéêü ñüëo óôç öëåãìoíþäç äéáäéêáóßá (IL-1, IFN-ã, TNF-á, IL-15) [9,10], åíþ Ýììåóá ìÝóù ìç÷áíéóìþí åõáßóèçôùí óôçí êõêëoóðoñßíç ìåéþíåôáé êáé ç Ýêëõóç IL-17 ðoõ ìáæß ìå ôçí IL-15, èåùñåßôáé üôé áõîÜíoõí ôçí ðáñáãùãÞ ôçò IL-6, IL-8, êáé ôoõ GM-CSF ðoõ ðéèáíüôáôá åìðëÝêoíôáé óôçí ðáèoöõóéoëoãßá ôçò øùñßáóçò [11].
ÐáñÜëëçëá, ç êõêëoóðoñßíç öáßíåôáé íá áõîÜíåé êÜðoéåò áíôéöëåãìoíþäåéò êõôôáñoêßíåò (IL-10, ÔGF-a) [9], åðáíáöÝñoíôáò Ýôóé ôç äéáôáñáãìÝíç óôçí øùñßáóç, éóoññoðßá ìåôáîý Th1/Th2 ôýðoõ êõôôáñoêéíþí. Ç ôñoðoðoßçóç ôçò éóoññoðßáò Ôh1/Ôh2 åðéôõã÷Üíåôáé áðü ôçí êõêëoóðoñßíç êáé ìÝóù ìéáò Üëëçò oäoý, ðoõ ðåñéëáìâÜíåé ôçí áýîçóç ôçò áðüðôùóçò ôùí Th1 ëåìöoêõôôÜñùí, ìßá äñÜóç ðoõ ëüãù ôçò ðoëõðëoêüôçôÜò ôçò èá áíáëõèåß åêôåíþò óå Üëëo Üñèño.
Åðéðñüóèåôá, öáßíåôáé üôé ç êõêëoóðoñßíç åðåìâáßíåé êáé óôo óôÜäéo ôçò áíôãoíoðáñoõóßáóçò óôo Ô-ëåìöoêýôôáño, äñþíôáò óôçí ðåñéo÷Þ åíôüðéóçò ôoõ HLA-DR ôoõ oðoßoõ ìðëoêÜñåé ôéò õäñoöoâéêÝò ðåñéo÷Ýò áëëÜ êáé óå åðßðåäo óõíäéåãåñôéêþí ìoñßùí êáé ìoñßùí ðñoóêüëëçóçò (Â7/CD28, LFA-1/ICAM), åíþ ðáñÜëëçëá åìðoäßæåôáé ç ìåôáíÜóôåõóç öëåãìoíùäþí êõôôÜñùí óôo äÝñìá ìÝóù êáôáóôoëÞò ôçò Ýêöñáóçò ôùí åíäoêõôôÜñéùí ìoñßùí ðñoóêüëëçóçò.
¼ìùò ç äñÜóç ôçò êõêëoóðoñßíçò äåí ðåñéoñßæåôáé ìüío óôá Ô-ëåìöoêýôôáñá êáé ôéò åî' áõôþí ðáñáãüìåíåò êõôôáñoêßíåò. Óå ðñüóöáôåò åñãáóßåò Ý÷åé âñåèåß üôé óå êáëëéÝñãåéåò êåñáôéíoêõôôÜñùí, ç êõêëoóðoñßíç åëáôôþíåé ôçí Ýêöñáóç ôoõ ÍFÁÔ óôoí ðõñÞíá, åíþ áõîÜíåé ôçí Ýêêñéóç êõêëoöéëßíçò  êáé áíáóôÝëëåé ôç ìåôáôüðéóç ôçò êáëóéíåõñßíçò óôoí ðõñÞíá ôùí êåñáôéíoêõôôÜñùí [12].
Åðßóçò, ðÜëé óýìöùíá ìå ðoëý ðñüóöáôåò äçìoóéåýóåéò, Ý÷åé öáíåß üôé ç êõêëoóðoñßíç åìðoäßæåé ôç ìåôáíÜóôåõóç ôùí ðñùôoãåíþí åíäoèçëéáêþí êõôôÜñùí êáé ôçí áããåéoãÝíåóç ç oðoßá åðÜãåôáé ìÝóù ôoõ VEGF (ìÝóù áíáóôoëÞò ôçò äñÜóçò ôçò êõêëooîõãåíÜóçò [Cox-2]) [13,14].
Áðü ôá ðáñáðÜíù ãßíåôáé áíôéëçðôÞ ç ðoëõðëoêüôçôá ôçò áíoóoðáèoãÝíåéáò ôçò øùñßáóçò, áëëÜ êáé o ðoëõðáñáãoíôéêüò ôñüðoò äñÜóçò ôçò êõêëoóðoñßíçò, óõíoðôéêÜ, ìÝóù ôñéþí êõñßùò oäþí : á) ôçí áíáóôoëÞ ôçò óýíèåóçò Ôh1 êõôôáñoêéíþí (IL-2, TNF-ã, ÔÍÑ-á, IL-15, IL-17), â) áíáóôoëÞ ôoõ ðoëëáðëáóéáóìoý êáé äéáöoñoðoßçóçò ôùí ôýðoõ 1 Ô-ëåìöoêõôôÜñùí êáé ôñoðoðoßçóç ôçò äéáôáñáãìÝíçò éóoññoðßáò Ôh1/Ôh2, êáé ã) áíáóôoëÞ ôçò Ýêöñáóçò ôùí ìoñßùí ðñoóêüëëçóçò êáé áíáóôoëÞ ôçò ìåôáíÜóôåõóçò íÝùí êõôôÜñùí óôo óçìåßo ôçò öëåãìoíÞò, åíþ Ýììåóá, ìå åðßäñáóç óôo turn-over ôùí åðéäåñìéäéêþí êõôôÜñùí.
¼ðùò åßäáìå, ôo Ô-ëåìöoêýôôáño åßíáé o åíoñ÷çóôñùôÞò ôçò ðoëýðëoêçò áíoóéáêÞò áðÜíôçóçò ðoõ oäçãåß óôçí êëéíéêÞ åéêüíá ôçò øùñßáóçò êáé ç Ýñåõíá ãéá áíÜðôõîç íÝùí èåñáðåéþí äåí èá ìðoñoýóå íá ìçí ðáñáêoëoõèÞóåé ôéò åîåëßîåéò ãýñù áðü áõôü. ¸ôóé, ìåôÜ ôçí êõêëoóðoñßíç, ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá áíáðôýóóoíôáé èåñáðåßåò ðoõ êåíôñéêü óôü÷o Ý÷oõí ôo Ô-ëåìöoêýôôáño. Oé èåñáðåßåò áõôÝò, êáôÜ êáíüíá âéoôå÷íoëoãéêÜ êáôáóêåõáóìÝíåò, áíáöÝñoíôáé óôç âéâëéoãñáößá êáé ùò ÒâéoëoãéêÝòÓ êáé óôo÷åýoõí Üëëåò óôo ÒìðëoêÜñéóìáÓ ôoõ õðoäo÷Ýá ôçò IL-2 (basiliximab, daclizumab), Üëëåò óôá åðéöáíåéáêÜ ìüñéá ðñoóêüëëçóçò (anti e-selectin, anti-CD11a) êáé Üëëåò óôá áðoêáëoýìåíá óõíäéåãåñôéêÜ Þ âoçèçôéêÜ ìüñéá (costimulatory or accessory molecules) ôá oðoßá áðoêáëoýíôáé Ýôóé ãéáôß äñoõí åðéêoõñéêÜ óôçí åíåñãoðoßçóç ôoõ Ô-ëåìöoêõôôÜñoõ. Oé âéoôå÷íoëoãéêÝò óôñáôçãéêÝò ðoõ Ý÷oõí áíáðôõ÷èåß Þ åßíáé õðü áíÜðôõîç óå áõôÞ ôçí êáôçãoñßá, åðéêåíôñþíoíôáé óôçí áëëçëåðßäñáóç LFA-3 êáé CD-2 (alefacept), Â7/CD28 (CTLA41g), CD11a/LFA-1 (efalizumab). ÔÝëoò, èåñáðåõôéêü óôü÷o áðoôåëoýí êáé óõãêåêñéìÝíoé åðßôoðoé, üðùò o CD2 (siplizumab). ¶ëëåò óôñáôçãéêÝò ðåñéëáìâÜíoõí èåñáðåßåò ðoõ óôo÷åýoõí óå óõãêåêñéìÝíåò êõôôáñoêßíåò ÷ùñßò íá Ý÷oõí Üìåóç äñÜóç óôo Ô-ëåìöoêýôôáño. Ç áýîçóç ôçò IL-10 áðoôåëåß äõíçôéêü èåñáðåõôéêü óôü÷o ìÝóù ÷oñÞãçóçò áíáóõíäõáóìÝíçò IL-10 óå öëåãìoíþäç íoóÞìáôá åíþ oé anti-TNF-á ðáñÜãoíôåò (etanercept, infliximab), ìðëoêÜñoõí ôoí ðáñÜãoíôá íÝêñùóçò ôùí üãêùí (ÔÍF).
ÊÜðoéåò áðü áõôÝò ôéò óôñáôçãéêÝò, ÷ñçóéìoðoéoýíôáé Þäç óå Üëëá íoóÞìáôá. H åìðåéñßá ìå ôoõò anti-TNFa ðáñÜãoíôåò áðü ôo ÷þño ôçò ñåõìáôoåéäoýò áñèñßôéäáò åßíáé äéôôÞ, áöoý óõíäÝoíôáé ìå ãñÞãoñç êëéíéêÞ áíôáðüêñéóç áñ÷éêÜ, áëëÜ êáé ìå áíÜðôõîç áíôßóôáóçò óôç èåñáðåßá óôç óõíÝ÷åéá, åíþ oé ëoéìþîåéò (éäéáßôåñá ç öõìáôßùóç), oé áðoìõåëéíùôéêÝò äéáôáñá÷Ýò êáé ç óõìöoñçôéêÞ êáñäéáêÞ áíåðÜñêåéá ãéá ôéò oðoßåò öÝñoõí åéäéêÞ ðñoåéäoðoßçóç áðü ôoõò oñãáíéóìoýò öáñìÜêùí ôùí ÇÐÁ (FDÁ) êáé ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò (ÅÌÅÁ), êáèþò êáé o êßíäõíoò áíÜðôõîçò êáêoçèåéþí äçìéoõñãoýí, ðñoò ôo ðáñüí ôoõëÜ÷éóôoí, åðéöõëÜîåéò ãéá ôçí åõñåßá ÷ñÞóç ôoõò15-17.
ÊÜðoéåò áðü ôéò ðñoáíáöåñüìåíåò èåñáðåõôéêÝò ðñoóåããßóåéò, üðùò ôo siplizumab åßíáé óå ðñþéìç öÜóç áíÜðôõîçò (ìåëÝôåò öÜóçò É), åíþ Üëëåò Ý÷oõí Þäç ðåñÜóåé óôçí êëéíéêÞ ðñÜîç, üðùò ôo alefacept. Åíäåéêôéêü ôùí óçìáíôéêþí ôñå÷oõóþí åðéöõëÜîåùí åßíáé ôo ãåãoíüò üôé ôo åí ëüãù öÜñìáêo êõêëoöoñåß ìüío óôéò ÇÐÁ, ìéá êáé o Åõñùðáúêüò Oñãáíéóìüò ÖáñìÜêùí (ÅÌÅÁ), äåí åðÝôñåøå ðñoò ôo ðáñüí ôçí êõêëoöoñßá ôoõ óôçí Åõñþðç.
Ôá áðoôåëÝóìáôá áõôþí ôùí èåñáðåéþí ðoéêßëoõí. Óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò üìùò âåëôßùóç êáôÜ 75% ôoõ PASI score ðoõ ÷ñçóéìoðoéåßôáé êáôÜ êáíüíá ðëÝoí óôéò êëéíéêÝò ìåëÝôåò, åìöáíßæåé ôo 25-30% ôùí áóèåíþí êáé êõñßùò áõôþí ìå øùñéáóéêÞ áñèñßôéäá. ÁðoôÝëåóìá ìÜëëoí ìÝôñéo áí óêåöèåß êáíåßò üôé «ç êõêëoóðoñßíç êáèáñßæåé ôçí øùñßáóç óôo 90% ôùí áóèåíþí ìÝóá óå äéÜóôçìá 12 åâäoìÜäùí áðü ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò êáé áí êáé äåí õðÜñ÷oõí Üìåóåò óõãêñéôéêÝò ìåëÝôåò, áõôÝò oé êáéíoýñãéåò óôo÷åõìÝíåò èåñáðåßåò öáßíåôáé íá åßíáé óçìáíôéêÜ ëéãüôåño áðoôåëåóìáôéêÝò óôç èåñáðåßá ôçò øùñßáóçò óå áõôü ôo äéÜóôçìá», üðùò ó÷oëéÜæoõí êáé oé Kirby êáé Griffiths óå ðñüóöáôo Üñèño ôoõò [18].
ÐÜíôùò, êáé åðåéäÞ ç ãíþóç áðü ôç ÷oñÞãçóç «âéoëoãéêþí» ðáñáãüíôùí óôçí øùñßáóç ðåñéoñßæåôáé ðñoò ôo ðáñüí óå áõôÞí áðü ôç ÷oñÞãçóÞ ôoõò óå ìåìoíùìÝíoõò øùñéáóéêoýò áóèåíåßò, èá áðáéôçèoýí ðoëëÝò ðoëõêåíôñéêÝò êëéíéêÝò ìåëÝôåò ìå ìåãÜëo áñéèìü áóèåíþí ãéá íá áðoêôçèåß ç ó÷åôéêÞ åìðåéñßá. Oé ðñooðôéêÝò äéáãñÜöoíôáé åíèáññõíôéêÝò.
Öáßíåôáé ëoéðüí üôé áñêåôÜ âÞìáôá Ý÷oõí ãßíåé ôüóo ùò ðñoò ôçí êáôáíüçóç ôçò ðáèoãÝíåéáò ôçò øùñßáóçò üóo êáé ùò ðñoò ôçí ðñoóðÜèåéá ìåôáöoñÜò ôçò áðoêôçèåßóçò ãíþóçò óôçí êëéíéêÞ ðñÜîç, ìÝóù áíÜðôõîçò íÝùí èåñáðåõôéêþí óôñáôçãéêþí. ÌÝóá áðü áõôÞ ôç äéáäéêáóßá íÝá óêåõÜóìáôá èá ðñoóôßèåíôáé óõíå÷þò óôç èåñáðåõôéêÞ ìáò öáñÝôñá åíþ êÜðoéá Þäç ãíùóôÜ ìáò (êõêëoóðoñßíç) èá áðoêôoýí íÝá äõíáìéêÞ.
Âéâëéoãñáößá
1. Fry L. Psoriasis. Br J Dermatol 1988; 119:445-461.
2. Krueger J Am Acad Dermatol 2002; 46:1-23.
3. Bos JD, Hagenaars C, Das PK, Krieg SR, Voom WJ, Kapsenberg ML. Predominance of 'memory' T cells (CD4+, CDw29+) over 'naive' T cells (CD4+, CD45R+) in both normal and diseased human skin. Arch Dermatol Res 1989; 281:24-30.
4. Gardembas-Pain M, Ifrah N, Foussard C, Boasson M, Saint Andre JP, Verret JL. Psoriasis after allogeneic bone marrow transplantation. Arch Dermatol 1990; 126:1523.
5. Mueller W, Herrmann B. Cyclosporin A for psoriasis. N Engl J Med 1979; 301:555.
6. Detmar M, Yeo KT, Nagy JA, Van de Water L, Brown LF, Berse B, Elicker BM, Ledbetter S, Dvorak HF. J Invest Dermatol Jul 1995; 105(1):44-50.
7. Rao A, Luo C, Hogan PG. Transcription factors of the NFAT family: regulation and function. Annu Rev Immunol 1997; 15:707-747.
8. Gottlieb AB, Grossman RM, Khandke L, Carter DM, Sehgal PB, Fu SM, Granelli-Pipemo A, Rivas M, Barazani L, Krueger JG. Studies of the effect of cyclosporine in psoriasis in vivo: Combined effects on activated T lymphocytes and epidermal regenerative maturation. J Invest Dermatol Mar 1992; 98(3):302-9 Related Articles, Links.
9. Cho ML et al. Cyclosporine Differentially Regulates lnterieukin-10, lnterieukin-15, and Tumor Necrosis Factor a Production by Rheumatoid Synoviocytes. Arthr & Rheum 2002; 46:42-51.
10. Cooper KD, Voorhees JJ, Fisher GJ, Chan LS, Gupta AK, Baadsgaard O. Effects of cyclosporine on immunologic mechanisms in psoriasis. J Am Acad Dermatol Dec 1990; 23(6 R 2):1318-26.
11. Ambach A, Bonnekoh B, Gollnick H. Perform granule release from cytotoxic lymphocytes ex vivio is inhibited by cyclosporin but not by methotrexate. Skin Pharmacol Appl Skin Physiol 2001; 14:249-260.
12. AI-Daraji Wl, Grant KR, Ryan K, Saxton A, Reynolds NJ. Localization of calcineurin/NFAT in human skin and psoriasis and inhibition of calcineurin/NFAT activation in human keratinocytes by cyclosporin A. J Invest Dermatol May 2002; 118(5):779-88.
13. Hernandez GL, Volpert OV, Iniguez MA, Lorenzo E, Martinez-Martinez S, Grau R, Fresno M, Redondo JM. Selective inhibition of vascular endothelial growth factor-mediated angiogenesis by cyclosporin A: Roles of the nuclear factor of activated T cells and cyclooxygenase 2. J Exp Med Mar 2001 5; 193(5): 607-20.
14. Mi-La Ch, et al. Cyclosporine Inhibition of Vascular Endothelial Growth Factor Production in Rheumatoid Synovial Fibroblasts. Arth & Rheum May 2002; 46(5):1202-1209.
15. Brown S, Greene M. Tumor Necrosis Factor Antagonist Therapy and Lymphoma Development. Arthritis & Rheumatism 2002; 46:3151-3158.
16. Robinson W, Genovese M, Moreland L. Demyelinating and Neurologic Events Reported in Association With Tumor Necrosis Factor a Antagonism. Arthritis & Rheumatism 2001; 44:1977-1983.
17. Elelrin T, Rubin R, Weinblatt M. Infections and Anti -Tumor Necrosis Factor a Therapy. Arthritis & Rheumatism 2003; 48:3013-3022.
18. B.Kirby, Griffiths CEM. Novel Immune Based Therapies for psoriasis. British Journal of Dermatology 2002; 146:546-551.
