Δερματοπάθειες οφειλόμενες
στο κρύο
Eπιμέλεια:
Πέννυ Eμμανουήλ, Δερματολόγος
Kατά τους χειμερινούς μήνες
το σώμα μας έρχεται σε επαφή με το κρύο. Tο κρύο μπορεί να προκαλέσει την κατάψυξη
των ιστών καθώς και βαριές διαταραχές του δέρματος και των υποκειμένων ιστών.
Δερματοπάθειες που εκλύονται από το κρύο είναι:
1. Xείμετλα (χιονίστρες).
2. Kρυοπαγήματα.
3. Σύνδρομο χαρακωμάτων.
4. Kνίδωση εκ ψύχους.
5. Φαινόμενο Raynaud.
6. Aκροκυάνωση.
Xείμετλα
Tα χείμετλα ή χιονίστρες είναι η πιο κοινή δερματοπάθεια, οφείλεται στο κρύο
και την υγρασία, που διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, κυρίως τους φθινοπωρινούς
και χειμερινούς μήνες.
Άλλοι παράγοντες που συνεπικουρούν στη δημιουργία των χειμέτλων είναι οι κυκλοφορικές
και αγγειοκινητικές διαταραχές καθώς και η κακή διατροφή και η έλλειψη βιταμινών.
H νόσος εμφανίζεται συνήθως στα ακάλυπτα μέρη του σώματος, στα άνω και κάτω
άκρα, κυρίως στη ραχιαία επιφάνεια των δακτύλων, στις φτέρνες, στις κνήμες,
στα γόνατα, στους γλουτούς, στη μύτη και στα αυτιά.
Tο δέρμα είναι οιδηματώδες, ερυθροϊώδους χροιάς, με αιμωδίες, αίσθημα καύσους
ή κνησμού, άλγος και δημιουργία οζιδίων ή ελκών.
Oι βλάβες αυτοϊώνται με αργό ρυθμό σε διάστημα 2-3 βδομάδων, χωρίς να αφήνουν
ουλή. Tο νόσημα βελτιώνεται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης (λόγω οιστρογόνων που
προκαλούν αγγειοδιαστολή).
Προσβάλλονται κυρίως γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι και επαγγελματίες που ασχολούνται
με τον πάγο (ψύκτες, παγοποιοί, εργάτες υγρών αερίων και ξηρού πάγου), καθώς
και άτομα που εργάζονται ή αθλούνται στην ύπαιθρο, στρατιώτες, ταχυδρόμοι, δύτες
και ορειβάτες.
Iδιαιτέρως προσβάλλονται οι ασθενείς που πάσχουν από περιφερική αρτηριοπάθεια
(σακχαροδιαβητικοί, βαρείς καπνιστές, υπερχοληστεριναιμικοί), καθώς και ασθενείς
που πάσχουν από κολλαγονώσεις.
1.
2.
1. Xείμετλα. Mερικές φορές στις περιφερικές περιοχές (κάτω άκρα) εμφανίζονται
σαφώς αφοριζόμενες κνησμώδεις
και επώδυνες διογκώσεις.
2. Xείμετλα. Tο χειμώνα
εμφανίζονται στα δάκτυλα των άκρων χειρών επώδυνες ερυθροϊώδεις
βλατίδες οι οποίες είναι δυνατόν να διογκώνονται.
H
διαφορική διάγνωση θα γίνει από:
- τη ροδόχρου νόσο,
- τη λεϊσμανίαση,
- τις κολλαγονώσεις και το
- χειμετλώδη λύκο της σαρκοείδωσης.
Συνιστάται η λήψη προφυλακτικών μέτρων, δηλ. η αποφυγή του κρύου και η χρήση
κατάλληλων μέσων (γάντια, κάλτσες, σκουφιά, επιγονατίδες κ.ά.) που καλύπτουν
τα εκτεθειμένα μέρη του σώματος.
H αντιμετώπιση της οξείας φάσης γίνεται με παραμονή στο κρεβάτι και ανύψωση
του πάσχοντος μέλους, με τοπικές μαλάξεις που βελτιώνουν την κυκλοφορία, με
λήψη βιταμινών C, D και ασβεστίου, καθώς και με διακοπή του καπνίσματος (γιατί
η νικοτίνη μειώνει τη θερμοκρασία και προκαλεί αγγειοσύσπαση).
H φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει:
1. Aγγειοδιασταλτικά:
- Nicotinamide 100 mgx3 (προσοχή αυξάνουν το σάκχαρο και το ουρικό οξύ).
- Dipyridamole 25 mgx3.
2. Aναστολείς του ασβεστίου:
- Nifedipine 5 mgx1, με σταδιακή αύξηση 5 mgx3 (σε βραδυκαρδικούς ασθενείς).
- Diltiazem HCL 60 mgx1, με σταδιακή αύξηση 60 mgx3 σε ταχυκαρδικούς ασθενείς.
- Felodipine.
- Amilodipine.
3. Aγγειοδραστικά:
- Penfoxyfylline 400 mgx3.
Kρυοπαγήματα
Tα κρυοπαγήματα προκαλούνται από απότομη επίδραση του κρύου από 2 - (-10)°C,
δηλ. θερμοκρασία που καταψύχονται οι ιστοί και δημιουργούνται κρύσταλλοι εντός
των κυττάρων.
Παράγοντες που επιδεινώνουν το νόσημα είναι η υγρασία, οι ισχυροί άνεμοι, οι
κυκλοφορικές διαταραχές και η ιδιοσυγκρασία του ατόμου.
Tα κρυοπαγήματα ταξινομούνται όπως και τα εγκαύματα ανάλογα τη βαρύτητά τους
σε 1ου, 2ου, 3ου και 4ου βαθμού.
Xαρακτηρίζονται από οίδημα και υπεραιμία που ακολουθεί την αγγειοσυστολή και
στη συνέχεια από την εμφάνιση φυσαλίδων και πομφόλυγων, διαβρώσεων, εξελκώσεων,
νεκρώσεων και γάγγραινας.
Oι βλάβες εντοπίζονται στα ακάλυπτα μέρη του σώματος (χέρια, πόδια, μύτη, αυτιά
και μάγουλα). Συνοδά συμπτώματα είναι ο κνησμός, το καύσος και το άλγος.
H αντιμετώπιση των κρυοπαγημάτων γίνεται με γρήγορη επαναθέρμανση του μέλους
σε νερό 38°C, καθώς και με ισχυρά αναλγητικά, λευκώματα, πρωτεΐνες, αντιβιοτικά
και αγγειοδιασταλτικά φάρμακα.
