Η ψυχολογία της αντισύλληψης

 

Θ. Ταντανάσης

Β΄ Μαιευτική-Γυναικολογική
Κλινική Α.Π.Θ.
Νοσοκομείο ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ
Αλληλογραφία:
Βασ.Όλγας 10
54640 Θεσσαλονίκη
Τηλ-Fax: 2310-829786
e-mail: theotant@spark.net.gr
Κατατέθηκε: 30/01/04
Εγκρίθηκε: 23/02/04

 

Περίληψη
Ό όρος "ψυχολογία της αντισύλληψης" περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες ενός ατόμου που έχουν σχέση με την αντισύλληψη, δηλαδή με την αποφυγή της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και με τον έλεγχο της γονιμότητας.
Η συμπεριφορά ως προς την αντισύλληψη είτε αφορά ένα άτομο είτε αφορά κοινωνικές ομάδες είναι η συνισταμένη πολλών παραγόντων. Σημαντικό ρόλο κατέχει ο χαρακτήρας του ατόμου και το κοινωνικό περιβάλλον.

Όροι ευρετηρίου: Αντισύλληψη, σεξουαλικότητα, διαπαιδαγώγηση-πληροφόρηση.

Ο όρος "ψυχολογία της αντισύλληψης" περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες ενός ατόμου που έχουν σχέση με την αντισύλληψη, δηλαδή με την αποφυγή της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και με τον έλεγχο της γονιμότητας.
Η συμπεριφορά ως προς την αντισύλληψη είτε αφορά ένα άτομο είτε αφορά κοινωνικές ομάδες αποτελεί τη συνισταμένη πολλών παραγόντων και επιδράσεων. Αναμφισβήτητα σημαντικό ρόλο κατέχει ο χαρακτήρας του ατόμου, όπως επίσης και το κοινωνικό περιβάλλον.(1) Η "αντισυλληπτική" συμπεριφορά των ανθρώπων σε χώρες με διαφορετικά κοινωνικά-οικονομικά συστήματα, αλλά και με διαφορετικές πολιτιστικές συνθήκες μπορεί να είναι διαφορετική.(1) Αν και η απόφαση για την αποδοχή ή μη μιας αντισυλληπτικής μεθόδου θα βασιζόταν στο κριτήριο "όφελος ή κίνδυνος", στην πραγματικότητα κυρίως μη ιατρικά δεδομένα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην απόφαση αυτή.(1)
Στη συνέχεια παρουσιάζονται επιγραμματικά αναφορές σημαντικών ερευνητών που συμβάλλουν στη δημιουργία μιας σφαιρικής εικόνας για το υπό παρουσίαση θέμα.
* Υπάρχει μια στατιστικά τεκμηριωμένη συσχέτιση ανάμεσα στην επιλογή μιας συγκεκριμένης αντισυλληπτικής μεθόδου και στο πως βιώνει κανείς την ίδια του τη σεξουαλικότητα. Εάν το άτομο έχει θετική εικόνα για τη σεξουαλικότητά του, τείνει να επιλέγει μια πιο σίγουρη αντισυλληπτική μέθοδο. Όσο πιο αρνητική είναι η εικόνα αυτή, τόσο πιο συχνά χρησιμοποιούνται μη ασφαλείς αντισυλληπτικές μέθοδοι, όπως η διακεκομμένη συνουσία. Άρα σεξουαλική συμπεριφορά και αντισυλληπτική συμπεριφορά είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.(2)


* Η σεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο μέρος της προσωπικότητας του ανθρώπου. Η αποδοχή ή η απόρριψη της σεξουαλικότητας την καθιστά "ταμπού". Γεγονός που αντανακλά και στην αντισύλληψη, καθώς αυτή σχετίζεται άμεσα μαζί της.(3)
* Ασφαλής αντισύλληψη και απελευθέρωση της γυναίκας είναι δύο έννοιες που συμβαδίζουν και αλληλοσυμπληρώνονται.(4)
* Το αντισυλληπτικό δισκίο συνέβαλε τα μέγιστα στο να διακριθεί η σεξουαλικότητα από τη γονιμότητα.(5)
* Το θέμα της αντισύλληψης, δηλαδή της αποφυγής μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, προβληματίζει το ζευγάρι και επιβαρύνει την ίδια τη σχέση. Το πώς θα αντεπεξέλθει το ζευγάρι σε αυτό το πρόβλημα εξαρτάται άμεσα και από τη μέθοδο αντισύλληψης που θα ακολουθήσει, αλλά και από τους χαρακτήρες των μελών.(6)
* Το πώς βιώνεται ο ανδρικός ή ο γυναικείος ρόλος στη σχέση έχει επίσης σημασία, π.χ. ο άνδρας αδιαφορεί και μεταθέτει το πρόβλημα της αντισύλληψης στη γυναίκα: "είναι δική της δουλειά".(7)
Το όλο θέμα της αντισύλληψης έχει άμεση σχέση με τη συνειδητοποίηση. Το να συνειδητοποιήσει κανείς όλες τις πτυχές του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για να σκεφθεί πώς θα πάρει τα μέτρα του, πώς δηλαδή θα ενεργήσει προληπτικά. Πρόληψη σημαίνει πληροφόρηση και αντισύλληψη.(10-12)
Κι εδώ γεννάται το ερώτημα, πώς στη σημερινή "πολυπληροφορική" εποχή είναι δυνατό να είναι κανείς ανεπαρκώς πληροφορημένος, και να μη χρησιμοποιεί μια ασφαλή αντισυλληπτική μέθοδο; Και σε αυτό το θέμα θα σταθούμε και πάλι στην άποψη των σεξολόγων, που λέει ότι: η επιλογή μιας αντισυλληπτικής μεθόδου έχει σχέση με την ίδια τη σεξουαλικότητα.(13-15)
Όσο λιγότερο ταμπού θεωρείται το θέμα της σεξουαλικότητας, όσο περισσότερη ανοικτή πληροφόρηση, γνώση και εξοικείωση έχει κανείς σε θέματα σεξουαλικότητας, όσο πιο θετικά δέχεται κανείς την ίδια του τη σεξουαλικότητα, τόσο πιο σίγουρη αντισυλληπτική μέθοδο θα ακολουθήσει. Το αντίθετο παρουσιάζεται στην περίπτωση κατά την οποία η σεξουαλικότητα είναι ταμπού, δεν συζητείται ή υπάρχουν διάφορες αναστολές και ενδεχομένως μια αρνητική εικόνα για την ίδια τη σεξουαλικότητα. Αυτές είναι και οι περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται τα λιγότερο ασφαλή αντισυλληπτικά μέσα, γιατί υπάρχει ανεπαρκής πληροφόρηση, άγνοια ή αναστολές (π.χ. του στυλ "ντρέπομαι να ρωτήσω", "αυτό δεν το συζητώ" κ.λπ.).(16-19)
Ολοκληρώνοντας, παρατίθενται οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους μια γυναίκα αποφεύγει την αντισύλληψη: ελλιπής σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και πληροφόρηση, ταμπού και προκαταλήψεις, φόβος παρενεργειών από την αντισύλληψη, φόβος έναντι της σεξουαλικής χειραφέτησης και της ανάληψης ευθύνης που απορρέει από τη χειραφέτηση (εδώ ας μην ξεχνάμε την κατανομή "ρόλων" που απορρέει από το κοινωνικό πλαίσιο). Η σίγουρη αντισύλληψη συνέβαλε στην ισότητα των δύο φύλων, απαλλάσσοντας τη γυναίκα από το άγχος της ανεπιθύμητης σύλληψης.(20-25)
Χαρακτηριστικό πρόβλημα της εποχής μας αποτελεί όχι η έλλειψη πληροφόρησης, γιατί "βομβαρδιζόμαστε" από κάθε είδους πληροφορίες, αλλά το πώς θα φθάσουν αυτές στο άτομο-αποδέκτη, για να μπορέσει να τις ταξινομήσει και να τις εφαρμόσει. Έχουμε, λοιπόν, σήμερα πρόβλημα ως προς την παροχή των πληροφοριών, ως προς τον τρόπο πληροφόρησης, ελλιπής ή διαστρεβλωμένος. Γιατί σαφώς με αυτό τον τρόπο επηρεάζεται το κοινωνικό γίγνεσθαι.(26-30) Και εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος του ιατρού ως καταλύτη για να προσφέρει και να συμβάλει σε αυτό που έχει ο καθένας μας ως στόχο: στην καλύτερη ποιότητα ζωής.

Summary
Tantanasis Th.
Psychologic dimension of contraception.
Hellen Obstet Gynecol 16(2):270-273, 2004

The term "psychologic dimension" implies that all kind of actions and conduct related to the topic of contraception are herein included.
The contraceptive conduct whether it refers to one single person or either to social groups is dependant upon many various factors exogenic and ednogenic as well. Along with the individual character of a person an also very important role with regard to contraception plays the impact exerted by the environment and particular by the society.

Key words: contraception, sexuality, education, information.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Hammerstein J. Familienplanung darf nicht nach dem Cafeteria-Prinzip erfolgen Gyne 1985; 8:262-264.
2. Poettgen H. Kontrazeptives und sexuelles Verhalten sind unlosbar ineinander verzahnt Gyne 1985; 2:25-30.
3. Frohlich H. Sexualitat im Alter. Sexualmedizin 1996; 12:334-339.
4. Frick-Bruder V. Psychologie der Empfangnis-verhutung. Gyne 1985; 8:260.
5. Pfeiffer A. Die Pille fur den Mann Sexualmedizin 1998; 6:163.
6. Nijs D. Lust und Last der (oralen) Kontrazeption Gyne 1985; 7:229-232.
7. Pott E. Sexualaufklarung als offentliche Aufgabe. Korasion 1998; 3:36-37.
8. Krohn W, Sydow A. Zur Kondomakzeptanz bei Jugentlichen. Sexualmedizin 1992; 6:339-345.
9. Mall-Haefeli M. Auswirkungen der Kontrazeption und des Schwangerschaftsabbruches auf das Sexualverhalten. Praktische Sexualmedizin 1981; 157-170.
10. Ταντανάσης Θ. Η γνώση είναι δύναμη. Β΄ Έκδοση, Ελληνικά Γράμματα 1999.
11. Κρεατσάς Γ. Σεξουαλική αγωγή και οι σχέσεις των δύο φύλων. Ελληνικά Γράμματα 2003.
12. Differences in sexual risκ behaviors between college student with same-sex and opposite sex experience. Results for a national survey. Eisenberg U. Archives of Sexual Behavior 2001; 30(6):575-589.
13. Ταντανάσης Θ. Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή της. Εφηβ Γυναικολ Αναπ Εμμηνόπαυση 1997; 9:111-115.
14. Νέγκη Α. Επτά μικροί μύθοι για τα αντισυλληπτικό. Κόσμος του Επενδυτή, 48, 4 Απριλίου 2004.
15. Focus, 44: 33-40, 30 Oct 1995.
16. Σαλάκος Ν, Δεληγεώργογλου Ε, Χριστοδουλάκης Γ. Αντισύλληψη σε γυναίκες άνω των 35 ετών. Θέματα Μαιευτ-Γυναικολογίας 2001; 4:322-328.
17. Κουκλάκη Δ. Ριψοκίνδυνοι στο σεξ οι νέοι. ΤΑ ΝΕΑ, 17, 9 Απριλίου 2004.
18. Apter D. Jugendsexualitat. Korasion 2004; 1:1-4.
19. Ψάλτη Ν. Καλύτερο SEX. Πρακτική βιλιοθήκη του VITA, 2004; 136-152.
20. Ψάλτη Ν. Το βιβλίο του SEX. Πρακτική βιβλιοθήκη του VITA, 2004; 29-38.
21. Ελληνικό Σεξολογικό Ινστιτούτο. 501 ερωτήσεις για το σεξ., 1996; 148-451.
22. Καρατζαφέρη Β. Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Salve, 2004; 132-135.
23. Βελώνη Ρ. Γονιμότητα εντός ορίων. Salve, 2004; 38-42.
24. Schaefer C. Haben hoher dosierte "Pillen" auch heute noch ihre Berechtigung? Gyne 2000; 1:18-19.
25. Feldmann H. Mikropille "leios" macht keinen dicken Kopf. Gyne 2002; 3:61-63.
26. Mueck A. Million Women Study. Die Ergebnisse durfen nicht uberbewertet werden. Gyne 2003; 9:152-161.
27. Fedmann H. Mikropille Leios macht nicht dick. Gyne 2002; 5:115-116+.
28. Schaefer C. Teenager und schwanger? Korasion 2001; 3:35-37.
29. Furedi A. Die Folgen der Pillenangst. Sexualmedizin 1997; 4:102-103.
30. Frohlich H. Ein Pladoyer fur Sexualberatung Sexualmedizin 1997; 11:291.

 

 

HOMEPAGE


<<< Προηγούμενη σελίδα