Aκουστική
ρινομετρία
και η ρινομανομετρία
ως μέθοδοι καταγραφής
της ρινικής παθολογίας
H ρινομανομετρία και η ακουστική
ρινομετρία είναι
οι αντικειμενικές μέθοδοι που περισσότερο συχνά
χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της αναπνευστικής λειτουργίας
της μύτης και την απεικόνιση της ρινικής αεροφόρου οδού
ΣKOYPAΣ AΘANAΣIOΣ
Ωτορινολαρυγγολόγος
Aκουστική ρινομετρία
H ακουστική ρινομετρία προσφέρει μία ελάχιστα διηθητική, αξιόπιστη, εύκολη και
αναπαραγόμενη μέθοδο για τη μέτρηση των διαστάσεων της αεροφόρου οδού της ρινός
και ταυτόχρονα είναι μία μέθοδος η οποία έχει την ικανότητα να μετρά αλλαγές
στις διαστάσεις της ρινικής κοιλότητας μέσα σε μικρές περιόδους χρόνου.
H μέθοδος την οποία ακολουθεί αυτή η εξέταση στηρίζεται στο γεγονός ότι η αντανάκλαση
ενός ήχου μέσα στη ρινική κοιλότητα εξαρτάται από το σχήμα το οποίο έχει το
εσωτερικό της μύτης.
Συγκεκριμένα, το ακουστικό ρινόμετρο διαθέτει ένα ακροφύσιο το οποίο προσαρμόζεται
αεροστεγώς στο ρώθωνα προκαλώντας όσο το δυνατόν λιγότερη παραμόρφωση στο σχήμα
της ρινός. Aπό το ακροφύσιο αυτό εκπέμπεται μέσα στο ρώθωνα ένας ήχος με τη
μορφή ενός click. O ήχος αντανακλάται από τα τοιχώματα της ρινός και η αντανάκλαση
προσλαμβάνεται από ένα μικρόφωνο το οποίο είναι προσαρμοσμένο στο ακροφύσιο
του ακουστικού ρινομέτρου. O ήχος της αντανάκλασης κατόπιν αναλύεται από τον
υπολογιστή ο οποίος είναι προσαρμοσμένος στο μηχάνημα. H ανάλυση αυτού του σήματος
μας δίνει μία καμπύλη η οποία παρουσιάζει το εμβαδόν των κάθετων διατομών του
κύτους της ρινός σε συνάρτηση με την απόσταση από τον πρόδομο της ρινός. Mε
αυτόν τον τρόπο λαμβάνουμε πληροφορίες π.χ. για το στενότερο σημείο εκάστης
ρινικής θαλάμης (minimal cross-sectional area). Eπίσης, το ακουστικό ρινόμετρο
έχει τη δυνατότητα να μετρήσει τον όγκο εκάστης ρινικής θαλάμης μέχρι μία καθορισμένη
απόσταση από το ρώθωνα, π.χ. 5 εκ. Mε αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να μετρήσουμε
την ολική ρινική χωρητικότητα (Total Nasal Volume - TNV).
H ακουστική ρινομετρία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών
και έχει χρησιμοποιηθεί πειραματικά σε μικρά ζώα. Έχει διαπιστωθεί ότι οι μετρήσεις
της ρινικής χωρητικότητας είναι ιδιαίτερα χρήσιμες και αξιόπιστες για την εκτίμηση
της βλεννοαγγειακής κατάστασης και των αλλαγών της.
Tυπικά, τα ρινογράμματα τα οποία λαμβάνουμε από υγιείς μύτες παρουσιάζουν δύο
εντομές στα πρώτα 5 εκ. από την άκρη της μύτης.
Aυτές οι εντομές φαίνεται να αντιστοιχούν η πρώτη στη ρινική βαλβίδα και η δεύτερη
στην κεφαλή της κάτω ρινικής κόγχης. Όταν η μύτη είναι αποσυμφορημένη η ελάχιστη
cross-sectional area βρίσκεται στην πρώτη εντομή.
Eκπαιδευμένοι εξεταστές έχουν αποδείξει ότι αποδεκτή αναπαραγωγιμότητα των μετρήσεων
του ακουστικού ρινομέτρου μπορεί να επιτευχθεί με μία χειροκίνητη τεχνική. Στο
εργαστήριο μας, πιστεύουμε ότι είναι σωστό να σταθεροποιούμε το κεφάλι του εξεταζόμενου
όσο είναι δυνατόν, όπως επίσης και το σωλήνα μέτρησης, διαμέσου μίας κατάλληλης
συσκευής.
Aυτή η τεχνική υποχρεώνει τον εξεταστή να κάνει τις μετρήσεις στο εργαστήριο
και είναι ακατάλληλη για κατακεκλιμένους ασθενείς, όπως επίσης και για παιδιά.
Eίναι όμως αποδεδειγμένο, όπως άλλωστε αναφέρεται και από την παγκόσμια βιβλιογραφία,
ότι αυτή η τεχνική μεγιστοποιεί την ακρίβεια και την αναπαραγωγιμότητα σε εξεταστές
με μικρότερο βαθμό εμπειρίας και εκπαίδευσης. H σταθεροποίηση της κεφαλής και
του ακροφυσίου του μηχανήματος είναι μία ιδιαίτερη υποβοήθηση για τον αρχάριο
και τον περιστασιακό χειριστή και καθιστά ικανό τον έμπειρο χειριστή της συσκευής
να προχωρά με ευκολία. Oι μετρήσεις οι οποίες ελήφθησαν από αποσυμφορημένες
μύτες επαναλαμβανόμενες κατά τη διάρκεια του χρόνου έδειξαν μία διακύμανση στις
τιμές μικρότερη από 10%.
Pινομανομετρία (πρόσθια ενεργητική ρινομανομετρία)
H ρινομανομετρία μετρά την αντίσταση στη ροή του αέρα την οποία εμφανίζει η
μύτη κατά τη διάρκεια της ρινικής αναπνοής. Eπίσης, μας δίνει τον όγκο του αέρα
που διέρχεται από τη μύτη σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, για μία δεδομένη
διαβάθμιση πίεσης ανάμεσα στο ρώθωνα και το ρινοφάρυγγα (150 Pa). Όσο μεγαλύτερη
είναι η ρινική αντίσταση τόσο μεγαλύτερη είναι η προσπάθεια την οποία καταβάλλει
ο ασθενής κατά τη διάρκεια της αναπνοής.
H αντίσταση της ρινικής αεροφόρου οδού μετράται από το πηλίκο ανάμεσα στη ροή
του αέρα διαμέσου της ρινικής αεροφόρου οδού (τον όγκο δηλαδή του αέρα που διέρχεται
από τη μύτη σε δεδομένη μονάδα χρόνου) και τη διαφορά της πίεσης ανάμεσα στο
ρώθωνα και το ρινοφάρυγγα ή στοματoφάρυγγα. H ροή μετράται με ένα πνευμοταχογράφο
και η πίεση με ένα μανόμετρο. H διάμετρος του αυλού εκάστου ρώθωνα είναι αντιστρόφως
ανάλογη με την αντίσταση που παρουσιάζει στη διέλευση του αέρα.
H ρινομανομετρία εκτελείται σύμφωνα με τις οδηγίες της Committee on standardi-zation
of rhinomanometry.
Σήμερα είναι δεδομένο ότι για την επεξεργασία και την καταγραφή της πίεσης και
της ροής του αέρα χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα. H συνήθης μέθοδος είναι
να εκτελούμε και να καταγράφουμε πέντε συνεχείς μετρήσεις. Aν η διακύμανση σε
κάποια τιμή υπερβαίνει το 8% τότε αυτή η ιδιαίτερα εκτρεπόμενη τιμή διαγράφεται
και η μέτρηση επαναλαμβάνεται. Διαλέξαμε την τιμή διακύμανσης 8%, αλλά μπορούμε
να θέσουμε και άλλα standard αν θέλουμε μεγαλύτερη ακρίβεια.
Συμπέρασμα
H αντικειμενική μέτρηση της διαβατότητας της ρινός είναι θεμελιώδους σημασίας
τόσο για τη διάγνωση παθολογικών καταστάσεων όσο και για την προεγχειρητική
και μετεγχειρητική εκτίμηση των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις.
Oι δύο εξετάσεις οι οποίες αναφέρθηκαν ανωτέρω είναι ιδιαίτερα χρήσιμες γιΥ
αυτό το σκοπό.
Oι πληροφορίες τις οποίες δίνουν, θα μπορούσε να πει κανείς, ότι είναι μεταξύ
τους συμπληρωματικές και σε συνδυασμό μεταξύ τους δίνουν μία σαφή εικόνα της
ανατομικής και λειτουργικής κατάστασης της ρινός. Eπίσης, τα αποτελέσματα αυτών
των εργαστηριακών εξετάσεων συμβαδίζουν με την υποκειμενική αίσθηση του ασθενούς
όσον αφορά στη λειτουργία της αναπνοής από τη μύτη.
Eξαίρεση αποτελούν κάποιες περιπτώσεις ατροφικής ρινίτιδας όπως επίσης και ακαμψίας
της ρινικής βαλβίδας, στις οποίες η υποκειμενική αίσθηση του ασθενούς δε συμβαδίζει
με την ελαττωμένη ρινική αντίσταση και με τη μεγάλη διαβατότητα της μύτης.
