Μητροευρυντήρες: Παλιές μαιευτικές συσκευές

Σ.I. Mανταλενάκης

Aλληλογραφία: Σ.I. Mανταλενάκης Λ. Mεγάλου Aλεξάνδρου 23 54640 Θεσσαλονίκη
Tel/fax: +302310/814127 E-mail: sergmant@otenet.gr
Κατατέθηκε: 20/2/2003 Εγκρίθηκε: 15/3/2003

Από πολύ παλιά, οι ιατροί που ασχολούνταν με τη Μαιευτική σε πολλές περιπτώσεις προσπάθησαν να διαστείλουν βίαια το τραχηλικό στόμιο της μήτρας, αναπτύσσοντας διάφορα ιατρικά εργαλεία. Αρχικά, τα πρωτόγονα ιατρικά εργαλεία για την πρόκληση της διαστολής του τραχηλικού στομίου στην έγκυο γυναίκα και στην επίτοκο φτιάχνονταν από χαλκό, ορείχαλκο και αργότερα από σίδηρο και ατσάλι, γιατί αυτό επέβαλαν οι ιατρικοί κανόνες που ίσχυαν τότε. Επίσης, για τον ίδιο σκοπό χρησιμοποιήθηκαν ουροδόχοι κύστεις ζώων και εμποτισμένα υφάσματα με διάφορες ουσίες. Παρόμοια ιατρικά όργανα και εφευρήματα χρησιμοποιήθηκαν κατά την αρχαιότητα, κυρίως κατά την εποχή της ανάπτυξης της αρχαίας ελληνικής Ιατρικής τον 4ο π.Χ.-2ο μ.Χ. αιώνα και της διαμόρφωσης του κλάδου της Μαιευτικής.
Στη σύγχρονη εποχή χρησιμοποιούνται τα γνωστά σε όλους μας κηρία του Hegar (εικόνα 1), ένα ιατρικό εργαλείο που έχει χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιείται ακόμη σχεδόν από όλους τους μαιευτήρες Π γυναικολόγους ανά την υδρόγειο για περισσότερο από 120 χρόνια. Τα κηρία Hegar παραμένουν αναντικατάστατα για τη διαστολή της εγκύμονος μήτρας, αλλά και του τραχηλικού στομίου της μήτρας εκτός κύησης για διαγνωστικούς σκοπούς. Και όλα αυτά, παρά τη μεγάλη ανάπτυξη των προσταγλανδινών, των δραστικών φαρμακευτικών ουσιών που δρουν στον τράχηλο.

1.

Eικόνα 1. Κηρία του Hegar.

2. 3.

Eικόνα 2. Τραχηλικός διαστολέας του Sims.
Eικόνα 3. Τραχηλικός διαστολέας του Buch.

Εκτός από τα προαναφερθέντα κηρία που περιγράφηκαν από τον γνωστό Γερμανό καθηγητή Alfred Hegar (1830-1914), το 1881,(1) υπήρξαν και άλλα μεταλλικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη διαστολή του τραχηλικού στομίου. Μεταξύ των τελευταίων συγκαταλέγονται οι τραχηλικοί διαστολείς του Sims (εικόνα 2), του Buch (εικόνα 3) και του Pichevin (εικόνα 4), οι οποίοι αναφέρονται και συνάμα απεικονίζονται σε ένα από τα παλαιότερα συγγράμματα της σύγχρονης ελληνικής ιατρικής γραμματείας και αναφέρονται στη Γυναικολογία. Είναι το σύγγραμμα του καθηγητή της Εγχειρητικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελου Καλλιοντζή: Εγχειρητική. τόμος τέταρτος, Εν Αθήναις, 1904. Τυπογραφείο Εστίας(2). Την εποχή εκείνη η Γυναικολογία περιλαμβανόταν στο μάθημα της Εγχειρητικής. Στο νεότερο σύγγραμμα του Κ. Λογοθετόπουλου (1928),(3) που υπήρξε ο πρώτος καθηγητής Γυναικολογίας στην Ελλάδα, αναφέρονται εκτός από τα κηρία Hegar, τα ανταγωνιστικά με αυτά κηρία Landau (εικόνα 5). Επίσης, εκτός από τον τρισκελή τραχηλικό διαστολέα του Sims, που αναφέρεται και στο προαναφερόμενο σύγγραμμα Καλλιοντζή, απεικονίζεται και ο δισκελής διαστολέας του Schulze (εικόνα 6). Στη Μαιευτική του Κωνσταντίνου Λούρου, 2η έκδοση 1925,(4) αναφέρεται ο μαιευτικός τραχηλικός διαστολέας του Bossi και απεικονίζεται η εφαρμογή του σε προχωρημένη εγκυμοσύνη (εικόνα 7). O διαστολέας Bossi αποτελείται από τέσσερα σκέλη τα οποία κοχλιώνονται μεταξύ τους, ενώ ένας κεντρικός κοχλίας περιστρεφόμενος διανοίγει τα σκέλη βαθμιαία, μέχρι να επιτύχει διαστολή 11cm του τραχηλικού στομίου (εικόνα 8). O τραχηλικός διαστολέας Frommer ουσιαστικά αποτελεί βελτίωση του προηγουμένου διαστολέα και αντί για τέσσερα σκέλη διαθέτει οκτώ (εικόνα 9). Γενικά, όλοι οι μεταλλικοί διαστολείς, ίσως με την εξαίρεση των κηρίων Hegar, προκαλούσαν σοβαρές κακώσεις και τραυματισμούς στον τράχηλο, ιδιαίτερα εάν η εφαρμογή τους γινόταν με βίαιο τρόπο και εάν η επίτοκος ήταν πρωτότοκος. Έτσι, η χρήση αυτών των μεταλλικών εργαλείων παρέμεινε περιορισμένη, μια και τα αποτελέσματα από την εφαρμογή τους δεν υπήρξαν ικανοποιητικά ακόμη και στα πιο έμπειρα χέρια.
Η ανακάλυψη του ελαστικού έδωσε νέα διάσταση στην ανάπτυξη των βοηθητικών μέσων για τη διαστολή του τραχηλικού στομίου και στην πρόκληση τοκετού σε προχωρημένη κύηση. Η χρήση τέτοιων συσκευών ήταν συχνότερη σε νεκρό έμβρυο, σε προδρομικό πλακούντα, και στις ανώμαλες προβολές και σχήματα. Έτσι άρχισε η εφαρμογή των πρώτων ελαστικών μπαλονιών και σάκων στην αδράνεια της μήτρας. Από νωρίς διαπιστώθηκε ότι, εκτός από τον μηχανικό παράγοντα, η τοποθέτηση μιας από τις παραπάνω ελαστικές κατασκευές προκαλούσε αυτόματες συστολές της μήτρας, που οφείλονταν στην παραγωγή δραστικών ουσιών, των προσταγλανδινών, κάτι που αποδείχτηκε όμως αρκετά αργότερα.

4. 5.

Eικόνα 4. Τραχηλικός διαστολέας του Pichevin.
Eικόνα 5. Κηρία του Landau.

6.

Eικόνα 6. Δισκελής διαστολέας Schulze.

7. 8.

Εικόνα 7. Τραχηλικός διαστολέας του Bossi που εφαρμόζεται σε προχωρημένη εγκυμοσύνη.
Εικόνα 8. Διαστολέας του Bossi με 4 σκέλη.

9.

Εικόνα 9. Διαστολέας του Frommer με 8 σκέλη.

10.

Εικόνα 10. Ελαστικός κολποευρυντήρας του Carl Brawn (1851).

11. 12.

Εικόνα 11. O E.S. Tarnier όταν ανέλαβε τη Διεύθυνση στο Μαιευτήριο του Παρισιού.
Εικόνα 12. Étienne Stephane Tarnier. Στο τέλος της σταδιοδρομίας του (1828-1897).

Ακόμη και περί το τέλος του 19ου αιώνα, η εγχειρητική αντιμετώπιση των μαιευτικών περιστατικών περιέκλειε πολλούς κινδύνους και οποιαδήποτε τέτοια απόπειρα έθετε σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή της μητέρας. O ασφαλέστερος συγκριτικά τρόπος αντιμετώπισης της δυστοκίας και του ανώμαλου τοκετού την εποχή εκείνη ήταν οι μαιευτικές επεμβάσεις, αλλά και η πρόκληση τοκετού με τη χρήση μητροευρυντήρων, που και αυτοί πρόσφεραν ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
O πρώτος ελαστικός κολποευρυντήρας, έτσι όπως ονομάστηκε, παρουσιάστηκε από τον Βιεννέζο καθηγητή της Μαιευτικής Carl Brawn το 1851 (εικόνα 10). Η τοποθέτησή του γινόταν μέσα στη μήτρα, όταν αυτός ήταν άδειος, και στη συνέχεια γέμιζε με νερό και το μπαλόνι διατεινόταν. O γνωστός σε εμάς από τον ομώνυμο εμβρυουλκό, τον αγώνα του για την επιλόχεια λοίμωξη, τη θερμοκοιτίδα και γενικότερα τη μεγάλη του συμβολή στην εξέλιξη της Μαιευτικής, Γάλλος καθηγητής Etienne Stephane Tarnier (1828-1897)(5) (εικόνες 11,12), το 1862 παρουσίασε τον ενδομήτριο διαστολέα (dilateur intrauterin), ο οποίος αποτελείτο από μια κύστη φτιαγμένη από ελαστικό, μεγαλύτερη από εκείνη του κολποευρυντήρα του Brawn, που έφερε ειδική στρόφιγγα για να παρεμποδίζεται η έξοδος του περιεχομένου νερού, του οποίου η ποσότητα ήταν ανάλογη με το βαθμό της επιθυμητής διαστολής του τραχήλου (εικόνα 13).
Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν στο ιατρικό κοινό αρκετές ελαστικές συσκευές σε παρόμοιο σχήμα και με παραπλήσια δράση, φέροντας τα ονόματα των ιατρών κατασκευαστών. Τελικά, δύο από αυτές υπερίσχυσαν στον χρόνο και αυτό οφειλόταν στην αρίστη ποιότητα κατασκευής τους σύμφωνα με τα ανατομικά δεδομένα της μήτρας και του τραχήλου. Χρησιμοποιήθηκαν για αρκετά χρόνια και σε σχετικά ευρεία κλίμακα από τους μαιευτήρες των παλαιοτέρων γενεών. Αυτοί είναι οι μητροευρυντήρες του Γάλλου Champetier de Rives και του Αμερικανού Voorhees, που έτυχαν ευρείας χρήσης στην Ευρώπη και στην Αμερική αντίστοιχα.
O Champetier de Rives σπούδασε Μαιευτική υπό την καθοδήγηση του Tarnier, στο Mαιευτήριο του Παρισιού, ως εσωτερικός βοηθός. Το 1878 είχε δημοσιεύσει τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Le passage de la tte foetale dernire a travers les bassins rŽtrŽcis», H διέλευση της επομένης εμβρυϊκής κεφαλής δια μέσου στενωμένων πυέλων. O de Rives μελέτησε προσεκτικά τον ενδομήτριο διαστολέα του Τarnier και διαπίστωσε ότι εμφάνιζε σοβαρές κατασκευαστικές αδυναμίες, συγκεκριμένα το ελαστικό μπαλόνι που χρησιμοποιείτο ήταν μικρό και ευπίεστο, ενώ δεν είχε το κατάλληλο σχήμα για να προκαλέσει τη σταδιακή διαστολή του τραχηλικού στομίου. O de Rives, αφού πειραματίστηκε με αρκετά μοντέλα, κατέληξε στην κατασκευή ενός κώνου με τελική περίμετρο 21cm, δηλαδή διαμέτρου περίπου 7cm. O κώνος αυτός ήταν κατασκευασμένος από ίνες μεταξιού που είχαν επικαλυφθεί με ελαστικό. O αδιάσταλτος κώνος του de Rives χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 25 Αυγούστου του 1887. Tα αποτελέσματα από τις 18 πρώτες περιπτώσεις εφαρμογής της μεθόδου δημοσιεύτηκαν στο Annales de GynŽcologie το 1888.(6)
Αρχικά περιγράφηκε ο τρόπος τοποθέτησης της συσκευής. O κώνος τοποθετείται κενός με ειδική λαβίδα σε μορφή πολυπάγρας (εικόνα 14) και στη συνέχεια γεμίζεται με νερό (εικόνα 15) και τοποθετείται βάρος για να ασκείται έλξη, η οποία θα προκαλέσει τη σταδιακή πρόοδο της διαστολής του τραχηλικού στομίου. Oι 18 πρώτες περιπτώσεις που περιλήφθηκαν στη δημοσίευση αφορούσαν 14 επίτοκες με στενωμένη πύελο που είχαν ένδειξη για πρόκληση τοκετού, δύο περιπτώσεις με αδράνεια μήτρας, μία με σοβαρή καρδιοπάθεια και τέλος μία περίπτωση νεκρού εμβρύου με προβολή του ώμου.
Στη συνέχεια, ο de Rives χρησιμοποίησε τη συσκευή του σε περιπτώσεις υδραμνίου αφού προηγουμένως προκάλεσε ρήξη των εμβρυϊκών υμένων, στις έγκυες με σοβαρή λευκωματουρία και υπέρταση για την πρόκληση διακοπής της κύησης, στις περιπτώσεις ανώμαλων προβολών που το θυλάκιο είχε ραγεί και δεν υπήρχε δυνατότητα εσωτερικού μετασχηματισμού, στην κατακράτηση του πλακούντα και τέλος στις μεγάλες αιμορραγίες που οφείλονταν σε προδρομικό πλακούντα. Θεωρούσε ότι το μπαλόνι, ιδιαίτερα στον προδρομικό πλακούντα, μπορούσε να δράσει όπως ο καλύτερος μητροκολπικός επιπωματισμός. O de Rives είχε περιγράψει αναλυτικά τις αντιδράσεις της επιτόκου, την ένταση των ωδίνων και το αίσθημα πόνου που προκαλούσε η διεξαγωγή του τοκετού με την εφαρμογή του αδιάσταλτου κώνου. Αναφορικά με το μηχανισμό δράσης του μπαλονιού, ο de Rives πίστευε ότι, εκτός από την άμεση μηχανική δράση πάνω στον τράχηλο και στο εσωτερικό του στόμιο, προκαλούσε συστολές στον πυθμένα της μήτρας, ενώ ενεργοποιούσε επίσης το μυϊκό σύστημα των ορθών κοιλιακών μυών.
O Camile Louis Antoine Champetier de Ribes γεννήθηκε στη Draveil της Γαλλίας στις 3 Ιουνίου του 1848 (εικόνα 16). Πήρε το πτυχίο της Ιατρικής στο Παρίσι και στη συνέχεια εκπαιδεύτηκε και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Μαιευτήριο του Παρισιού κοντά στον Tarnier, ως εσωτερικός βοηθός. Η δημοσίευση των αποτελεσμάτων από την επιτυχημένη εφαρμογή της συσκευής του το 1888, τον έκανε ευρύτερα γνωστό, και έτσι τον επόμενο χρόνο, το 1889, έγινε διευθυντής του Μαιευτηρίου της Tenon. Μετά από πετυχημένη σταδιοδρομία οκτώ ετών, το 1897 κλήθηκε να αναλάβει τη διεύθυνση του μαιευτικού τμήματος στο Νοσοκομείο Η™tel Dieu στο Παρίσι, όπου παρέμεινε διευθυντής μέχρι το 1911. Μετά την αποχώρησή του εγκαταστάθηκε στην οικογενειακή του κατοικία στο Bearn της Arganion. O Champetier de Rives απεβίωσε την 1η Απριλίου του 1935, σε ηλικία 86 ετών.

13.

Εικόνα 13. Ενδομήτριος διαστολέας του Tarnier (1862).

14. 15.

Εικόνα 14. Τοποθέτηση άδειου μητροευρυντήρα του de Rives μέσα στη μήτρα (An de Gynéc. 1888).
Εικόνα 15. O μητροευρυντήρας του de Rives μέσα στη μήτρα (An de Gynéc. 1888).

16. 17.

Εικόνα 16. Champetier de Rives (1848-1935).
Εικόνα 17. James Voorhees (1869-1929).

To εφεύρημα του de Rives σύντομα μεταφέρθηκε στις Η.Π.Α. Το 1897, ο πρώτος διευθυντής του Mαιευτηρίου Sloane στη Νέα Υόρκη, Δρ James W. McLane, το χρησιμοποιούσε σε πολλές περιπτώσεις. Στην πράξη όμως δεν αποδείχτηκε αρκετά ανθεκτικό, έσπαζε, και ο σωλήνας του δεν άντεχε στην ισχυρή έλξη. Επιπλέον, είχε υψηλό κόστος για την εποχή εκείνη, καθώς χρεωνόταν 1.5 δολάριο, και φυσικά έπρεπε να έρθει από το Παρίσι.
O ιατρός James Voorhees, που εργαζόταν ως εσωτερικός μαιευτήρας στο Μαιευτήριο Sloane, προσπάθησε να βελτιώσει το μπαλόνι του de Rives και τελικά πέτυχε ένα πολύ καλύτερο αποτέλεσμα, χρησιμοποιώντας ένα ισχυρό ύφασμα το οποίο επενδυόταν με παχύ στρώμα ελαστικού. Έτσι ο καινούργιος σάκος, όπως ονομάστηκε η νέα συσκευή, από πρακτική άποψη εμφάνιζε καλύτερα κλινικά αποτελέσματα, τα οποία συνδυάζονταν με το χαμηλό κόστος παραγωγής, 1 δολάριο τα τέσσερα τεμάχια. Την 1η Σεπτεμβρίου 1899 ο σάκος του Voorhees είχε δοκιμαστεί σε 72 από τις 2113 περιπτώσεις τοκετών του Μαιευτηρίου Sloane. Η εργασία του Voorhees, λόγω της μεγάλης επιτυχίας της, πήρε το βραβείο Stevens Triennial του Πανεπιστημίου Columbia και δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Medical Record,(7) στις 8 Σεπτεμβρίου του 1900.
Με την αγορά του σάκου δίνονταν γραπτές οδηγίες στους ιατρούς, και απαριθμούνταν οι ενδείξεις εφαρμογής του: 1. Για την πρόκληση ωδίνων όταν υπήρχε ρήξη των υμένων από πολύ καιρό, ιδιαίτερα είχε εφαρμογή στην ισχιακή προβολή. 2. Σε τοκετούς χωρίς ενάμνιο υγρό, στους οποίους η κατάσταση του εμβρύου ήταν κακή, όπως στην εμφάνιση μηκωνίου σε μεγάλη ποσότητα, στη βραδύτητα ή στην ανωμαλία των παλμών του εμβρύου και στην πρόπτωση της ομφαλίδος. 3. Στους παρατεταμένους τοκετούς. 4. Στους σκληρούς τραχήλους και γενικά σε τραχήλους που δε διαστέλλονταν εύκολα. 5. Σε υδράμνιο, όταν επιβαλλόταν η ρήξη των υμένων. 6. Σε δίδυμο κύηση, με ρήξη επίσης των υμένων. 7. Επί προβολής του ώμου, όταν ο μετασχηματισμός κατά Braxton - Hicks δεν μπορούσε να γίνει εύκολα. 8. Για την πρόκληση τοκετού: α) Όταν τα κηρία αποτύγχαναν και ιδιαίτερα όταν είχαν προκαλέσει ρήξη των υμένων, β) Σε λευκωματουρία, γ) Σε εστενωμένη πύελο για να βοηθηθεί η κάθοδος της κεφαλής, δ) Σε περίπτωση νεκρού εμβρύου, ε) Σε περιπτώσεις χρόνιας ενδοκαρδίτιδας. 9. Σε περιπτώσεις προδρομικού πλακούντα.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο κώνος του de Ribes αντικαταστάθηκε από τον σάκο του Voorhees όχι μόνο στις Η.Π.Α., αλλά και σε άλλες χώρες. O σάκος του Voorhees υπήρξε χρήσιμος βοηθός των Αμερικανών μαιευτήρων - γυναικολόγων για περισσότερα από σαράντα χρόνια, όπως αντίστοιχα ο αδιάσταλτος κώνος του de Rives βοήθησε τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους στην άσκηση του επαγγέλματός τους.
O James Ditmars Voorhees γεννήθηκε στις 21 Μαΐου του 1869, στο Morristown του New Jersey (εικόνα 17). Ήταν απόγονος Oλλανδών μεταναστών που είχαν εγκατασταθεί στο Long Island από το 1620. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Princeton, όπου πήρε το Β.Α. το 1890. Το 1893 πήρε το πτυχίο της Ιατρικής από το College of Physicians and Surgeons του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης. Η μετεκπαίδευσή του στη Μαιευτική έγινε αρχικά στο Νοσοκομείο Presbyterian για δύο χρόνια, μετά για ένα χρόνο στο Νοσοκομείο New York Founding και τέλος για τρεισήμισι χρόνια στο μαιευτικό τμήμα του Νοσοκομείου Sloane. Το 1897 έγινε instructor στη Μαιευτική του Πανεπιστημίου Columbia του College of Physicians and Surgeon. Μετά το τέλος της θητείας του ως επιμελητή και της ολοκλήρωσης της εκπαιδεύσεώς του, μπήκε από το 1901 στην ελεύθερη άσκηση της Μαιευτικής. Θεωρείτο ένας από τους πιο διακεκριμένους μαιευτήρες της Νέας Υόρκης, ο οποίος συνεργάστηκε με ιδιωτικά Μαιευτήρια, αλλά ακόμη εκτελούσε τοκετούς στα σπίτια ευυπόληπτων πολιτών της Νέας Υόρκης. Πέθανε στις 30 Ιουλίου του 1929, λίγα χρόνια μετά τη διακοπή της επαγγελματικής του δραστηριότητας, στη Santa Barbara της Καλιφόρνιας.
Εδώ και αρκετά χρόνια έχει εγκαταλειφθεί η χρήση των μητροευρυντήρων στη Μαιευτική. Αυτό οφείλεται στην ανακάλυψη και την κλινική αξιοποίηση των προσταγλανδινών και των συνθετικών τους παραγώγων, τα οποία εμφανίζουν περισσότερο ειδική δράση πάνω στον τράχηλο της μήτρας σε σχέση με άλλες φαρμακευτικές ουσίες. Στην Α' Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Α.Π.Θ., στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, σχετικά νωρίς, στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στην αρχή της δεκαετίας 1980, είχαμε την ευκαιρία σε πολλές περιπτώσεις να δοκιμάσουμε τα νέα προσταγλανδινικά σκευάσματα και να μελετήσουμε τις οδούς χορήγησής τους.
Την εποχή εκείνη, ο συνεργάτης μου, Τρύφωνας Τσαλίκης, σκέφθηκε να δοκιμάσει την τοπική ενδοτραχηλική εφαρμογή των προσταγλανδινών σε συνδυασμό με τη μηχανική δράση ενός διπλού καθετήρα Foley (εικόνα 18) που σχεδίασε. O καθετήρας αυτός είχε επιπλέον τη δυνατότητα να συγκρατήσει ανάμεσα στα μπαλόνια του, για μακρύτερο χρονικό διάστημα, τη γέλη που περιείχε τη δραστική ουσία, ώστε αυτή να δράσει καλύτερα στον τράχηλο. Το θέμα αυτό αποτέλεσε τη διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Εκτρώσεις 2ου τριμήνου μετά τη χρήση προσταγλανδίνης F2a και ειδικού τραχηλικού καθετήρα».(8) Τα κλινικά αποτελέσματα της μελέτης ήταν πολύ ενθαρρυντικά και γι' αυτό η μέθοδος καθιερώθηκε στην κλινική και εφαρμόστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου και την εμφάνιση ισχυρότερων προσταγλανδινικών σκευασμάτων η χρήση του διπλού μπαλονιού άρχισε να μη γίνεται απαραίτητη και τελικά σταμάτησε η εφαρμογή του.
Σήμερα, σε λίγες σχετικά περιπτώσεις, όταν οι προσταγλανδίνες αποτυγχάνουν, και χρειαζόμαστε μηχανικό μέσο, το μόνο διαθέσιμο είναι το μπαλόνι του καθετήρα Foley. Παρόλο που οι μητροευρυντήρες έχουν πάρει τη θέση τους στην ιστορία της Μαιευτικής, ίσως και σήμερα είναι χρήσιμη η βιομηχανική κατασκευή μητροευρυντήρων διαφόρων μεγεθών, από σύγχρονα υλικά και με την εφαρμογή των ανατομικών κριτηρίων του τραχήλου της μήτρας. Έτσι θα αντικατασταθεί η περιστασιακή εφαρμογή του καθετήρα Foley, που σε πολλές περιπτώσεις αποδεικνύεται ακατάλληλος.
Για την τελική αποτίμηση του έργου αυτών των επιστημόνων, οι οποίοι αφοσιώθηκαν στην ανακάλυψη και την πρακτική εφαρμογή των ελαστικών μητροευρυντήρων, μπορεί η αρχική τιμή της ανακάλυψης να ανήκει στον Βιεννέζο καθηγητή Carl Brawn. Η πρόταση όμως της Παρισινής Σχολής, που διατυπώθηκε από τον Γάλλο καθηγητή Τarnier, βρήκε συνέχεια με την ποιοτική και ανατομική αναβάθμιση των μητροευρυντήρων από τον Γάλλο de Rives και τον Αμερικανό Voorhees, και έτσι αποτέλεσε μια ολοκληρωμένη πρόταση, με αποτέλεσμα την ευρεία και ικανοποιητική εφαρμογή της μεθόδου με θετικά θεραπευτικά αποτελέσματα για τις επίτοκες για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στα δύσκολα χρόνια της Μαιευτικής. Το πολύπλευρο έργο του Tarnier στη Μαιευτική δίκαια τιμήθηκε με την ανέγερση μνημείου στη γωνία της λεωφόρου De l'Observatoire και της οδού D'Assas στο Παρίσι (εικόνα 19), όπου βρισκόταν το κτίριο που δίδαξε τα τελευταία πανεπιστημιακά του χρόνια και ονομάστηκε προς τιμή του Κλινική Τarnier.

18.

Εικόνα 18. Διπλός καθετήρας Foley για ενδοτραχηλική τοποθέτηση προσταγλανδινών.

19.

Εικόνα 19. Μνημείο του Tarnier στο Παρίσι.

Summary
Mantalenakis SI.
Metreurynters. Old obstetrical devices.
Hellen Obstet Gynecol 15(2): 69-77 2003

Since the ancient times, the physicians tried to dilate the cervix mechanically in different therapeutic approaches, especially during pregnancy. The primitive medical instruments were made by cooper, bronze and later on by iron and steel. For the same purposes animal bladders were used and impregnated cloths. In contemporary medicine HegarΥs dilators had an extensive use from 1881 up to day. Besides that, other types of cervical dilators were introduced. Among them the dilators of Sims, Buch, Schulze and Pichevin. At the end of pregnancy, the use of BossiΥs and FrommerΥs dilators were more appropriate. The discovery of rubber added new devices to confront the difficult and obstructed delivery, as well as other pathological conditions during pregnancy at the end, such as uterine inertia and placenta praevia.
Even during the end of 19th century the surgical intervention during pregnancy was a difficult decision, which may endangered the life of pregnant women. The obstetricians preferred as safest, for this era, the obstetrical operations and the development of rubber metreurynters has been proved quite helpful. The first rubber balloon was introduced by the Viennese professor Carl Braun in 1851 and the second by the French obstetrician ƒtienne Stephane Tarnier in 1862. But Chapentier de Rives working under Tarnier at Maternity of Paris developed a cone shape balloon made by rubber and silk material. This metreurynter was proved more effective and in 1888 published the first 18 successful cases. Most of women referred to this study, suffered retracted pelvis and inertia of uterus. The de Rives cone was proved effective and the method was spread among physicians. Camile Louis Antoine Champetier de Ribes was born in Draveil, France, June 3, 1848. He obtained is medical degree from the Univarsity of Paris.He worked and made his thesis under Tarnier. He first appointed as director at the Maternity of Tenon and then in 1897 he assumed the direction of the Obstetrical Department at the Hospital H™tel Dieu of Paris, until 1911. He died in 1 of April 1936, at the age of 86.
The device of de Rives was soon transferred in New York. Dr. James W. McLane, Director of the Sloane Maternity in New York, was one of the first users. In his department, Dr. James Voorhees was working as a residence. He tried to improve the de Rives metreurynter. The sack of Voorhees was soon presented and was soon was proved more effective and less expensive. The use of this metroeurynter was extended in the United States and in other countries.
Dr. James Ditmars Voorhees was born in May 21, 1869, at Morris Town, in New Jersey. He graduated from the University of Penceton in 1890 (B.A.) and got his Medical Degree at the College of Physician and Surgeons at the University of Columbia, New York. After the end of his training as a resident at the Sloane Maternity Hospital, he entered the free medicine in New York. He was one of the most prominent obstetricians in New York. He died in July 30, 1929, a few years after his retirement.
Since several years, the use of metreurynters was abandoned, due to the appearance of the new effective drugs, the prostaglandins. In the 1st Dept of Obstetrics & Gynecology of the Aristotle University of Thessaloniki, at the Hippocration Hospital, at the end of seventies and during eighties, we had the opportunity to make trials with different new drugs of prostaglandins and we studied the effect and the way of administration. My colleague, Dr. T. Tsalikis, used a double Foley catheter, in order to administer prostaglandin F2a, locally into the cervical canal. The application was proved useful and the method has been applied for several years.
Today metreurynters have their own place in the history of Obstetrics, however, the development of these devices was proved helpful during the classic days of art of Obstetrics. We believe that the initial intrauterine balloon of Tarnier, was the beginning of the metreurynters development.

ΒΙΒΛΙOΓΡΑΦΙΑ
1. Μανταλενάκης ΣΙ. Alfred Hegar (1830-1914). Ελληνική Μαιευτική & Γυναικολογία 1997; 9:17-20.
2. Καλλιοντζής Ε. Εγχειρητική. Τόμος 4ος (Γυναικολογία), Εκδ Ν. Τζάκας. Τυπ. Εστίας. Εν Αθήναις 1904:52-57.
3. Λογοθετόπουλος Κ. Γυναικολογία. Τόμος 1. Halle Buchdruckerei Des Waisenhauses 1928:144-145.
4. Λούρος ΚΝ. Μαιευτική. 2η Εκδ, Τυπ. ΠΓ Μακρής & Σια. Εν Αθήναις 1925:780-783, 791-792.
5. Μανταλενάκης ΣΙ. Étienne Stephane Tarnier (1828-1897). Ελληνική Μαιευτική & Γυναικολογία 1998; 10:17-19.
6. Champetier de Rives CLA. De l' accouchement provoqué. Dilatation du canal génital a l aide de ballons introduit dans la cavité utérine pendant la grossesse. Ann de Gynéc 1888; 30:401-438.
7. Voorhees JD. Dilatation of the cervix by means of a modified Champetier de Rives balloon. M Rec 1900; 58:561-566.
8. Mανταλενάκης ΣΙ. Σύνοψη Μαιευτικής και Γυναικολογίας. Εκδ Γ. Παρισιάνου, Αθήνα 1985:293.

ΗΟΜΕPAGE

<<< Προηγούμενη σελίδα