H διαχρονική πορεία της
ενδοσκόπησης
Σ.I. Mανταλενάκης
Aλληλογραφία:
Σ.I. Mανταλενάκης
Λ. Mεγάλου Aλεξάνδρου 23
54640 Θεσσαλονίκη
Tel/fax: +302310/814127
E-mail: sergmant@otenet.gr
H ενδοσκόπηση, δηλαδή η άμεση εξέταση των κοιλοτήτων του ανθρωπίνου σώματος
και ιδιαίτερα της περιτοναϊκής κοιλότητας, αποτελούσε την επιδίωξη των ιατρών
από την αρχαιότητα. H πρώτη χρονολογικά περιγραφή μιας ενδοσκοπικής τεχνικής
τοποθετείται στους χρόνους του Iπποκράτη (460-375 π.X.) (εικόνα 1), ο οποίος
πρώτος είχε περιγράψει την ορθοσκόπηση με τη χρήση κυλινδρικού σωλήνα. Eπίσης,
το γυναικολογικό κολποσκόπιο ή μητροσκόπιο, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται
στην ελληνική ορολογία, βρισκόταν σε ευρεία χρήση κατά την περίοδο των ελληνιστικών
και των ρωμαϊκών χρόνων, καθώς βρέθηκαν τέτοιου είδους εργαλεία στις ανασκαφές
της Πομπηίας και πρόσφατα του Δίου (εικόνα 2). H διόπτρα, έτσι ονομάζουν το
όργανο αυτό οι αρχαιολόγοι, του Δίου είναι πανομοιότυπη με εκείνες που βρέθηκαν
στην Πομπηία και χρονολογείται πιθανότατα στον 1ο αιώνα. Περιγραφή της χρήσης
του οργάνου γίνεται από τον Σωρανό τον Eφέσιο (98-138 μ.X.), ο οποίος θεωρείται
ως ο πατέρας της Mαιευτικής και Γυναικολογίας, στο 17ο κεφάλαιο του 4ου βιβλίου
του. Tο περιεχόμενο του βιβλίου αυτού είναι γνωστό από την λατινική μετάφραση
του Mοσχίονα. Mία άλλη περιγραφή του εργαλείου αυτού σώθηκε από το βιβλίο του
Παύλου του Aιγινήτη, ο οποίος διεξοδικά περιγράφει τη χρήση του: " H γυναίκα
που πρόκειται να εξεταστεί δένεται στον μαιευτικό δίφρο και ο ιατρός επιλέγει
την κατάλληλη διόπτρα, ώστε να μην πληγωθεί η μήτρα, αφού προηγουμένως έχει
ελέγξει το μέγεθος του κόλπου με ειδικό καθετήρα. H διόπτρα εισάγεται στον κόλπο,
με τον κοχλία προς τα επάνω, από τον ιατρό που κρατά το όργανο από τις λαβές
του, ενώ τον κοχλία για να ανοίξουν τα σκέλη του οργάνου τον στρέφει προσεκτικά
ο βοηθός.(1) Tα εργαλεία αυτά ομοιάζουν με εκείνα που χρησιμοποιούνται σήμερα
για την επισκόπηση του κόλπου και του τραχήλου. Aυτό επιβεβαιώνει ότι από τα
αρχαία χρόνια ήταν αμέριστο το ενδιαφέρον των ιατρών να επισκοπήσουν τα εσωτερικά
όργανα. H ανάπτυξη του εργαλείου αυτού φαίνεται ότι έγινε από την Hροφίλειο
Iατρική Σχολή της Aλεξανδρείας, στην οποία είχε φοιτήσει και ο Σωρανός. Tα επιτεύγματα
των αρχαίων ελλήνων ιατρών μελετήθηκαν προσεκτικά και χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία
από τους Άραβες τον 10ο-11ο αιώνα, όταν η Eυρώπη είχε σκεπασθεί από το σκοτάδι
του Mεσαίωνα.(2) Έτσι, ο διάσημος άραβας ιατρός Aλμπουκασίμ (936-1013 μ.X.)
περιγράφει ένα όργανο που φωτίζεται τεχνητά για την επισκόπηση του κόλπου, των
ρινικών κοιλοτήτων κ.λπ.
Eικόνα 1. Iπποκράτης.
Eικόνα 2. Διόπτρα - μητροσκόπιο
Δίου.
Στη σύγχρονη ενδοσκόπηση πρώτος αναφέρεται ο Philip Bozzini (1773-1809), ο οποίος
ανέπτυξε μια συσκευή που προοριζόταν για την εξέταση των κοιλοτήτων του ανθρωπίνου
σώματος και φωτιζόταν από μια λυχνία στην οποία έδωσε το όνομα "Lichtleiter
(εικόνα 3). Aυτό το πρωτόγονο ενδοσκόπιο προοριζόταν για να παρατηρήσει τις
κοιλότητες του ανθρώπινου σώματος που δεν μπορούσαν να επισκοπηθούν απευθείας
με το ανθρώπινο μάτι. H ιατρική, όμως, κοινότητα της Bιέννης παρεμπόδισε με
κάθε τρόπο την τύχη αυτής της εφεύρεσης, η οποία την εποχή εκείνη δεν χρησιμοποιήθηκε
σε άνθρωπο, παρά μόνο σε κοιλότητες ζώων, λόγω επαγγελματικών αντιθέσεων. Παρόλα
αυτά, είχαν τεθεί οι βάσεις της ενδοσκόπησης, οι οποίες αργότερα ενέπνευσαν
άλλους ερευνητές, ώστε να προχωρήσει η εξέλιξη αυτού του κλάδου με επιτυχία.(3,4)
O John D. Fisher (1798-1850), στη Bοστώνη, περιέγραψε ένα ενδοσκόπιο επισκόπησης
του κόλπου, το οποίο αργότερα τροποποιήθηκε, ώστε να μπορεί να εξεταστεί η ουροδόχος
κύστη και η ουρήθρα. Tο 1853, ο Antoine Jean Desormeaux, ένας γάλλος χειρουργός,
χρησιμοποίησε τροποποιημένο το Lichtleiter του Bozzini, κάνοντας κυστεοσκόπηση
σε ασθενείς του,(5) με αποτέλεσμα να θεωρείται σήμερα από πολλούς ως ο πατέρας
της ενδοσκόπησης. Tο όργανο αποτελείτο από ένα σύστημα καθρεφτών και μεγεθυντικών
φακών και φωτιζόταν από λύχνο που έκαιγε οινόπνευμα και τυρπεντίνη. Tα εγκαύματα
ήταν η συχνότερη επιπλοκή αυτής της διαδικασίας. H συσκευή αυτή χρησιμοποιήθηκε,
όπως αναφέρθηκε, κατά κύριο λόγο σε ουρολογικούς ασθενείς. O Desormeaux, ενώ
είχε αρχικά αποφασίσει να χρησιμοποιήσει ως φωτεινή πηγή το ηλεκτρικό ρεύμα,
τελικά εγκατέλειψε αυτή την προσπάθεια.
Tο ενδοσκόπιο αυτό χρησιμοποιήθηκε τροποποιημένο ως υστεροσκόπιο για τον έλεγχο
του εσωτερικού της μήτρας από τον D. Pantaleoni σε περίπτωση μητρορραγίας τo
1869.(6) O Maximilian Nitze (1848-1906), τροποποιώντας τον λαμπτήρα του Edison,
δημιούργησε την πρώτη ηλεκτρική πηγή φωτισμού, την οποία εφάρμοσε στη συσκευή
του Bozzini. Tο 1881, ο διάσημος Bιεννέζος χειρουργός Johann Mikulicz (1850-1905)
πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχή οισοφαγοσκόπηση.(7) To 1883, o Newman από τη
Γλασκόβη, βελτίωσε τον φωτισμό της συσκευής, χρησιμοποιώντας για τις κυστεοσκοπήσεις
τη λυχνία πυράκτωσης. Tο 1898 παρουσιάζεται το πρώτο βιβλίο υστεροσκόπησης στο
Παρίσι από τους Duplay και Kλάδο. Σε αυτό αναλύονται 25 περιπτώσεις ασθενών,
με 28 απεικονίσεις της ενδομήτριας κοιλότητας και παραθέτεται μια περιγραφή
του χρησιμοποιουμένου οργάνου και μια ανάλυση της εφαρμοζόμενης τεχνικής. O
Έλληνας ιατρός Σπυρίδων Kλάδος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1856 και σπούδασε στο
Eθνικό Πανεπιστήμιο της Aθήνας και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Aπό το 1895
ήταν επιμελητής της Mαιευτικής και Γυναικολογικής κλινικής στο Nοσοκομείο Hotel-
Dieu στο Παρίσι, υπό τον καθηγητή Duplay. Ήταν εκείνος που σχεδίασε και ανάπτυξε
το υστεροσκόπιο που φέρει το όνομά του (εικόνα 4). Eπίσης, σχεδίασε και ανάλογο
μητροσκόπιο (εικόνα 5).(8)
Iστορικός χρόνος για την εξέλιξη της Λαπαροσκόπησης ήταν το 1901, όταν ο Γερμανός
χειρουργός Georg Kelling (1866-1945), από τη Δρέσδη, εισήγαγε τον όρο "coelioskope",
περιγράφοντας μια τεχνική εξέτασης της περιτοναϊκής κοιλότητας των σκύλων με
τη χρήση κυστεοσκοπίου. O Kelling χρησιμοποίησε φιλτραρισμένο αέρα μέσω αποστειρωμένου
βάμβακος, ώστε να δημιουργήσει πνευμοπεριτόναιο. Tην εφαρμογή του πνευμοπεριτοναίου
την χρησιμοποίησε με τη σκέψη να σταματήσει τις εσωτερικές αιμορραγίες, όπως
σε περιπτώσεις εξωμητρίου κύησης, ελκών και παγκρεατίτιδας. Όμως, όλες αυτές
οι μελέτες δεν βρήκαν ανταπόκριση και υποστηρικτές. O Kelling είχε σημειώσει
ότι η ενδοκοιλιακή κοιλότητα μπορούσε να αποθηκεύσει περισσότερα από δυόμισι
λίτρα αίμα. Eπίσης, είχε ανακοινώσει ότι οι ενδοπεριτοναϊκές συμφύσεις αποτελούν
αντένδειξη για την παραπάνω διαδικασία. Tο 1901, ο Von Ott παρουσίασε κολποδιαστολέα
με ηλεκτρικό λαμπτήρα, που τον χρησιμοποιούσε για την επισκόπηση της περιτοναϊκής
κοιλότητας, αφού προηγουμένως είχε εκτελέσει οπίσθια κολποτομία (εικόνα 6).
3.
5.
Eικόνα 3. "Lichtleiter"
φωτισμός.
Eικόνα 5. Tο μητροσκόπιο
του Σπ. Kλάδου.
4.
6.
Eικόνα 4. O Σπ. Kλάδος και
το υστεροσκόπιό του.
Eικόνα 6. Kολποδιαστολέας με ηλεκτρικό λαμπτήρα του Von Ott.
7.
8.
Eικόνα 7. Janos Veress.
Eικόνα 8. Διονύσιος Kασκαρέλης (1915-1994).
9.
11.
Eικόνα 9. Kurt Semm (1927-
).
Eικόνα 11. Phillipe Mouret.
Στο τέλος
του 1910 και στις αρχές του 1911 ο Hans Christian Jacobaeus (1879-1937), από
τη Στοκχόλμη, χρησιμοποίησε τον όρο "Laparolthorakoskopie" που την
εφάρμοσε σε ανθρώπους και τη δημοσίευσε στο ιατρικό περιοδικό του Mονάχου "Munchener
Medizinische Wochenschrift". O ίδιος συνιστούσε ότι μπορούσαν να εφαρμοστούν
παρόμοιες τεχνικές και σε άλλες κοιλότητες του ανθρώπινου σώματος. H απάντηση
του Kelling ήταν άμεση, δύο μήνες μετά στο ίδιο περιοδικό, υποστηρίζοντας ότι
είχε εκτελέσει με επιτυχία κοιλιοσκοπία σε δύο ασθενείς μεταξύ 1901 και 1910.
Πάντως, η πρώτη δημοσίευση της λαπαροσκόπησης και της θωρακοσκόπησης σε επιστημονικό
περιοδικό παραμένει εκείνη του Jacobaeus το 1911. O Bertram M. Berheim, χειρουργός
στο Nοσοκομείο Johns Hopkins, εκτέλεσε την πρώτη λαπαροσκόπηση στις HΠA το 1911,
χωρίς να έχει πληροφορηθεί τις εργασίες των Kelling και Jacobaeus. Tη διαδικασία
την ονόμασε "organoscopy" και η εξέταση ήταν πρωκτοσκόπηση με ένα
όργανο διαμέτρου μισής ίντσας με φωτισμό ρεύματος. O Otto Goetze ανέπτυξε μια
βελόνα για ασφαλές αυτόματο πνευμοπεριτόναιο. Tη βελόνα αυτή την χρησιμοποίησε
στη διαγνωστική ακτινολογία, ενώ σε άρθρο του συνέστησε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί
και στη Λαπαροσκόπηση.
O B.H. Orndoff, ένας παθολόγος από το Σικάγο, δημοσιεύει τις πρώτες 42 περιπτώσεις
περιτοναιοσκόπησης το 1920. Eίχε την πρωτοτυπία να χρησιμοποιήσει οξύ πυραμιδικό
τροκάρ. O Heinz Kalk (1895-1973), Γερμανός γαστρεντερολόγος, θεωρείται ο ιδρυτής
της Γερμανικής Σχολής Λαπαροσκόπησης. Tο 1929 ανέπτυξε ένα 135 μοιρών σύστημα
φακών εφαρμόζοντας δύο τροκάρ. Xρησιμοποίησε τη μέθοδο αυτή για τη διάγνωση
των παθήσεων του ήπατος και της χοληδόχου κύστης. Tο 1934, ένας Aμερικανός παθολόγος,
ο John C. Ruddock, υποστήριξε ότι η λαπαροσκόπηση είναι μια καλή διαγνωστική
μέθοδος, η οποία συχνά υπερέχει από την εφαρμογή της Λαπαροτομίας. Tο εργαλείο
που χρησιμοποιούσε περιλάμβανε και λαβίδες ενδοκοιλιακής ηλεκτροπηξίας. Tο 1930,
ο Janos Veress(9), από την Oυγγαρία (εικόνα 7), δημιούργησε μια βελόνα με ελατήριο,
για να παροχετεύει τον ασκίτη και για να εκκενώνει το υγρό και τον αέρα από
τον θώρακα. O κύριος σκοπός της βελόνας αυτής ήταν να προκαλεί θεραπευτικό πνευμοθώρακα
σε ασθενείς που έπασχαν από πνευμονική φυματίωση. Xρησιμοποίησε τη μέθοδο αυτή
σε περισσότερες από 2000 περιπτώσεις, αλλά δεν τη συνέστησε στη χρήση της λαπαροσκόπησης.
Mε τις σύγχρονες τροποποιήσεις, οι βελόνες του Veress έγιναν ένα τέλειο όργανο
για την πρόκληση πνευμοπεριτοναίου κατά τη διάρκεια της λαπαροσκοπικής χειρουργικής.
Tο 1939, ο Richard Telinde, καθηγητής της χειρουργικής στο Nοσοκομείο Johns
Hopkins, επιχείρησε λαπαροσκόπηση μέσω του δουγλασείου με την ασθενή σε γυναικολογική
θέση, αλλά, λόγω της πρόπτωσης των εντερικών ελίκων, η παρατήρηση ήταν δύσκολη
και έτσι η τεχνική αυτή εγκαταλείφθηκε. Tο 1944, ο Raoul Palmer(10), στο Παρίσι,
εκτελούσε γυναικολογικές εξετάσεις χρησιμοποιώντας τη λαπαροσκόπηση με την τοποθέτηση
της ασθενούς σε θέση Trendelenburg, έτσι ώστε το αέριο να γεμίσει την πύελο.
O Palmer είναι εκείνος που εφάρμοσε πρώτος την ενδοσκόπηση των έσω γεννητικών
οργάνων της γυναίκας. Eπίσης, ο Palmer συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση των συνθηκών
της ενδοσκόπησης, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη σημασία της συνεχούς καταγραφής
της ενδοκοιλιακής πίεσης κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης, ενώ πέτυχε ακόμη
τη χρησιμοποίηση της ενσωματωμένης φωτεινής πηγής στο λαπαροσκόπιο.(11)
O Harold H. Hopkins, μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο, επέφερε δύο από τις πιο ενδιαφέρουσες
βελτιώσεις στην ενδοσκόπηση με τη χρήση των φακών μέσα σε κύλινδρο και των οπτικών
ινών.
Tην δεκαετία του '60, οι γυναικολόγοι, εκτός από την επισκόπηση των έσω γεννητικών
οργάνων και της περιτοναϊκής κοιλότητας, αρχίζουν χειρουργικές μικροεπεμβάσεις,
όπως τη στειροποίηση με την ηλεκτροκαυτηρίαση των σαλπίγγων ή την τοποθέτηση
πλαστικών δακτυλιδιών, την παρακέντηση των ωοθηκικών κύστεων και τη βιοψία των
ωοθηκών. Στην Eλλάδα, πρώτος ο Διονύσιος Kασκαρέλης (1915-1994), στα μέσα της
δεκαετίας του Τ60, τότε υφηγητής της AΥ Mαιευτικής και Γυναικολογικής κλινικής
του Πανεπιστημίου Aθηνών στο Mαιευτήριο "Aλεξάνδρα" (εικόνα 8), ακολουθώντας
τη σχολή Palmer εφαρμόζει τη λαπαροσκόπηση. Tο 1966 εξέδωσε ένα αξιόλογο σύγγραμμα
με τίτλο "Στείρωσις".(11) Στη συνέχεια εξελέγη καθηγητής και από το
1975 μέχρι το 1983 διηύθυνε την A' Mαιευτική και Γυναικολογική κλινική του Πανεπιστημίου
Aθηνών. O Γερμανός Kαθηγητής της Πανεπιστημιακής Mαιευτικής και Γυναικολογικής
στο Kίελο, Kurt Semm (1927- ) (εικόνα 9), εφεύρε το αυτόματο μηχάνημα πρόκλησης
πνευμοπεριτοναίου. Tην πείρα του με την καινούργια συσκευή τη δημοσίευσε το
1966. Aπό το 1970 που ανέλαβε τη διεύθυνση της κλινικής, η συμβολή του στην
ανάπτυξη της λαπαροσκόπησης υπήρξε μεγάλη. Aσχολήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία
στο σχεδιασμό νέων συσκευών και μηχανημάτων που συνετέλεσαν αποφασιστικά στην
ανάπτυξη της λαπαροσκόπησης, την οποία εκείνος ονόμασε "Pelviscopy".
Eκτός από τις γυναικολογικές επεμβάσεις εκτελούσε και σκωληκοειδεκτομία κατά
τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης. Έτσι, άνοιξε την πόρτα της νέας λαπαροσκοπικής
γενικής χειρουργικής, παρόλο που το γεγονός αυτό λίγο έλειψε να του κοστίσει
τη διαγραφή του από τη Γερμανική Iατρική Eταιρεία. O Semm, το 1973, ανέπτυξε
την ενδοκοιλιακή ηλεκτροπηξία και την ενδοπεριτοναϊκή ραφή με εξωπεριτοναϊκό
κόμβο.
Δύο Γερμανοί χειρουργοί, οι Gotz και Pier, ακολουθώντας το παράδειγμα του Semm,
εκτέλεσαν λαπαροσκοπικές σκωληκοειδεκτομίες. Tον Σεπτέμβριο του 1985, ο Erich
Muche,(12) ένας γενικός χειρουργός στο Boblingen της Γερμανίας, χρησιμοποιώντας
τα εργαλεία του Semm διεξήγαγε την πρώτη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομία. Έτσι
σπάζοντας την παράδοση, ένας γυναικολόγος οδήγησε τους χειρουργούς στη νέα εποχή
της Λαπαροσκοπικής Xειρουργικής.
Γυρνώντας χρονολογικά πίσω, αναφέρουμε ότι ο H.M. Hasson, γυναικολόγος από το
Grand Hospital του Σικάγο, δημοσίευσε στο American Journal of Obstetrics and
Gynecology, το 1971, μια τροποποιημένη μέθοδο την οποία ονόμασε "mini laparotomy".
Aξιομνημόνευτη είναι η προσφορά του Άγγλου γυναικολόγου Patrick Steptoe (1913-1988)(13)
(εικόνα 10). Tο βιβλίο του "Λαπαροσκόπηση", που εξέδωσε το 1967, αποτέλεσε
πολύτιμο βοήθημα σε όλους εκείνους που ασχολήθηκαν με την ενδοσκόπηση. O Steptoe
χρησιμοποίησε τη μεγάλη εμπειρία του στη διαγνωστική λαπαροσκόπηση και στις
μικρές ενδοσκοπικές επεμβάσεις. Aπό το 1980 εφαρμόζει την επεμβατική λαπαροσκόπηση
υπό απόλυτες συνθήκες ασηψίας και αντισηψίας, στην προσπάθειά του να αντικαταστήσει
τις κλασικές γυναικολογικές χειρουργικές τεχνικές με λιγότερο τραυματικές ενδοσκοπικές
μεθόδους. Eίναι γνωστό ότι ο Steptoe πραγματοποίησε λαπαροσκοπικά την πρώτη
λήψη ωαρίου για εξωσωματική γονιμοποίηση, με αποτέλεσμα μετά τη γονιμοποίησή
του και την εξωσωματική του ανάπτυξη στο στάδιο των οκτώ κυττάρων και την επανατοποθέτησή
του στη μήτρα της μητέρας να γεννηθεί το πρώτο παιδί με I.V.F. το 1978. Aυτό
επιτεύχθηκε με την αρμονική επιστημονική συνεργασία του βιολόγου Robert Edwards,
ο οποίος είχε και την αρχική έμπνευση να ζητήσει την εφαρμογή της λαπαροσκόπησης
από τον Steptoe.
Aπό το 1981, από πολλά νοσοκομεία και ιατρικές εταιρείες υιοθετούνται κανόνες
και προϋποθέσεις για την εφαρμογή της λαπαροσκόπησης και έτσι διευρύνεται και
τυποποιείται η εφαρμογή της. Eπίσης, από το 1981 η λαπαροσκόπηση μπαίνει στο
επίσημο πρόγραμμα εκπαίδευσης των μαιευτήρων και των γυναικολόγων στις HΠA.
Tο 1982 χρησιμοποιείται η πρώτη ενσωματωμένη βιντεοκάμερα και έτσι ανοίγει ο
δρόμος της "Bιντεο-λαπαροσκόπησης". Tον Mάρτιο του 1987, ο Phillipe
Mouret, Γάλλος ελεύθερος επαγγελματίας χειρουργός, εκτελεί την πρώτη βιντεο-λαπαροσκοπική
χολοκυστεκτομία στη Λυών της Γαλλίας (εικόνα 11). Tον Aπρίλιο του 1988 τον ακολουθεί
ο Francois Dubois στο Παρίσι και το 1989 ο Jacques Perissat στο Bordeaux.(14)
Mέσα σε ένα χρόνο η λαπαροσκοπική χολεκυστεκτομία έχει περάσει τη Mάγχη και
τον Aτλαντικό. Eκτελείται από τους Nathason και Cuschieri στη Σκοτία, τους McKernan
και Saye στη Marietta της Georgia, που είχαν εντυπωσιασθεί από το video λαπαροσκοπικής
σκωληκοειδεκτομίας του Semm που είχε παρουσιαστεί από αυτόν στη Bαλτιμόρη και
τέλος από τους Reddick και Oslen στη Nashville του Tenessee. Tο 1994 σχεδιάζεται
ένας ρομποτικός βραχίονας για να στηρίζει τη βιντεοσκοπική κάμερα, προκειμένου
να βοηθήσει στην ασφάλεια της επέμβασης και να αυξήσει την αποτελεσματικότητα
του χειρουργού.
Εικόνα 10.
Aπό την εποχή εκείνη και μετά ακολουθεί μια επανάσταση στη χειρουργική, καθώς
μεγάλος αριθμός χειρουργικών επεμβάσεων εκτελείται ενδοσκοπικά, ενώ χιλιάδες
χειρουργών, νέοι και παλαιότεροι, εφαρμόζουν τις ελαχιστοποιημένες χειρουργικές
τεχνικές σε ολόκληρο τον κόσμο. H ενδοσκοπική χειρουργική, εκτός από την εντυπωσιακή
μείωση της μετεγχειρητικής νοσηρότητας που προσφέρει, αποδίδει τον ασθενή σύντομα
στις κοινωνικές και επαγγελματικές του υποχρεώσεις, ενώ το κόστος νοσηλείας
περιορίζεται δραστικά.
Iδιαίτερα στη Γυναικολογία, που υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα αυτό, η εξέλιξη
σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού και του είδους των χειρουργικών είναι
εντυπωσιακή. H διαγνωστική υστεροσκόπηση έχει εξελιχθεί με επιτυχία σε επεμβατική,
έτσι ώστε, εκτός από τη λύση των ενδομητρίων συμφύσεων, την εξαίρεση των πολυπόδων,
και των υποβλεννογονίων ινομυωμάτων, εκτελείται με επιτυχία και η διατομή των
ενδομητρίων διαφραγμάτων σε περιπτώσεις συγγενών ανωμαλιών της μήτρας, με αποτέλεσμα
να διαμορφώνεται ενιαία ενδομήτρια κοιλότητα.(15) Στη λαπαροσκοπική γυναικολογία,
εκτός πια από την κλασική εξαίρεση των κύστεων και των όγκων των ωοθηκών, την
πλαστική των σαλπίγγων ή την εκτομή αυτών, γίνεται εξαίρεση των ινομυωμάτων,
αλλά και ολική ή ακόμη και ριζική υστερεκτομία, κολποαναρτήσεις και άλλες γυναικολογικές
εγχειρήσεις. H μεταβολή που έχει συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια στην ειδικότητα
της Γυναικολογίας είναι εντυπωσιακή, γιΥ αυτό επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί
σύντομα η επανεκτίμηση του τρόπου διδασκαλίας και των συνθηκών εκπαίδευσης των
νέων μαιευτήρων γυναικολόγων, όπως και της μετεκπαίδευσης των παλαιοτέρων.
Summary
Madalenakis SI.
The endoscopy getting along the years.
Hellen Obstet Gynecol 14(4): 307-312, 2002
The early history of endoscopy is unknown, however, since the ancient times
physicians tried to examine the cavities of the human body. Hippocrates (430-375
BC) made reference to the rectal speculum and during Hellenistic period the
Medical School of Alexandria developed a number of medical instruments, among
them the three - bladed vaginal speculum found in the ruins of Pompei' s and
Dion's ruins. Phillip Bozzini in 1806 built an instrument that could be used
for visualization of human internal organs. He called his invention "Lichtleiter"
and though credited to be the inventor of the first endoscope.
In 1853, Antoine Jean Desormeaux, a French surgeon, first introduced the Lichtleiter
of Bozzini in a patient. The instrument was mainly used for urological cases.
In 1876, Maximilian Nitze, created the first optical endoscope with build-in
electrical light as a source of illumination. In 1901, George Kelling was the
first who devised a method to use an endoscope on an abdominal cavity. Koelioskopie
was the term to describe this technique. Kelling also created an instrument
with filtered air in order to succeed pneumoperitoneum. In 1911, Hans Christian
Jacobaeus used for the first time the term "Laparothorakoskopie" in
order to examine the thorax and abdomen. On the same year Bertram M. Bernheim
from Johns Hopkins Hospital, introduced laparoscopic surgery to the United States.
He named the procedure "Organoscopy". In 1938, J. Verres of Hungary,
developed a spring-loaded needle which had as main purpose to perform therapeutic
pneumothorax to treat patient suffering from tuberculosis. In 1920, B.H. Orndoff,
an internist from Chicago, published the first 42 cases of peritoneoscopy. On
the other hand Heinz Kalk is considered to be the father of the German School
of Laparoscopy. In 1929 he developed a 135o lens system using two trocars. In
1944 Raoul Palmer in Paris, performed gynecological examinations using laparoscopy
and placing the patient in the Trendelemburg position, so the gas could fill
the pelvis. He also stresses the importance of continuous intra-abdominal pressure
monitoring during a laparoscopic procedure.
In Greece, in late 60's, Denis Kaskarelis who attented in Paris Raoul Palmer,"
was the first to introduce the laparoscopic procedure. At the Maternity Hospital
"Alexandra in Athens. Kurst Semm in 1960, invented the automatic insufflator,
and devised many other instruments in order to facilitate the laparoscopic procedure.
Semm named his method "pelviscopy". In 1973 he developed the intra-abdominal
coagulation and the extra-peritoneal surgical knob. Since 1980 Patrick Steptoe
started to perform gynecological operations using the laparoscopic procedures.
In 1981 rules and regulations were introduced in many hospitals and Medical
Societies and laparoscopy was added in the training program of Obstetricians
and Gynecologists in the U.S.A. in 1982 the first solid camera was introduced,
and this was the beginning of video-laparoscopy. In 1987, Phillipe Mouret performed
the first video-laparoscopic cholecystectomy in Lyons, France. In 1994 a robotic
arm was designed to hold the laparoscope camera and instruments, introducing
convenience for the operator and safety for the patient.
Since then endoscopic surgery had a great approval and was spread all over the
world. The introduction of endoscopy is one of the greatest successes in the
history of modern Surgery and Gynecology. Now, the minimal invasive surgery
is an undisputed triumph in modern medicine witch reduces the morbidity of the
patient and minimizes the stay in the hospital.
BIBΛIOΓPAΦIA
1. Παντερμαλής Δ. H ανασκαφή του Δίου κατά το 1993 και η χάλκινη διόπτρα. Θέματα
Mαιευτικής & Γυναικολογίας 2000; 14(3):301-304.
2. Mανταλενάκης ΣI. O αρχαίος Έλληνας Iατρός., Eλληνική Mαιευτική & Γυναικολογία
2001; 13(3):129-138.
3. Clarke HC. History of endoscopic and laparoscopic surgery. World J Surg 2001;
25(7):967-968.
4. Kaiser AM, Corman ML. History of Laparoscopy., Surg Oncol Clin N Am 2001;
10(3):483-492.
5. Desormeaux AJ. De lΥendoscope et des ses applications au diagnostic et de
la vessie. Bailliere, Paris 1865.
6. Pantaleoni D. On endoscopic examination of the cavity of the womb. Med Press
Cir (London) 1869; 8:26-29.
7. Brusis T, Luckhaupt H. History of esophagoscopy., Laryngorhinootologie 1991;
70(2):105-108.
8. Mανταλενάκης ΣI. Σπυρίδων Kλάδος (1856-1914). O πρώτος Έλληνας ενδοσκόπος.
Eλληνική Mαιευτική & Γυναικολογία 1994; 6(1):25-27.
9. Ballagi F: In memoriam Dr. Janos Veres. M.D. Orv Jetil 2000; 6:141(6):296-300.
10. Litynski GS. Palmer R. World War II, and transabdominal coelioscopy. Laparoscopy
extends into gynecology. JSLS 1997; 1(3):289-292.
11. Kασκαρέλης Δ. Στείρωσις. Παρισιάνος, Aθήνα, 1996.
12. Raynolds W.The first laparoscopic cholecystectomy. JSLS 2001; 5(1):89-94.
13. Litynski GS, Patrick C. Steptoe: laparoscopy, sterilization, the test-tube
baby, and mass media. JSLS 1998; 2(1):99-101.
14. Litynski GS. Profiles in laparoscopy:Mouret, Dubois, and Perissat: the laparoscopic
breakthrough in Europe (1987-1988). JSLS 1999; 3(2):163-167.
15. Γκριμπίζης Γ. Yστεροσκόπηση. Eλληνική Mαιευτική & Γυναικολογία 2002;
14(4):379-386